بەشێک لەدانیشتوانی شاری قونەیتەرە ، رووبەڕووی هێزەکانی ئیسرائیل بوونەوە و رێگریان کرد لەهاتنە ناوەوەی سوپای ئیسرائیل.

سەرۆکی دەزگای کۆچ لە نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، گەڕانەوەی پەنابەران بە لێشاو بۆ سوریا دوابەدوای رووخانی رژێمەکەی بەشار ئەسەد رەنگە وڵاتەکە نقووم بکات و تەنانەت ببێتە هۆی دروستبوونی ململانێش.

دوای ١٣ ساڵ لە داخستنی، قەتەر باڵیۆزخانەکەی لە دیمەشقی پایتەختی سوریا کردەوە، هاوکات حکومەتی راگوزەری سوریاش وەزیری دەرەوەی وڵاتەکەی دیاریکرد.

ئەحمەد شەرع، سەرۆکى دیفاکتۆى سوریا لەگەڵ زۆربەى فەرماندەى گروپە چەکدارەکانى دژ بە نیزامى ئەسەد کۆبووەوە و رایگەیاند، پێویستە سوپاى نیشتیمانى دروستبکرێت و هەموو گروپە و لایەنە جیاوازەکانى سوریا لەخۆبگرێت.

فەرماندەیی ناوەندی هێزەکانی ئەمریکا رایگەیاند، درەنگانی شەوی رابردوو زنجیرەیەک هێرشی ئاسمانیان کردووەتە سەر گروپە چەکدارەکانی یەمەن کە ناسراون بە حوسییەکان.

شاندی گروپە چەکدارەکانی غەززە ناسراو بە (حەماس) رایانگەیاند، لە قاهیرە گفتوگۆکان بۆ ئاگربەست لەگەڵ ئیسرائیل بەردەوامن، وتیشی گەشتن بە رێکەوتن و راگەیاندی ئاگربەست لەگەڵ ئیسرائیل لە هەموو کاتێک نزیکترە.

فەرماندەی گشتی هێزەکانی سوریای دیموکرات رایگەیاند، لەگەڵ یەکپارچەیی سوریان و داوای هەرێمێکی فیدڕاڵی ناکەن.

حکومەتی راگوزەری سوریا بەردەوامە لەدەستنیشانکردنی وەزیرەکان بۆ تەواوکردنی پێکهاتەی حکومەتەکەی، لەو چوارچێوەیەدا چەند وەزیرێکی دیاریکرد.

رێكخراوی نێوده‌وڵه‌تی كۆچبه‌ران، داوای له‌ كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی كرد پاڵپشتی فراوانكردنی بازنه‌ی كاره‌كانی سیسته‌می نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان و كۆكردنه‌وه‌ی سه‌رچاوه‌كان بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی ئاواره‌كانی ناوخۆی سوریا و په‌نابه‌ران بكه‌ن.

وەزارەتی بەرگری ئەمریکا رایگەیاند، وەزارەتی دەرەوە رازیبووە بە فرۆشتنی چەک و کەرەستەی سەربازی بە وڵاتی میسر.

سەرۆكی لیژنەی پەیوەندییەكانی دەرەوە لە كۆنگرێسی ئەمریكا رایگەیاند، ئەو توند و تیژییەی بەرامبەر بە كوردانی سوریا دەكرێت جێگەی نیگەرانیە.

یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، لەگەڵ ئەحمەد شەرع کۆبوومەوە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر ئەو پرەنسیپانەی کە ئەمریکا و هاوبەشەکانمان لەسەری رێککەوتوون

وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکا رایگەیاند، شاندەکەیان لە دیمەشق لەگەڵ تەحریر شام گفتوگۆی گواستنەوەی دەسەڵاتیان کرد، هەروەها باسیان لە پێویستی بەرەنگاربوونەوەی گروپە توندڕەوەکان کرد.

باڵیۆزخانەی ئەمەریکا لە دیمەشق رایگەیاند، بەهۆکاری ئەمنی کۆنفرانسە رۆژنامەوانییەکەی بەرپرسانی باڵای وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکا، دوای کۆبوونەوە لەگەڵ ئەحمەد شەرع هەڵوەشایەوە.

ئەسما ئەسەد، خێزانی بەشار ئەسەدی سەرۆکی هەڵاتووی سووریا لە ژیان و گوزەرانی مۆسکۆ ئاسوودە نییە و داوای جیابونەوەی لە بەشار کردووە بۆ ئەوەی بگەڕێتەوە لەندەن و لەوێ بژی.

شاندی دیپلۆماتى ئەمەریکا بۆ کۆبوونەوە و گفتوگۆ لەگەڵ دەسەڵاتدارانی نوێی سووریا گەیشتنە دیمەشق و بڕیارە لەگەڵ ئەحمەد شەرع سەرۆکى دیفاکتۆى سوریا کۆببنەوە.

فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات رایگەیاند، پێشنیازی رادەستكردنی كۆبانی دەكەن بە هێزەكانی ئاسایشی ناوخۆ بە سەرپەرشتی ئەمریكا. دەشڵێت، دۆخێكی جیاواز لە سوریا هاتووەتە ئاراوە و ئێستا دەستدەكەن بە قۆناغی سیاسی.

لەگەڵ روخانی بەشار ئەسەد رۆژ بەدوای رۆژ پەردە لەسەر چەندین نهێنی بنەماڵەکەی ئاشکرا دەبێت و دەبێتە مانشێتی میدیاکانی جیهان.

سەرۆكی روسیا رایگەیاند، بەشار ئەسەدی نەبینیوە لەوکاتەوەی هاتووە بۆ مۆسکۆ، بەڵام پلانم هەیە بیبینم.

چەند وێستگەیەکی کارەبا و وێستگەی سووتەمەنیی لە یەمەن، پاش هێرشەکەش سوپای ئیسرائیل بەرپرسیارێتی خۆی لە ئەنجامدانی ئەو هێرشانە راگەیاند.

سەرکردەی حەیعەت تەحریر شام رایگەیاند، سوریا بەهۆی شەڕەوە ماندوو بووە هەڕەشە بۆ سەر دراوسێکانی و رۆژئاوا ناکات، داوای ئەوەشی کرد کە سزاکانی سەر سوریا لا ببرێت و تەحریری شام لە لیستی تیرۆرستی لا ببرێت

سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رایدەگەیەنێت، سوپای وڵاتەکە تا كۆتایی ساڵی ٢٠٢٥ لە سوریا دەمێنێتەوە.

وەزیری دەرەوەی ئێران، دواینجار لەگەڵ ئەسەد باسمان لە جموجۆڵی وڵاتانی دراوسێی کرد بە ئاڕاستەی خستنی حوکمەتەکەی.

سەرۆکی فەرەنسا بە ئەردۆغانی راگەیاندووە، دەبێت سوریای دیموکرات بەشداربن لە پرۆسەی سیاسی سوریا و داوای راگرتنی شەڕی کردووە لە مەنبەج و کۆبانێ.

بڕیاربوو رەفعەت ئەسەد، مامی بەشار ئەسەدی سەرۆکی هەڵاتووی سوریا، لە سویسرا دادگەیی بکرێت، بەڵام ئێستا پێشنیاز کراوە لەبەر خراپیی دۆخی تەندروستی، دادگەییەکە هەڵبوەشێنرێتەوە.

سەرۆك وەزیرانی عێراق، دووپاتی کردەوە عێراق ئامادەیە بۆ هاوکاریکردن لە پێناو بەرقەرارکردنی ئاسایش و سەقامگیری لە ناوچەکە.

دوای زیاتر لە ١٠ رۆژ لە وەستانی گەشتە ئاسمانییەکان لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی دیمەشق، ئەمڕۆ جارێکی دیکە دەستیان پێکردەوە

هەواڵی دژبەیەک هەبوو لەسەر ئەوەی کە ماهیر شەرع برای سەرۆکی تەحریر شام ئەحمەد شەرع، پۆستی وەزیری تەندروستی لە حکومەتی ئێستای سوریادا رادەستکرایەوە

وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا رایگەیاند، کۆبانێ سیمبولی ئازایەتیی کوردە و نابێ خوێنڕشتنی زیاتر لەوێ هەبێت

دەزگای کاروباری پەنابەرانی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، پێشبینی دەکرێت لە ماوەی شەش مانگی داهاتوودا نزیکەی یەک ملیۆن پەنابەری سوریی بگەڕێنەوە بۆ سوریا.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، ئاگربەستی نێوان تورکیا و هێزەکانی سوریای دیموکرات تا کۆتایی ئەم هەفتەیە درێژکرایەوە

شاندێکی ئیسرائیل بۆ گفتوگۆ لەسەر ئاگربەستی غەززە لە قەتەرن، بابەتی سەرەکی گفتوگۆکانیش چارەکردنی کێشە و بەربەستەکانی بەردەم ئاگربەستی غەززەیە کە لەسەر پێشنیازی جۆو بایدن، سەرۆکی ئەمەریکایە.

پەرلەمانی روسیا، یاسایەک پەسەنددەکات کە دەرگا دەکاتەوە بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکان لەگەڵ تاڵیبان و گروپی تەحریری شام.

رێکخراوی فریاکەوتنی سوریا رایگەیاند، گۆڕێکى بەکۆمەڵیان لە دەرەوەى دیمەشق دۆزیوەتەوە کە زیاتر لە ١٠٠ هەزار روفاتى تێدایە و سەرجەمیان لەژێر ئەشکەنجە و لە سەردەمى رژێمى پێشوى بەشار ئەسەد کوژراون.

ئاژانسی رۆیته‌رز بڵاویکردەوە، كۆگاكانی بانكی ناوه‌ندی سوریا نزیكه‌ی ٢٦ ته‌ن زێڕیان تێدایه

سەرۆکی دیفاکتۆی سوریا رایگەیاند، رێگەنادەن سوریا بەکاربهێنرێت بۆ هێرشکردنە سەر ئیسرائیل و وتیشی، داوا دەکەن گروپەچەکدارەکانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا لە لیستی تیرۆردا دەربهێنرێت.

لە دوای کەوتنی حکومەتەکەی بەشار ئەسەد،دۆخی سوریا نزیکە لەوەی ئارام ببێتەوە،وەزیری گواستنەوەی سووریاش رایگەیاند، لەم هەفتەیەدا گەشتە ئاسمانییەکانی فڕۆکەخانەی دیمەشق دەستپێدەکەنەوە.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، لەگەڵ گروپی چەکداری تەحریرشام گفتوگۆیان لە بارەی حکومەتی راگوزەری لە سوریا کردووە، وەزیری بەرگریی ئەمریکاش دەلێت، پاڵپشتی هەسەدە دەکەن لە سوریا و بە هاوبەشێکی گرنگیان دەزانن لە رووبەڕووبوونەوەی تیرۆردا.

ئیدارەی خۆسەر رایگەیاند، پێویستە یەکپارچەیی خاکی سوریا بپارێزرێت و ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان بوەستێنرێت و دەستبکرێت بە گفتوگۆکردن.

وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا رایگەیاند، حکومەتی نوێ لە سوریا دەبێت رێز لە مافی کەمینەکان بگرێت و نەبێتە بنکەیەک بۆ گروپە توندڕەوەکان.

ئەمڕۆ ئاگربەستی نێوان هێزەكانی سوریای دیموكرات و گروپە چەکدارەکانی ئۆپۆزسیۆنی حکومەتی پێشووی سوریا پێدەنێتە رۆژی چوارەم و كۆتایی، كە بڕیارە كاتژمێر ٥ ئێوارە كۆتایبێت.

رۆژنامەی "تایمز ئۆف ئیسرائیل" بڵاویکردەوە، بەرپرسانی وڵاتەکە رایانگەیاندووە، لەماوەی دوو هەفتەی داهاتوودا ئەگەری هەیە بگەنە رێککەوتن لەگەڵ گروپە چەکدارەکانی غەزە بۆ راگرتنی شەڕ.

بەهۆی گۆڕانکارییە خێراکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، باسکردن لە کشانەوەی رووسیا لە هەندێک لە شوێنە سەربازییەکانی سوریا پرسیاری زۆری لێکەوتەوە کە ئایا ئەم کشانەوەیە تاکتیکییە یان بەشێکە لە رێککەوتنێکی گەورە

فەرماندەی گشتی هێزەکانی سوریای دیموکرات، پێشوازی لە بەیاننامەی کۆتایی لوتکەی عەقەبەی وەزیرانی دەرەوەی عەرەبی سەبارەت بە سوریا دەکات

فەرماندەی گشتیی هێزەکانی سوریای دیموکرات رایگەیاند، داوا لەلایەنە کوردییەکانی سوریا دەکەن لە بەرژەوەندی دووربکەونەوە و هەوڵ بۆ یەکڕیزیی نەتەوەی کورد بدەن لە سوریا.

ئەندامانی لیژنەی پەیوەندیی وزاری عەرەبی لەبارەی دۆخی سوریاوە کۆبوونەوە و رایانگەیاند، پشتگیری لە پرۆسەی گواستنەوەی دەسەڵات لە قۆناغی راگوەزەرییەوە بۆ قۆناغی نوێی سیستەمی سیاسی لە سوریا دەکەن کە نوێنەرایەتی هەموو هێزە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان بکات.

رێکخراوی تەندروستی جیهانی هۆشداری دەدات لە تێکچوونی رەوشی تەندروستی لە سووریا و یەکێتى ئەوروپاش دەڵێت، دەست دەکەن بە ناردنى هاوکاریی مرۆیی بۆ خەڵکی وڵاتەکە.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا، داوای لە سودانی کردووە، رێگە لە ئێران بگرێت چەك رەوانەی سوریا بكات و رێوشوێنی توندیش دژی میلیشیاكان بگرێتەبەر.

سەرۆک وەزیرانی عێراق دووپاتی کردەوە، کە پێویستە هەموو پێکهاتەکانی گەلی سووریا لە بەڕێوەبردنی وڵاتەکەیان بوونیان هەبێت بۆ مەبەستی دڵنیابوون لە سەقامگیرییەکەی.

دەسەڵاتی دادوەری فیدراڵی ئەمەریکا، پیاوێکی سووری کە لە ئەمەریکا زیندانی کراوە بەڕێوەبەری زیندانێکی دیمەشق بووە و تۆمەتبار بووە بە ئەشکەنجەدانی زیندانییەکان

روانگەی سوری بۆ مافی مرۆڤ رایگەیاند، کشانەوەی هێزەكانی روسیا لە دیمەشق دەستیپێكردووە و دەگەڕێنەوە سەربازگەی حەمیمیم.

ئیدارەی خۆسەر رایگەیاند، "ئەو قسەوباسانە رەتدەكەینەوە لەبارەی رەشنوس یاخود لێكتێگەیشتن" لەگەڵ دیمەشق بڵاوكراونەتەوە".

رووداوێکی تەقەکردنێکی هەڕەمەکی لە کاتی ئاهەنگی هەڵکردنی ئاڵای سەربەخۆیی سوریا لە ناوەندی شاری رەقە روویدا، کەسێک کوژرا و ٤٣ کەسی دیکەش برینداربوون.

رۆژنامەی "نەهار"ی لوبنانی رایگەیاند لەئەنجامی وەرگەڕانی پاسێکی نەفەرهەڵگر، زیاتر لە ٢٠ هاوڵاتی کە بە رەگەزنامە سورین برینداربوون لە باکووری لوبنان.

بڕیارە سبەى لەسەر دۆخى سوریا کۆبونەوەیەکی وڵاتانی عەرەبی و نێودەوڵەتی لە ئوردن بەڕێوەبچێت.

فەرماندەی گشتیی هێزەکانی سووریای دیموکرات داوادەکات دەسەڵاتی هەرێمی کوردستان هاوکاربێت بۆ یەکگرتوویی هەڵوێستی کورد لە سوریا تا بە بەهێزی دانوستان لەگەڵ دیمەشق بکەن.

راوێژکاری ئاسایشی نیشتیمانی ئەمریکا رایگەیاند، هێزەکانی سوریای دیموکرات هاوبەشێکی گرنگی ئەمریکان و هاوبەشییان لەگەڵیان بەردەوام دەبێت، وەزیری دەرەوەی ئەمریکاش دەڵێت، هەسەدە رۆڵێکی گرنگی هەیە و ئەمریکا پاڵپشتیان دەبێت.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، سوریا پێویستی بە حکومەتێکە کە نوێنەرایەتی خەڵکی هەموو مەزهەبەکان بکات

بەڕێوەبەرایەتی خۆسەر، بڕیاریاندا ئاڵای نوێی سووریا لەسەر هەموو دامەزراوە و بەڕێوەبەرایەتیەکانیان هەڵبكەن

وەزارەتی پەروەردەی حکومەتی نوێی سوریا رایگەیاند، خوێندن لەسەرجەم دامەزراوە پەروەردەیەکان دەستپێدەکاتەوە

ناوبژیوانانی عەرەبی رایانگەیاند، حەماس ملکەچی "مەرجێکی گەورە" بوە بۆ ئیسرائیل، بەمەبەستی گەیشتن بە رێککەوتنی ئاگربەست لە کەرتی غەززە و ئازادکردنی بەشێک لە بارمتە ئیسرائیلییەکان لە ماوەی چەند رۆژێکدا.

سەرۆكی پێشوتری پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، یەكێك لە سیناریۆ چاوەڕوانكراوەكان سەرهەڵدانی شەڕی ناوخۆو دابەشبونی سوریایە بۆ سێ‌ پارچە

سەرکردەی حەیعەت تەحریر شام، لەرێگەی بەیاننامەیەکی نووسراوەوە کە ئاژانسی ڕۆیتەرز بڵاویکردووەتەوە، نیازی خۆی بۆ هەڵوەشاندنەوەی هێزە ئەمنییەکانی سەر بە رژێمی هەڵاتوو بەشار ئەسەد راگەیاند

وەزارەتی تەندروستی لوبنان، بە هۆی هێرشی فڕۆکەکانی ئیسرائیل پێنج کەس شەهید بوون

به رپرسێکی ئه مریکی، رووسیا بە موشەکی ئۆرێشینک ئۆکرانیا دەکاتە ئامانج لە چەند رۆژی داهاتوو

رێبەری کاسۆلیکەکانی جیهان، نزا دەکەم کە گەلی سووریا بە ئاشتی و ئاسایش لە زێدە خۆشەویستەکەی خۆیان بژین و بە دۆستایەتیەوە کار بۆ وڵاتەکەیان بکەن

بریكاری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند، عێراق هاوبەشێكی بنەڕەتیە لە ناوچەكە و پابەندن بە پاراستنی ئاسایشی عێراق لە هەر هەڕەشەیەکی دەرەکی

وتەبێژی ئاسایشی نیشتمانی کۆشکی سپی، سەرۆک جۆو بایدن زۆر بە وردی چاودێری رووداوەکانی سوریا دەکات.

سەرۆکی گروپی تەحریر شام، لەو کەسانە خۆشنابین کە دەستیان لە ئەشکەنجەدانی دەستگیرکراوەکاندا هەبووە و هۆکاری ئەم کارە بوون

بەڕێوەبەری روانگەی سوریا بۆ مافەكانی مرۆڤ، لەناوبردنی تواناكانی سوریا و لەشكركێشی ئیسرائیل رێككەوتنی روسیا و ئەمریكا و ئیسرائیلی لەسەرە.

سەرۆکی حکومەتی ئینتقالی سوریا، داوای لە ملیۆنان سوری لە دەرەوەی وڵات کرد بگەڕێنەوە بۆ زێدی خۆیان.

دوو سەرۆکی ئەرکانی هێزی ئیسرائیل لە قاهیرە گەڕاونەتەوە، لەوێ لەگەڵ سەرۆکی هەواڵگری میسر کۆبوونەتەوە، بۆ تاوتوێکردنی پێشنیارێک بۆ راگرتنی شەڕ لە کەرتی غەززە.

فەرماندەی گشتی هێزەکانی سوریای دیموکرات رایگەیاند، بە نێوەندگیریی ئەمریکا لە منبج ئاگربەست کراوە لەپێناو سەلامەتیی هاووڵاتیان، وتیشی هەسەدە هێزەکانی لەو شارە دەباتە دەرەوە.

سەرۆک کۆماری تورکیا جەختی لە گرنگی یەکڕیزیی ناوچەکانی عێراق و سوریا کردەوە.

کۆشکی سپی رایگەیاند کە لە ئێستادا هیچ گۆڕانکارییەک لە سیاسەتی واشنتۆن بەرامبەر بە حەیعەت تەحریر شام نەکراوە، بەڵام چاودێری جموجۆڵەکانی دەکات، هەروەها وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند کە ئەمریکا دان بە حکومەتی داهاتووی سوریادا دەنێت

سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل هۆشداری دایە سەرکردایەتی نوێی رژێمی سوریا کە رێگە بە ئێران نەدەن بۆ چەسپاندنی بوونی خۆی یان گواستنەوەی چەک بۆ حزبوڵای لوبنان، سوێندیشی خوارد کە بە هێز وەڵامی بداتەوە

دوو سەرچاوەی نزیک لە چەکدارانی فراکسیۆنی چەکداری سوریا بە ئاژانسی ڕۆیتەرزیان راگەیاند، فەرماندەیی هێزەکان فەرمانی بە چەکدارەکانی کردووە لە شارەکان بکشێنەوە.

محەمەد بەشیر ئەرکی فەرمی خۆی وەکو سەرۆکی حکومەتی راگوزەر لە سوریا راگەیاند، ئەوەش دوای ئەوەی لەلایەن دەستەی تەحریر شامەوە داوای لێکرابوو بۆ سەرۆکایەتیکردنی حکومەت.

سەرۆک کۆماری تورکیا، هەموو هەوڵێک دەدەین بۆ ئەوەی بەشداری بکەین لە بنیاتنانی سوریایەکی دوور لە تیرۆر.

ئیسرائیل بەردەوامە لە پرۆسەی چوونە ناو قوڵایی خاکی سوریا بە رەزامەندی ئەمریکا.

وەزارەتى دەرەوەی ئەمریکا بڵاویکردەوە، وەزیری وەزارەتەکە لەگەڵ وەزیری دەرەوەی تورکیا بە تەلەفون قسەی کردووە و جەختیان لە پاراستنی گیانی هاوڵاتیان و بەردەوامبوونی هاوپەیمانێتی دژی داعش لە سوریا کردەوە.

سەرۆکی دەستەی تەحریر شام رایگەیاند، دەسەڵاتی نوێ بەم نزیکانە لە سوریا ناوی ئەو کەسانە بڵاو دەکاتەوە کە ئەشکەنجەی زیندانیان و هاوڵاتیانی سوریایان داوە و وتیشی، داوای ئەو کەسانە دەکاتەوە کە هەڵاتون بۆ دەرەوەی وڵات و دەبێت رووبەرووى یاسا بکرێنەوە.

روانگەی سوریا، ئیسرائیل لە دوای روخانی ئەسەدەوە نزیکەی ٢٥٠ هێرشی ئاسمانی بۆ سەر بنکە سەربازیەکان ئەنجامداوە.

سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، حکومەتەکەی بە شێوەیەکی سیستماتیک کاردەکات بۆ هەڵوەشاندنەوەی "میحوەری خراپە"، جەختیشی لەوە کردەوە کە ئیسرائیل رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەگۆڕێت.

میدیا عەرەبیەکان رایانگەیاند، بڕیارە سبەی سێشەممە بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل بۆ یەکەمجار لە دادگاییکردنیدا بە تۆمەتی گەندەڵی، ئیفادە بدات.

سەرۆککۆماری تورکیا رایگەیاند، وڵاتەکەی “چاوی لە خاک و سەروەری وڵاتێکی دیکە نییە”.

دوای هێرشى بەردەوامی گروپە چەکدارەکانی نزیک لە تورکیا بۆ سەر شارۆچکەی مەنبەج توانیان کۆنتڕۆڵ بکەن. ڕوانگەی سوریش دەڵێت، بەهۆی بۆردومانى تورکیاوە بۆ سەر ناوچەکە ١٠ هاوڵاتی مەدەنی کوژران.

ئەمڕۆ دووشەممە، لە دوای روخانی رژێمی ئەسەد فەرماندەیی گشتی دەسەڵاتی نوێی سوریا چەند بڕیارێکی نوێی دەرکرد، لە گرنگترینیان باسی خوێنی شەهیدان، ئازوقە، قەدەغەی هاتوچۆ، ئازادی تاکە کەسی، ئازادی رۆژنامەوانی

بانکی ناوەندی سوریا رایگەیاند، پارەی دانراوی هاوڵاتیانی سوریا لە سەرجەم بانکە کارپێکەرەکاندا "سەلامەتە".

ئۆپۆزسیۆنەکان، سەرۆکی حکومەتی رزگاری سوریایان راسپاردوە بۆ پێکهێنانی حکومەتێکی نوێی سوریا

گوتەبێژی کۆشکی کریملن، پشتڕاستی نەکردەوە بەشار ئەسەد لە مۆسکۆ بێت، وتیشی ئەوەی لە سوریا روویدا توشی سەرسوڕمانی کردوون.

كەوتنی ئەسەد و گەڕانەوەی ترەمپ، ئێران ناچار دەكات بەپەلە كەناڵی پەیوەندی لەگەڵ سەركردایەتیی سیاسی نوێی سوریادا بكاتەوە.

سوپای نیشتمانیی سوریا، تەواوی شاری مەنبەجیان کۆنترۆڵ کردووە و خاڵەکانی هێزەکانی سوریای دیموکراتیان لە شاری مەنبەج چۆڵکردوە

سەرۆکی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی عێراق، هیوای خۆی دەربڕی کە گۆڕینی رژێمی سیاسی لە سوریا خاڵی وەرچەرخان بێت بۆ گۆڕانکارییەکی وشیارانەی دیموکراسی.

بەرپرسێكی ئەمریكا رایگەیاند، واشنتۆن بەدووری نازانێت دەستەی تەحریری شام لە لیستی تیرۆر بسڕێتەوە لەپێناو سەقامگیری سوریا.

سەرۆک وەزیرانی سوریا رایگەیاند، هیچ کێشەیەکیان لەگەڵ گروپە ئۆپۆزسیۆنەکاندا نیە و ئامادەی گفتوگۆ و رادەستکردنی کاروباری دەوڵەتن وتیشی، هەوڵدەدەن قۆناغی گواستنەوە بێ گرفت و خێرا بکەن.

وەزارەتى بەرگری ئەمریکا رایگەیاند، فڕۆکەکانیان زیاتر لە ٧٥ ئامانجی داعشیان لە سوریا بۆردومانکردووە، ئەوەش بە مەبەستی رێگریکردن لە ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی دەرەکی و دڵنیابوون لەوەی کە هەوڵی سود وەرگرتن لە دۆخی ئێستا نادەن.

سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند کە دواجار رژێمەکەی بەشار ئەسەد لە سوریا کەوتووە و ئاماژەی بەوەدا کە ئەوە "ساتێکی مێژوویی" بووە بۆ گەلی سوریا، وتیشی "دەزانین کە ئەسەد لە مۆسکۆیە"

سعودیە هۆشداریی دا لە خلیسکانی سوریا بۆ ناو پشێوی و دابەشبوون و جەختی لەوە کردەوە کە "لە پاڵ گەلی برای سوریا و هەڵبژاردنەکانیاندایە".

سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، کە فەرمانی بە سوپای وڵاتەکەی کردووە "دەست بەسەر ناوچەی پاراستن لە جۆلان بگرن، کە هێزەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان تێیدا جێگیرکراون.

دەزگای پەخشی ئیسرائیل رایگەیاند، ئیسرائیل ناوەندی توێژینەوەی زانستی دیمەشقی بۆردومان کردووە، کە چەکی کیمیایی و بەرنامەی مووشەکی بالیستیکی تێدا بەڕێوەدەبرێت، هەروەها هێرشی ئاسمانی بە ئامانجی گەڕەکی مێززە لە پایتەختی سوریا دەستپێکردووە.

وەزیری دادی سوریا رایگەیاند، موڵک و ماڵی گشتی و تایبەت نەکەنە ئامانج، وتیشی بەشار ئەسەد ناچار بو بەیانامەی دەستلەکار کێشانەوەکەی بدات بە خەڵکی سوریا

سەرۆکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا، و سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران رایانگەیاند، پەرۆشی عێراق بۆ پاراستنی سەقامگیری لە سوریا بۆ دەستەبەرکردنی ئاسایش لە عێراق و وڵاتانی ناوچەکە دووپات کردەوە

ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی داوا دەکەن شەڕ بووەستێنرێت و ئاسودەیی و خۆشگوزەرانی بگەڕێتەوە بۆ هاوڵاتیانی سوریا.

وەزارەتی دەرەوەی روسیا رایگەیاند، پێویستە رێز لە بیروڕای هەموو نەتەوە و مەزهەبەکانی سوریا بگیرێ.

دوای نزیکەی چارەکە سەدەیەک لە حکومڕانی سوریا، تەلەفیزیۆنی فەرمی وڵاتەکە کۆتایی هاتنی ڕژێمی بەشار ئەسەدی راگەیاند.

ئاژانسەکانی هەواڵ رایانگەیاند، ئەمشەو ئەو دوو هەزار سەربازەی کە هاتبوونە عێراقەوە بە فڕۆکە دەگوازرێنەوە دیمەشق و فەرماندەی گستی سوپای سوریاش بڵاویکردەوە، بەردەوام دەبن لە شەڕ و خۆیان بەدەستەوە نادەن.

فەرماندەی گشتی هێزەکانی هەسەدە رایگەیاند، لەگەڵ پێشڕەوی هێزەکانیان بۆ دێرەزورلە چوارچێوەی گۆڕانکارییەکاندا لێبوردنی گشتی رادەگەیەنن، وتیشی هیوادارە هەمووان هاوکاربن بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری.

لەگەڵ راگەیاندنی کوتلە چەکدارەکان سەبارەت بە “دەستپێکردنی قۆناغی کۆتایی گەمارۆدانی دیمەشقی پایتەخت”، سەرۆکی کوتلە چەکدارەکان، پەیامێکی بۆ شەڕکەرەکانی بڵاو کردەوە لە تەلەگرامەکەی خۆیدا بۆ شەرکەرەکانی وتی “دیمەشق چاوەڕێی ئێوەیە”.

سەرۆکایەتی کۆماری سوریا بەیاننامەیەکی بڵاوکردەوە و تیایدا ئەو هەواڵانەی رەتکردەوە سەبارەت بەرۆشتنی بەشار ئەسەد بۆ دەرەوەی وڵاتەکەی

دوابەدوای ئەو کشانەوەیەی سوپای سوریا لە چەند رۆژی رابردودا، وا دیارە ئێرانیش دەستی کردووە بە کشانەوەی چەکدارەکانی.

وەزیری دەرەوەی روسیا نیگەرانی خۆی لە چارەنووسی گەلی سوریا بە هۆی پێشهاتە ئەمنییەکانی ئەو وڵاتە دەربڕی و رایگەیاند، مۆسکۆ نایەوێت گەلی سووریا وەک عێراقییەکان و لیبییەکان کۆتایی پێبێت.

بەڕێوەبەری گشتیی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆمی سەربە نەتەوە یەكگرتووەكان رایگەیاند، ئێران نزیکی هەشت هێندەی پێشوو پیتاندنی یۆرانیۆمی زیادكردووە و نزیكە لە چەكی ئەتۆمیی.

روانگەی سووری بۆ مافەکانی مرۆڤ رایگەیاند، بەهۆی زیادبوونی هەڕەشەی گروپە چەکدارەکانی ئۆپۆزسیۆنەوە بۆ سەر شارەکە، دەیان هەزار دانیشتووی شاری حمس ئاوارە بوون.

وتەبێژی وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا رایگەیاند، هێزەکانیان لە سووریا لەوپەڕی ئامادەباشیدان. وتیشی، لە چەند رۆژی رابردوودا چەند جارێک پێگەی گرووپە چەکدارەکانیان لە سووریا بۆردوومان کردووە

وەزیری دەرەوەی ئێران بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی بە سەردانێکی فەرمی گەیشتە بەغدای پایتەخت بۆ بەشداریکردن لە کۆبوونەوەی سێ قۆڵی نێوان عێراق ئێران سوریا.

وەزیری دەرەوەی رووسیا رایگەیاند، لایەنە نێودەوڵەتییەکان تۆمەتبارن بەوەی کە گروپە چەکدارەکانی سوریا پارەدار دەکەن، وتیشی مۆسکۆ زانیاری هەیە سەبارەت بەو قەوارانەی کە پشتیوانی گروپە چەکدارەکان دەکەن کە هێرش دەکەنە سەر هێزەکانی حکومەتی سوریا.

رەجەب تەیب ئەردۆغان لەگەڵ ئەمینداری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە پەیوەندییەکی تەلەفونیدا گفتوگۆیان سەبارەت بە پرسە هەرێمایەتی و نێودەوڵەتیەکان کردووە.

راوێژکاری کاروباری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست رایگەیاند، لە کارە پێشینەیەکانی ئیدارەی داهاتووی ئەمریکا ئازادکردنی دەستبەجێی زیندانییەکانە بەبێ دواکەوتنی زیاتر.

نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، بەهۆی شەڕ و ئاڵۆزییەکانی سوریاوە نزیکەی ١١٥ هەزار کەس ئاوارە بوون کە لە باکووری حەلەبەوە بەرەو ناوچەکانی تر رۆیشتوون.

لە هێرشێکی دژەتیرۆری سوریا بۆسەر حەما توانی نزیکی ١٦٠٠ ئەندام لە گروپە چەکداریەکان لەناو ببات لە دوای هێرشەکە سوپای سوریا توانی ٢٠ کیلۆمەتر گروپە چەکدارەکان لە خاکی حەما دوور بخاتەوە

میدیاکانی ئێران رایانگه‌یاند، بۆ درێژه‌دان به‌ گفتوگۆکان سه‌باره‌ت به‌ پێشهاته‌كانی سوریا رۆژی هه‌ینی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران سەردانی عێراق دەکات. وەزیری دەرەوەی ئەمریکاش لە بارەی دۆخی سوریاوە دەڵێت، نابێت ڕێگە بدەن داعش سەرهەڵباتەوە.

وەزارەتی ناوخۆ رایگەیاند، لە رێگەی کەناڵەکانی دەزگا هەواڵگرییەکان و خزمەتگوزارییە ئەمنییەکانەوە چاودێری سنوورەکانمان لەگەڵ سووریا دەکرێت، هاوکات ئاماژە بەوەش دەکات کە ئاسایش تەنیا بە هاوکاری لەگەڵ هەموو وڵاتانی دراوسێ و ناوچەکە و دۆست بەدی دەهێنرێت

دوێنێ هیزەکانی ئەمریکا هێرشیان کردە سەر چەک و تەقەمەنیەکانی سوریا، هاوکات، وتەبێژی پنتاگۆن لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ئەم چەکانە مەترسیەکی گەورەن بۆ سەر هێزەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانان

سەبارەت بە دۆخی سوریا، هەریەک لە سەرۆکوەزیرانی عێراق و سەرۆکی روسیا پەیوەندیان بە سەرۆکی تورکیاوە کرد. پوتن دەڵێت، بە هەماهەنگی یەکتر دەبێت کار بۆ ئاساییکردنەوەی دۆخی سوریا بکەن. سودانیش ئاماژەی بەوە کردووە کە عێراق بێدەنگ نابێت لە بەرامبەر ئەو رووداوانەی لەسوریا روودەدەن.

هێرشی هاوبەشی رووسیا و سوریا بۆ سەر ناوچەی کوتلە چەکدارەکان لە ناوچەکانی سوریا دەستی پێکرد

نوسینگەی سەرۆکوەزیرانی عێراق بڵاوی کردەوە، لە پەیوەندیەکی تەلەفونی نێوان سەرۆکوەزیرانی عێراق سەرۆککۆماری تورکیا سودانی وتی کە عێراق لە دورەوە ناوەستێت و سەیر ناکات کاردانەوەی دەبێت بۆ ئەو مەترسیانەی روو لە سوریا دەکات

وەزیری بازرگانی تورکیا رایگەیاند، دەمانەوێت قەبارەی بازرگانی لەگەڵ عێراق بگەیەنین بە ٣٠ ملیار دۆلاری سالانە لە داهاتوودا.

جەنگی نێوان سوپای سوریا و گروپە چەکدارەکان بەردەوامە و دوای ئەوەی گروپە چەکدارەکان توانیان بچنە نێو شارەکە، سوپای سوریا فڕۆکەخانەی حەلەب و سەرجەم رێگانی بۆناو شارەکە داخست.

سوپای سوریا بە هاوکاری گروپە چەکدارەکان و فڕۆکە جەنگییەکانی رووسیا هێرشی پێچەوانەی بۆ سەر گروپە چەکدارەکانی ئۆپۆزسیۆن لە شاری حەلەب دەستپێکرد و رایگەیاند، چەندین گەڕەکیان کۆنتڕۆڵکردووەتەوە.

سوپای لوبنان رایگەیاند، دوێنێ و ئەمڕۆ ئیسرائیل چەندجارێک ئاگربەستی لە باشووی لوبنایان شکاندووە و ئەوەش بووەتە هەڕەشە بۆ گەڕانەوە ئاوارەکان بۆ ماڵەکانیان.

راوێژکارێکی باڵای عەلی خامنەیی رایگەیاند، ئێران خۆی ئامادە دەکات بۆ وەڵامدانەوەی ئیسرائیل دوای ئەو هێرشە ئاسمانییەی کە مانگی رابردوو کردییە سەر وڵاتەکەیان.

وتەبێژی کۆشکی سپی رایگەیاند، وڵاتەکەی هیچ فەرمانێکی دەستگیرکردنی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل جێبەجێ ناکات.

سەرۆکی ئاژانسی وزەی ئەتۆمی رایگەیاند، هیچ ئاماژەیەک نییە بۆ بوونی ئەتۆم لەو کۆمەڵگە سەربازییانەی ئێران کە مانگی رابردوو ئیسرائیل بۆردوومانی کردن.

وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانیی ئێران رایگەیاند، لە مانگی رابردوودا عێراق بە بڕی زیاتر لە دوو ملیار دۆلار کاڵای لە ئێرانەوە هاوردە کردووە. دەشڵێت، قەبارەی بازرگانیی ئێران لەگەڵ وڵاتانی دیکەدا ٣٩٪ زیادی کردووە.

میدیاکانى ئیسرائیل رایانگەیاند، رەشنووسی پێشنیازی ئەمریکایان بڵاوکردەوە بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگی لوبنان کە گرنگترین بڕگەکانی بریتین لە، كشانەوەی سوپای ئیسرائیل لە لوبنان و چەك داماڵینی هێزە نافەرمیەكانى لوبنان لە ماوەی ٦٠ رۆژدا.

سەرکردەیەکی باڵا لە چەکدارانى فەڵەستین رایگەیاند، ئامادەن بۆ راگرتنى جەنگی غەززە بە مەرجێک ئیسرائیل پابەندى رێککەوتن بێت و داواشى لە دۆناڵد ترەمپ کرد فشار بخاتەسەر ئیسرائیل بۆ پابەندبوون بە راگرتنى جەنگەکە.

سەرۆك وەزیرانی عێراق و سەرۆکی سوریا کۆبوونەوە و جەختیان لە گرنگی و هەماهەنگی هەڵوێستەکانیان کردەوە. راشیانگەیاند، "پەیوەندییەکانیان بەرەوپێشەوە دەبەن".

وتەبێژی سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، داوا لە ٢١ گوندی باشووری لوبنان کردوووە گوندەکانیان چۆڵ بکەن، چونکە بۆردوومان دەکرێن.

هەڵبژاردنەوەی ترەمپ وەک سەرۆکی ئەمریکا جموجوڵەکانی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست زیاد کردووە، شاندێکی باڵای سەربازیی سعودیە بە سەرۆکایەتی سەرۆك ئەركانی سوپای سعودیە گەیشتە تاران و لەگەڵ هاوتا ئێرانییەکەی کۆبووەوە.

رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، شیکارییەکی وردیان بۆ ئەو کەسانە کردووە کە لە شەش مانگی سەرەتای جەنگی غەززەوە گیانیان لەدەستداوە و ٧٠٪ـی ئەو کەسانەی لە غەززە گیانیان لەدەستداوە ژن و منداڵن.

وەزارەتی تەندروستیی فەڵەستین رایگەیاند، لە سەرەتای دەستپێکی جەنگی نێوان ئیسرائیل و غەززە ژمارەی گیانلەدەستدان گەیشتووەتە زیاتر لە ٤٣ هەزار کەس و ژمارەی برینداربوونیش بۆ زیاتر لە ١٠٢ هەزار کەس بەرز بووەتەوە.

چاوگێک لە تەندروستی فەڵەستینەوە بە میدیا عەرەبییەکانی راگەیاند، ئیسرائیل رێگری کردووە لە گەشتنی سێ هەزار و ٨٠٠ بارهەڵگری هاوکاری و بەهۆی نەگەشتنی ئەو هاوکارییانەوە ٤٠٠ هەزار فەڵەستینی لە برسێتیدا دەژین.

میدیاکانى ئیسرائیل بڵاویان کردەوە، تەلئەبیب هۆشداری داوەتە بەغدا لە بەكارهێنانی خاكی ئەو وڵاتە لەلایەن گروپە چەكدارەكانەوە بۆ هێرشكردنە سەر ئیسرائیل.

میدیاكانی لوبنان بڵاویانكردەوە، بەیانی ئەمڕۆ دەیان باڵەخانە ، بەهۆی هێرشی فرۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیلەوە تەختی زەوی كراون. تەندروستى لوبنانیش دەڵێت، له‌ سه‌ره‌تای هێرشەکانى ئیسرائیلەوە دوو هه‌زار و ٨٦٧ كه‌س کوژراون

مقاوەمەی عێراق رایگەیاند، لە چەند کاتژمێری رابردوودا بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان شەش ئامانجیان لە ئیسرائیل بۆردوومان کردووە.

بە مەبەستی گەیشتن بە ئاگربەست لە نێوان ئیسرائیل و لوبنان،سەرۆکی ئەمریکا نێردەی تایبەتی خۆی رەوانەی ناوچەکە کردووە، کە بەوتەی میدیاکان چانسی سەرکەوتنی لەسەر ئاستی سیاسی زۆر بەرزە.

ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتى هۆشداری دەدات لە داخستنی دەزگای فریاگوزاری و کاری نەتەوەی یەگرتووەکان بۆ هاوکاری پەنابەرانی فەلەستین. دەشڵێت، داخستنی دەزگاکە کارەساتی مرۆیی بەدوای خۆیدا دەهێنێت.

وەزارەتی تەندروستیی فەڵەستین رایگەیاند، هێرشە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل بۆ سەر ناوچەکانی غەززە بەردەوامە و بەپێی دوایین ئامار تا ئێستا زیاتر لە ٤٣ هەزار کەس لە کەرتی غەززە گیانیان لەدەستداوە.

گفتوگۆکانی پرسی ئاگربەست لە غەززە تا دێت گەرمتر دەبێت، بڕیارە لە سعودیە بە بەشداری چەندین وڵات کۆبوونەوەیەک لە ئاستى باڵا بکرێت، لە لایەکی تریشەوە، ئەمریکا و میسڕ پێنشنیاری خۆیان بۆ ئاگربەستەکە خستووەتە روو.

تەندروستیی لوبنان رایگەیاند، عێراق زۆرترین هاوکاری لە بواری پزیشکی و مرۆیی پێشکەش بە وڵاتەکەیان کردوە.

بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستیی جیهانی هۆشداری دەدات لە دۆخی تەندروستی لە باکووری غەززە و رایگەیاندووە، کارەسات روودەدات.

هێزەکانی سووریای دیموکرات ناسراو بە هەسەدە لە مەنبج هێرشیان کردە سەر سوپای تورکیا و حەوت سەربازی ئەو وڵاتەیان کوشت.

چاوگێکی ئاگادار بە ئاژانسی هەواڵی سکای نیوزی عەرەبی راگەیاند، لە سەرەتای مانگی داهاتوودا لوتکەیەکی نێودەوڵەتی بۆ تاوتوێکردنی هەوڵەکانی پێکهێنانی ئاشتی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەڕێوە دەچێت.

سوپای ئێران رایگەیاند، لە هێرشەکەی شەوی رابردووی ئیسرائیلدا دوو سەربازیان گیانیان لەدەستداوە.هاوکات وتەبێژی حکومەتی ئێران رایگەیاند، زیانەکانی هێرشەکە سنوردارن.

بەگوێرەی میدیا عەرەبییەکان لە ماوەی ٢٢ رۆژدا بەهۆی هێرشە ئاسمانی و زەمینییەکانی ئیسرائیلەوە لە باکووری غەززە ٨٠٠ کەس گیانیان لەدەستداوە و سەرجەم کارمەندانی نەخۆشخانەی کەمال عەدوان لەلایەن ئیسرائیلەوە دەسگیرکراون.

دەسەڵاتی فڕۆکەوانی ئێران رایگەیاند، سەرجەم گەشتەکانی فڕۆکەخانەکانی ئێران دەستیان پێکردووەتەوە. هاوکات، وەزیری گواستنەوەی عێراقیش رایگەیاند، سەرجەم گەشتەکانی فڕۆکەخانەکان دەستیان پێکردووتەوە و مەترسییەکان کۆتایی هاتوون.

شەوی رابردوو ئیسرائیل چەند ئامانجێکی لە تارانی پایتەختی ئێران بۆردوومان کرد و وتەبێژی سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، "هەر لایەنێک ببێتە هەڕەشە بۆسەر ئاسایشی ئیسرائیل باجەکەی بە قورسی دەدات".

لەگەڵ جوڵاندنی پرسی کورد لە پەرلەمانی تورکیا و باسکردنی ئازادکردنى سەرکردەی زیندانیکراوی کورد لە دورگەی ئیمراڵی، هێرش بۆسەر تورکیا و وەڵامەکانی تورکیاش چڕتر بوونەوە. هاوکات، دەم پارتی و جەهەپە و کەجەکە پشتیوانی خۆیان بۆ پرۆسەی ئاشتی لە تورکیا راگەیاند.

ئەمریکا و قەتەر دەستپێکردنەوەی دانوستانەکانیان سەبارەت بە ئاگربەستی غەززە راگەیاند. وەزیری دەرەوەی ئەمریکاش دەڵێت، لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی قەتەر بە وردی کاریان بۆ دەستپێکی پڕۆسەکە کردووە.

دەوڵەت باخچەلی سەرۆکی پارتی نەتەوە پەرستی تورکیا لەناو پەرلەمانی وڵاتەکەیەوە داوای ئازادکردنی سەرکردەى زینداینکراوی کورد لە ئیمراڵی تورکیای کرد و داوایکرد بچێتە پەرلەمان و وتار پێشکەش بکات،سەڵاحەدین دەمیرتاش، هاوسەرۆكی پێشووترى هەدەپە دەڵێت ئەگەر سەرکردەی زیندانیکراوەکە، دەستپێشخەری رێگە چارەی سیاسی بكات، بە هەموو هێزی خۆیانەوە پشتیوانی دەكەن.

ئەندامێکی مەکتەبی سیاسی حەماس بە ئاژانسی روسیای راگەیاند، لەگەڵ جێگری وەزیری دەرەوەی روسیادا کۆبووەتەوە و داوای لێکردووە لە لوتکەی برێکس لەگەڵ سەرۆکی فەڵەستین گفتوگۆ بکەن بۆ پێکهێنانی حکومەتێکی یەکگرتوو دوای جەنگ.

وەزیری ناوخۆی تورکیا رایگەیاند، هێرشێکی چەکداری کراوەتە سەر دامەزراوەی پیشەسازیی فڕۆکەوانیی تورکیا و بەهۆیەوە چەند کەسێک کوژران و چەند کەسێکی دیکەش بریندار بوون.

جارێکی دیکە پرسی پڕۆسەی ئاشتی لە تورکیا و ئازادکردنی عەبدوڵا ئۆجەلانی سەرکردەی زیندانیکراوی کورد لە ئیمراڵی بووە باس و خواسی میدیاکانی تورکیا و ناوچەکە، ئەوەش دوای ئەوەی سەرۆکی پارتی مەهەپە لە پەرلەمانی تورکیا پێشنیاری چاوخشاندنەوەی كرد بە مەرجەكانی سزای هەتاهەتایی بۆ سەر عەبدوڵا ئۆجەلان، بەو مەرجەی بێتە پەرلەمان و پەکەکە هەڵبوەشێنێتەوە.

ئەمریکا بۆ دامرکانەوەی شەڕ لە لوبنان و دەستپێکردنەوەی دانوستانەکانی ئاگربەست لە غەززە، وەزیری دەرەوەی وڵاتەکەی ناردە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست کە ئەوەش بە یانزەیەمین سەردانی بلینکن دادەنرێت لە سەرەتای جەنگی حەمماس و ئیسرائیلەوە.

بەپێی نوێترین ئاماری وەزارەتی تەندروستیی فەڵەستین، لە سەرەتای دەستپێکی جەنگی نێوان حەماس و ئیسرائیلەوە تاوەکو ئێستا، ٤٢ هەزار و ٧١٨ کەس گیانیان لەدەستداوە و زیاتر لە ١٠٠ هەزار کەسیش بریندار بوون.

لە پێناو گەیشتن بە ڕێگەچارەیەکی دیبلۆماسی بۆ جەنگی لوبنان، سەرۆکی ئەمریکا نوێنەری خۆی ڕەوانەی ناوچەکە کردووە، بەڵام مەرجە قورسەکانی ئیسڕائیل ڕەنگە ڕێگەچارەکان ئاستنەگ بکات.

ئیسرائیل مەرجی نوێی هەیە بۆ ئاگربەست لە لوبنان، بۆ ئەو مەبەستەش بڕیارە ئەمڕۆ نێردراوی ئەمریکا بگاتە لوبنان و لەگەڵ بەرپرسانی ئەو وڵاتە کۆببێتەوە.

دەستەی راگەیاندنی سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، لە رووبەڕووبوونەوەیەکدا لەگەڵ چەند چەکدارێکی حەماس لە باڵەخانەیەکی غەززە سەرۆکی حەماسیان کوشتووە.

یاریدەدەری سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، کە لە مانگی ئاداری ئەمساڵەوە تا ئێستا، ٧٢٠ کەس لە یەمەن بەھۆی تووشبوونیان بە پەتای کۆلێراوە گیانیان لەدەستداوە و ٢٠٣ ھەزار کەسی دیکەش تووشی پەتاکە بوون.

لە هێرشێکی سوپای ئیسرائیلدا بۆ سەر بەیروت ٢٢ کەس کوژراون و ١١٧ کەسی دیکەش بریندار بوون. نەتەوە یەک گرتووەکانیش دەڵێت، دوو ئەندامی هێزەکانی ئاشتی پارێز لە هێرشەکەدا بریندار بوون.

جگە لە ئاگری جەنگ دانیشتوانی غەززە رووبەڕووی برسییەتی و نەبوونی ئاوی پاکی خواردنەوە دەبنەوە و نەخۆشییەکانی پێستیش بووەتە مۆتەکەی کوشندە بۆ منداڵانی غەززە کە ماوەی ساڵێکە یان لە کەمپەکان یان لەژێر داروپەردوی ماڵەکانیاندا ژیان دەکەن.

ساڵێک بەسەر هێرشى حەماس بۆ سەر ئیسرائیل تێدەپەڕێت، ئەو هێرشەی ئاگرێکی گەورەی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست کردەوە و تا ئێستاش بڵێسە دەسێنێت، دەیان هەزار کەس گیانیان لەدەستداوە و نزیکەی ١٠٠ هەزار کەسیش بریندار بوون کە زۆرینەیان کەسانی مەدەنین.

وتەبێژی فڕۆکەوانی مەدەنی ئێران بە ئاژانسی میهری رایگەیاند، لە کاتژمێر ٩ـی ئەمشەوەوە سەرجەم گەشتە ئاسمانییەکانی ئێران رادەگیرێت.

کۆمپانیای پیگاسۆسی تورکی رایگەیاند، ماوەی راگرتنی گەشتەکانیان بۆ هەریەک لە عێراق و ئێران و ئوردون درێژ کردووەتەوە.

شەوی رابردوو ئێران بە ١٨٠ مووشەی بالیستی هێرشێکی بەرفراوانی بۆ سەر ئیسرائیل ئەنجامدا و رایانگەیاند، ئامانجەکانیان لە خاکی ئیسرائیل پێکاوە و هۆشداری ئەوەشی بە ئیسرائیلدا کە ئەگەر تۆڵە بکەنەوە دیسانەوە تاران وەڵامێکی توندتری دەبێت.

ئێوارەی ئەمڕۆ، ئێران لە رێگەی سەدان مووشەکەوە هێرشی کردە سەر ئیسرائیل، وتەبێژی سوپای ئیسرائیلیش رایگەیاند، هیچ کەسێک بەهۆی هێرشە مووشەکییەکانەوە گیانی لەدەست نەداوە.مەسعود پزیشکیانی سەرۆک کۆماری ئێرانیش رایگەیاند، وڵاتەکەیان بەدوای شەڕەوە نییە، بەڵام وەڵامی هەر هەڕەشەیەک دەدەنەوە کە رووبەڕوویان دەبێتەوە.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، ئێران لەڕێگەی زیاتر لە ١٠٠ مووشەکەوە هێرشی کردە سەر ئیسرائیل. وەزیری گواستنەوەی عێراقیش دەڵێت، لە ئێستادا ئاسمانی عێراق بە رووی سەرجەم گەشتە ئاسامانییەکاندا داخراوە.

سوپای ئیسرائیل بڵاوی کردووەتەوە، ئیسرائیل ئامادەکاری تەواوی کردووە بۆ جێگیرکردنی هێزەکانی لە لوبنان دەست دەکات بە ئۆپراسیۆنی زەمینی بۆسەر ئەو وڵاتە.

ئاژانسی فرانس پرێس بڵاوی کردەوە، بەهۆی نقومبوونی بەلەمەکەیانەوە ١٢ کۆچبەر لە کەناراوەکانی دورکەی جیربا لە باشووری تونس گیانیان لەدەست داوە و ٢٩ کۆچبەریش رزگار کراون.

سه‌رۆكی ئه‌مریكا داوادەکات، وڵاتانی ناوچه‌كه‌ دوور بكه‌ونه‌وه‌ له‌ شه‌ڕێكی سه‌رتاسه‌ری له‌ رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا.

بەرپرسێکی ئەمریکی بە میدیا جیهانییەکانی راگەیاندووە، ئیسرائیل دەیەوێت پێگەکانی حزبوڵڵا لە نزیک سنورەکانی خاپور بکات، بۆ ئەو مەبەستەش ڕەنگە لە پاڵ هێرشە ئاسمانییەکان، بەم نزیکانە ئۆپراسیۆنێکی زەمینى سنوردار لە ناو خاکی لوبنان ئەنجام بدات.

کەمێک لەمەوبەر، حزبوڵای لوبنان لە راگەیەنراوێکدا کوژرانی حەسەن نەسروڵای ئەمینداری گشتیی حزبەکەیان پشتڕاست کردەوە.

دوای هێرشەکەی شەوی رابردوو بۆ سەر هێزەکانی ئەمریکا لە سوریا، لە ئێستادا هێزەکانی ئەمریکا لە سوریا و عێراق کەوتوونەتە ئەوپەڕی حاڵەتی ئامادەباشی بۆ رووبەڕووبوونەوەی هێرشە درۆنییەکان.

دوێنێ کانێکی خەڵوز لە باشووری ئێران تەقییەوە و بەهۆیەوە تاوەکو ئێستا ٥١ کەس گیانیان لەدەستدا و ٢٠ کەسی دیکەش بریندار بوون.

بەهۆی تەقینەوەی کانێکی خەڵوزەوە لە باشووری ئێران ٣٠ کەس گیانیان لەدەستدا و ژمارەیەکیش بریندار بوون.

هێڵی ئاسمانیی قەتەر رایگەیاندووە، هەڵگرتنی ئامێرەکانی پەیوەندیکردنی بێتەل هاوشێوەی پەیجەر لە گەشتەکاندا قەدەغەیە و نابێت هیچ سەرنشینێک ئەو ئامێرانە هەڵبگرێت لەکاتی گەشتەکاندا.

رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵی ئەمریکی لە زاری كۆمپانیای (لۆبك ئینتەرناشیۆناڵ) تایبەت بە ئاسایش بڵاویكردۆتەوە، ئامێرەكان بەر لەوەی بهێنرێنە لوبنان، لە قۆناغی بەرهەمهێناندا لەلایەن دەزگای مۆسادی ئیسڕائیلەوە دەستکاریکراون، ئەوەش بە دانانی پرۆگرامێکی ڤایرۆسی كە سەرەتا ئامێرەکانی گەرم کردووە و دواتر گەرمییەکەى زیادیکردووە و پاترییەکانی تەقاندووەتەوە.

ئاژانسی رۆیتەرز بڵاوی کردووتەوە، چەندان ئامێری بێتەلی پەیوەندی لە لوبنان تەقیونەتەوە. بەپێی زانیارییەکانیش ١٠٠ کەس برینداربوون و سێ کەس گیانیان لەدەستدا.

دوای تەقینەوەی سەدان ئامێری پەیوەندی کە بە 'پەیجەر' ناسراون لە لوبنان و زیادبوونی گرژییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، دەیان کۆمپانیای فڕۆکەوانیی وڵاتانی ئەوروپا گەشتەکانیان بۆ ئیسرائیل راگرت.

وەزارەتی تەندروستی لوبنان رایگەیاند، لە ئەنجامی تەقینەوەی ئامێرەکانی پەیوەندی 'پەیجەر' لە وڵاتەکەدا، هەشت کەس گیانیان لەدەستدا و نزیکەی دوو هەزار و ٨٠٠ کەسیش بریندار بوون کە ٢٠٠ کەسیان برینەکانیان سەختە.

دوای ئەوەی لە رابردوودا عێراق لە ریزبەندی کڕینی موڵک لە تورکیا لە پێشەوە بوو، بەڵام لە مانگی ئابدا پلەیەکی دیکە دابەزی و ئێستا لە پلەی پێنجەمی ریزبەندییەکەدایە.

سەرۆک کۆماری ئێران رایگەیاند، وڵاتەکەی لەگەڵ عێراق خاوەنی سنوور و پەیوەندییەکی بەهێزە و جەخت لەسەر هێشتنەوەی ئەو پەیوەندییە بەهێزە دەکەنەوە.

لەسەر بانگێشتنامەی سەرۆک وەزیرانی عێراق، سەرۆک کۆماری نوێی ئێران، سبەی لەگەڵ شاندێکی وەزارەتەکانی ئابووریی و دەرەوەی ئێران سەردانی عێراق دەکات، بڕیارە لەگەڵ پارێزگاری بانکی ناوەندی عێراقیش، لە بارەی رێککەوتنی ئابووری کۆ ببێتەوە.

بەیانی ئەمڕۆ هەڵبژاردنەکانی ئوردن دەستی پێکرد، زیاتر لە پێنج ملیۆن ئوردنی مافی دەنگدانیان هەیە بۆ هەڵبژاردنی ١٣٨ ئەندامی نوێی پەرلەمان و بەپێی میدیاکانی وڵاتەکە ئاستی بەشداری کردن لەم هەڵبژاردنەدا زیادی کردووە.

وەزارەتی ناوخۆی مەغریب رایگەیاند، لە باشووری وڵاتەکە لافاو روویداوە و بەهۆیەوە ١٨ کەس گیانیان لەدەستداوە و چوار کەسی دیکەش تا ئێستا بێ سەروشوێنن.

ئەمڕۆ لە جەزائیر هەڵبژاردنی سەرۆکێکی نوێ بۆ وڵاتەکە دەستی پێکرد و ئەو جەزائیریانەی لە دەرەوەی وڵاتەکە دەژین چوونە سەر سندوقەکان و دەنگیان دا.

بەڕێوەبەرایەتی دارایی و گەشتیاریی دوبەی رایگەیاند، لە حەوت مانگی ئەمساڵدا ١٠ ملیۆن ٦٢ هەزار گەشتیار سەردانی ئەو وڵاتەی کردووە.

کوژرانى شەش بارمتە لە غەززە شەقامی ئیسرائیلی پڕکردووە لە خۆپیشاندەر و فشارەکانى لەسەر حکومەتى ئەو وڵاتە زیادکردووە بۆ وەستانی جەنگ و گەڕاندنەوەی بارمتەکان، ئەمریکاش هێشتا هیواى گەیشتن بە ئاگربەستى لەدەست نەداوە.

لە ئیسرائیل خۆپیشاندانێکی بەرفراوان بۆ راگرتنی شەڕ و هێنانەوەی بارمتەکانیان لە غەززە دەستیپێکرد.

سەرۆک کۆماری ئێران لە چاوپێکەوتنێکی تەلەڤزیۆنیدا رایگەیاند، کاردەکەن بۆ گەیشتن بەڕێژەی ٨٪ لەگەشەی ئابووری، بەڵام بۆ ئەو مەبەستە پێویستان بە وەبەرهێنان هەیە بەبەهای ٢٠٠ ملیار دۆلار، ئەوەش پەیوەستە بە پەیوەندی ئێران لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و جیهان.

گروپە چەکدارەکانی یەمەن رایانگەیاند، لەڕێگەی مووشەکەوە کەشتییەکی بازرگانیان لە دەریای سووردا کردووەتە ئامانج.

وەزارەتی تەندروستیی فەڵەستین بڵاوی کردەوە، لە ماوەی ٤٨ کاتژمێری رابردوودا ٨٩ کەس لە کەرتی غەززە گیانیان لەدەستداوە. دەشڵێت، لە ٧ـی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردووەوە تا ئێستا، ٤٠ هەزار و ٦٩١ کەس لە غەززە گیانیان لەدەستداوە.

بەهۆی شەپۆلێکی بارانی بەخوڕ لە سعودیە لافاو لە چەند شوێنێکى ئەو وڵاتە دروست بوو، کەشناسی سعودیەش دەڵێت، پێشبینى دەکرێت ئەمڕۆ شەپۆلەکە شاری مەدینە و دەوروبەری بگرێتەوە.

پیاوێکی سووری کە نەخۆشی داونی هەیە، دۆخی نەخۆشییەکەی و ماندوبوونی کارکردن رێگری لێنەکرد بۆ پڕۆسەی هاوسەرگیری و دواجار منداڵەکەشی بووە پزیشک.

سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، دوای مانگێک لە دەستپێکردنی هێرشیک بۆ سەر تونێلەکان و سەرەوەی ناوچەکانی خان یونس و دێر بەلاح، شەش تونێلیان تێکداوە و ٢٥٠ چەکداریشیان کوشتووە.

سكرتێری گشتی رێكخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان داوای ڕاگرتنی ده‌ستبه‌جێی ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی ئیسرائیلی له‌ كه‌ناری ڕۆژئاوا لە فەلەستین كرد.

سندوقی دانیشتوانی نەتەوە یەکگرتووەکان لە یەمەن رایگەیاند، بەهۆی لافاو و بارانەوە لە وڵاتەکە ٢٤ کەس گیانیان لەدەستداوە.

رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند ئۆپراسیۆنەکانی ئیسرائیل لە کەناری رۆژئاوا دەبنە هەڕەشە بۆ خراپتربوونی دۆخەکە لە خاکی فەڵەستین.

ئاژانسی رۆیتەرز بڵاویکردەوە، دانوستانەکانی ئاگربەستی غەززە لە دەوحە لەنێوان شاندی قەتەر و میسر و ئەمریکا و ئیسرائیل بەردەوام بۆ دۆزینەوەی رێگەچارەیەک بۆ ئاگربەستی جەنگ.

قەتەر، وڵاتە دەوڵەمەند و خۆشگوزەرانەکەى کەنداو، ئەو وڵاتەی گۆڕینی دەسەڵات لە وڵاتێکی دواکەوتوەوە کردی بە وڵاتێکى دەوڵەمەند و خۆشگوزەران، بەجۆرێک داهاتی ساڵانەی تاک گەیشتوەتە ٩٠ هەزار دۆلار و خەڵکەکەى لە خێر و خۆشیدا دەژین.

رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، بەهۆی ئاگادارکردنەوەی ئیسرائیل بۆ چۆڵکردنی ناوچەی دیر ئەلبلح لە ناوەڕاستی غەززە رێکخراوەکە ناچار بووە هاوکارییە مرۆییەکانی لە غززە رابگرێت.

پاش ئەوەی دوو هەفتە لەمەوبەر هەوڵەکان بۆ ئاگربەستی حەماس و ئیسرائیل بە نێوەندگیری ئەمریکا و قەتەر و میسر لە دەوحەی پایتەختی قەتەر شکستی هێنا، هیواکان لەسەر گەڕی دووەمی دانوساندنەکان هەڵچنران و کۆبوونەوەکانیش لە دەوحەوە گواسترانەوە بۆ قاهیرە، بەڵام هیواکان پوکانەوە و شاندەکانی حەماس و ئیسرائیل بەبێ رێککەوتن میسریان بەجێهێشت.

شاندی حەماس لە کۆبوونەوەکانی گەڕی دووەمی دانوستانەکان لە قاهیرە بۆ راگەیاندنى ئاگربەستی غەززە کشایەوە. دەشڵین، "ئیسرائیل مەرجى نوێى زیاد کردووە".

سەرۆکی حزبوڵای لوبنان رایگەیاند، بەشێوازی خۆی وەڵامی کوشتنی بەرپرسێکی حزبوڵایان داوەتەوە کە لەلایەن ئیسرائیلەوە کوژرا. دەشڵێت، لە ئێستادا وەڵامدانەوەی ئیسرائیل لەبەرامبەر کوشتنی ئەو بەرپرسەدا کۆتایی هاتووە.

میدیا عەرەبییەکان بڵاویان کردەوە، گەڕی دووەمی دانوستانەکان بۆ پێکهێنانی ئاگربەستی غەززە لە قاهیرە کۆتایی هات و دیارترین خاڵەکانی مشتومڕ لە دانوستانەکەدا بریتیبووە لە مانەوەی ئیسرائیل لە کەرتی غەززە دوای ئەوەی ئاگربەست پێکهێنرا.

وەزیری بەرگریی ئیسرائیل رایگەیاند، لەگەڵ وەزیری بەرگری ئەمریکا باسیان لە گرنگی دوورکەوتنەوە لە پەرەسەندنەکانی ناوچەکە و کارکردن بۆ سەقامگیری کردووە.

حزبوڵای لوبنان رایگەیاند، لەڕێگەی زیاتر لە ٣٠٠ مووشەکەوە هێرشێکی بەرفراوانیان کردووەتە سەر ئیسرائیل، ئەوەش لە وەڵامی کوژرانی سەرکردەیەکی سەربازی گروپەکەیان کە لە هێرشێکی ئیسرائیل لە باشووری بەیروت کوژرا. هاوکات بەهۆی هێرشەکانەوە بۆ ماوەی ٤٨ کاتژمێر باری لەناکاو لە ئیسرائیل راگەیەنرا.

دواى قەتەر، دانوستانى نوێ بۆ ئاگربەست لەبارەى غەززەوە لە میسر بەڕێوەدەچێت، ئیسرائیل و حەماس نەرمیان نواندووە و ئەمریکاش پشتیوانى رێککەوتن و خامۆشکردنى ئاگرى جەنگەکە دەکات. هەرچەندە ئیسرائیل جارێکى دیکە باشوورى لوبنان و چەند ناوچەیەکى سووریاى بۆردوومان کردەوە.

میدیا عەرەبییەکان بڵاویان کردەوە، لە چەند هێرشێکی ئاسمانی ئیسڕائیلدا بۆ سەر ناوەڕاست و باشووری کەرتی غەززە، ٣٧ کەس گیانیان لەدەستدا و دەیان کەسیش بریندار بوون.

حزبوڵای لوبنان رایگەیاند، بەرەبەیانی ئەمڕۆ ئیسرائیل لەڕێگەی دەیان مووشەکەوە هێرشی کردووەتە سەر ناوچەکانی باشووری لوبنان و بەهۆیەوە حەوت ئەندامی گروپەکەیان گیانیان لەدەستداوە.

رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، لەدوای فەرمانەکانی ئیسرائیل لە رۆژی ٧ـی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردووەوە، بەڕێژەی ٩٠٪ـی دانیشتوانی فەڵەستین کە بە ژمارە دوو ملیۆن و ١٠٠ هەزار کەسە ئاوارە بوون.

وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند، حکومەتی نوێی وڵاتەکە کاردەکات بۆ کەمکردنەوەی ململانێکان لەگەڵ ئەمریکا و رێکخستنی پەیوەندییەکان لەگەڵ ئەوروپادا.

دوای سێ مانگ ئەمڕۆ حکومەتی ئێران کۆتایی بە لێکۆڵینەوە لە رووداوی کەوتنەخوارەوەی هێلیکۆپتەرەکەی ئیبراهیم رەئیسی هێنا و رایگەیاند، هێلیکۆپتەرەکە بەهۆی زۆری ژمارەی سەرنشینەکان کە دوو کەس زیاتر لەو ژمارەیەی بۆی دانرابوو هەڵگرتبوو، هەروەها بەهۆی نالەباری دۆخی کەشوهەوا خۆی بە شاخێکدا کێشاوە و کەوتووەتە خوارەوە.

پەرلەمانى ئێران متمانەى بە کابینە وزارییەکەى مەسعود پزیشکیانی سەرۆک کۆمارى ئەو وڵاتە دا کە لە ١٩ وەزیر پێکهاتوون و عەباس عێراقچى بوو بە وەزیرى دەرەوە.

سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، داوا لە دانیشتوانی شاری دێر بەلاح لە ناوەڕاستی کەرتی غەززە دەکەن کە دەستبەجێ شارەکە چۆڵ بکەن، چونکە بەردەوامن لە هێرشەکان لە هەموو ناوچەکانی غەززە.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، لە چەند رۆژی داهاتوودا، هەموو کارێک دەکەن تا لەگەڵ حەماس بگەنە رێککەوتن تا ئاگربەست لە غەززە رابگەیەنرێت و پڕۆسەی ئاڵوگۆڕکردنی بارمتەکان دەست پێبکات.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، حزبوڵای لوبنان لەڕێگەی ٨٠ مووشەکەوە هێرشی کردووەتە سەر ژمارەیەک لە بنکە سەربازییەکانی باکووری ئیسرائیل، بەشێک لە مووشەکەکان خراونەتە خوارەوە و بەشێکیشیان لە سنووری دوور لە ئاوەدانی کەوتوونەتە خوارەوە.

لە چوارچێوەی هەوڵەکانی قەتەر و ئەمریکا و میسڕ بۆ ئەنجامدانی ئاگربەست لە غەززە، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا دوای کۆتایی هێنان بە سەردانەکەی لە تەلئەبیب گەیشتە قاهیرەی پایتەختی میسر.

رێکخراوی یونسێف رایگەیاند، ٧٧ ملیۆن منداڵ لە ئەفریقا و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەهۆی ئەو قەیرانانەی روویان لە ناوچەکە کردووە بەدەست بەدخۆراکییەوە دەناڵێنن.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، ئیسرائیل رازی بووە بە پێشنیاری ئەمریکا بۆ ئاگربەست لە غەززە.

دەستەی پەخشی ئیسڕائیل بڵاوی کردەوە، بەهۆی مەترسی فراوانبوونی گرژییەکانی ناوچەکە، کۆمپانیایەکی فڕۆکەوانیی ئەمریکا سەرجەم گەشتەکانی بۆ ئیسڕائیل تاوەکو مانگی نیسانی ساڵی ٢٠٢٥ راگرت.

تەندروستیی غەززە رایگەیاند، لە بۆردومانێکی ئیسرائیلدا بۆ سەر کەرتی غەززە، ١٩ کەس گیانیان لەدەستداوە. دەشڵێت، لە ماوەی ٢٤ کاتژمێردا، ٢٥ کەس گیانیان لەدەستداوە و ٧٢ کەسی تریش بریندار بوون.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، بە مەبەستی پێشخستنی ئاگربەست لە غەززە، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا بەرەو رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەڕێکەوت.

دوای ٤٨ کاتژمێر لە دانوستانەکانی ئەمریکا و میسر و قەتەر لەگەڵ ئیسڕائیل بەبێ بەشداری حەماس بۆ پێکهێنانی ئاگربەست لە غەززە، هەریەکە لە وڵاتانی ناوبژیوان بڵاویان کردەوە، لە ئێستادا رێگا خۆش بووە بۆ پێکهێنانی ئاگربەست و پێش کۆتایی هەفتەی داهاتوو جارێکی دیکە بەرپرسانی باڵای میسر و قەتەر و ئەمریکا و ئیسڕائیل لە قاهیرە لەبارەی ئاگربەستی غەززەوە کۆدەبنەوە.

دەزگای بومەلەرزەزانی ئوردن بڵاوی کردەوە، کاتژمێر ١:١٥ خولەکی ئەمڕۆ لە شاری حەمای سوریا بومەلەرزەیەک بو گوڕی ٥.١ پلەی رێختەر روویدا.

دوێنێ گەڕێکی دیکەی گرفتوگۆکانی ئاگربەست لەنێوان شاندی میسر و قەتەر و ئەمریکا و ئیسرائیلدا دەستی پێکرد و دوای حەوت کاتژمیر لە گفتوگۆکردن، ئەمڕۆش گفتوگۆکان بەردەوام دەبن.

١٠ مانگ لە جەنگی غەززە، زیاتر لە ٤٠ هەزار فەڵەستینی بەهۆی جەنگەکەوە گیانیان لەدەستداوە و هەزار و ٢٠٠ ئیسرائیلیش گیانیان لەدەستداوە، لە بۆردوومانەکانی لوبنانیشدا ٥٣٠ کەس گیانیان لەدەستداوە.

شاندێکی عێراق بە سەرۆکایەتی وەزیری دەرەوەی وڵاتەکە بۆ تاوتوێکردنی چەند پرسێک کە دیارترینیان پرسی ئەمنییە گەیشتنە تورکیا .

ئەمڕۆ لە دەوحەی پایتەختی قەتەر، خولێکی نوێی دانوستانەکان لەبارەی پێکهێنانی ئاگربەست لە غەززە بە نوێنەرایەتیی ئەمریکا و میسر و قەتەر و ئیسڕائیل بەڕێوە دەچێت. لە بەرامبەریشدا، حەماس بڕیاری داوە بەشداری دانوستانەکە نەکات.

میدیاکانی ئیسرائیل بڵاویان کردەوە، لە رێگەی دەیان مووشەک لە باشووری لوبنانەوە، هێرش کراوەتە سەر چەند ناوچەیەکی ئیسرائیل.

ماڵپەڕێکی ئەمریکی لە زاری چەند بەرپرسێکی باڵای وڵاتەکەوە بڵاوی کردەوە، بڕیار بوو وەزیری دەرەوەی ئەمریکا سەردانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بکات، بەڵام بەهۆی دڵنیا نەبوون لە دۆخی ئەمنیی ناوچەکە، سەردانەکەی هەڵوەشاندووەتەوە.

باڵی سەربازیی بزووتنەوەی حەماس رایگەیاند، لە رێگەی دوو مووشەکەوە، بۆردوومانی تەلئەبیبی پایتەختی ئیسرائیلیان کردووە.

میدیاکانی لوبنان بڵاویان کردەوە، بە دەیان مووشەک لە لوبنانەوە هێرش کراوەتە سەر چەند ناوچەیەکی باکووری ئیسڕائیل. دوابەدوای هێرشەکەش، گروپی مقاوەمەی ئیسلامی لوبنان بەرپرسیارێتییەکەی گرتە ئەستۆ.

میدیاکانی ئێران بڵاویان کردەوە، جێگری سەرۆک کۆماری ئێران بۆ کاروباری ستراتیجی بڕیاری دەستلەکارکێشانەوەی داوە و نامەی دەستلەکارکێشانەوەکەی خۆی پێشکەش بە سەرۆک کۆماری ئێران کردووە.

ناوەندیی ئامارەکانی فەڵەستین بڵاوی کردەوە، بەڕێژەی ٢٤٪ـی ئەو کەسانەی لە کەرتی غەززە لەسەرەتای جەنگەکەوە گیانیان لەدەستداوە توێژی گەنجانن. دەشڵێت، رێژەی لەدایکبوون لە غەززە کەمی کردووە.

بەهۆی هێرشێک بۆسەر هێزەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانان لە سوریا ژمارەیەک سەربازیان بریندار بووە و بەرپرسانی هێزەکەش دەڵێن، برینەکان سوکن و سەخت نین.

میدیاکانی فەڵەستین بڵاویان کردەوە، لە ئەنجامى بۆردوومانێک بۆسەر خوێندنگەیەکى تایبەت بە شوێنى مانەوەى ئاوارەکان لە خۆرهەڵاتى غەززە زیاتر لە ١٠٠ کەس گیانیان لەدەستدا و دەیانى دیکەش بریندار بوون.

بە مەبەستی دەستپێكردنەوەی دانوستانەكان لەگەڵ بزوتنەوەی حەماس، ئیسرائیل بە داوایەکی ئەمریكا و قەتەر و میسڕ بۆ راگەیاندنی ئاگربەست لەبەرامبەر ئازادکردنی بارمتەکان قایل بووە و ئامادەیە شاندێکى دانوستانکار بۆ ئەو مەبەستە رەوانەى دەوحە یان قاهیرە بکات.

٣٦ ساڵ بەسەر کۆتاییهاتنی جەنگی عێراق-ئێراندا تێپەڕى، کە بەهۆیەوە نزیکەى ٢٥٠ هەزار سەربازی عێراقى و ٣٥٠ هەزار سەربازی ئێرانى گیانیان لەدەستدا و زیانێکى گەورەى مرۆیی و مادى بەر هەردوولا کەوت.

سەرۆکی ئێران لە پەیوەندییەکی تەلەفونیدا لەگەڵ هاوتا فەرەنسییەکەی ئاماژەی بەوە کرد، وڵاتەکەی بێدەنگ نابێت لە پێشێلکردنی سەروەری و ئاسایشی و کوشتنی سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماس لە خاکەکەیدا.

وەزارەتی تەندروستیی فەڵەستین بڵاوی کردەوە، لە ماوەی ٢٤ کاتژمێری رابردوودا ٢٤ کەس لە غەززر گیانیان لەدەستداوە و لەسەرەتای جەنگی حەماس و ئیسرائیلەوە ٣٩ هەزار و ٦٧٧ کەس گیانیان لەدەستداوە.

وەزیری بەرگریی ئەمریكا رایگەیاند، لە هیچ هێرشێك خۆشنابن كە بکرێتە سەر هێزەکانیان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و وەڵامی توندیان دەبێت.

پاش کوژرانی ئیسماعیل هەنیەی سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی بزووتنەوەی حەماس لە هەفتەی رابردوو لە تارانی پایتەختی ئێران، بزووتنەوەکە رایگەیاند، یەحیا سینواری سەرۆکی بزووتنەوەکەیان لە غەززە، وەک جێگرەوەی ئیسماعیل هەنیە و سەرۆکی نوێی مەکتەبی سیاسی دیاری کردووە.

فەرماندەیی ناوەندیی هێزەکانی ئەمریکا ناسراو بە "سێنتکۆم" رایگەیاند، توانیویانە دوو مووشەکی بالیستی و فڕۆکەیەکی بێ فڕۆکەوان "درۆن"ـی حوسییەکان تێکبشکێنن.

لە دوای کوژرانی ئیسماعیل هەنیەی سەرۆکی پێشووی مەکتەبی سیاسیی بزووتنەوەی حەماس، بزوتنەوەکە رایگەیاند، یەحیا سینواریان وەک سەرۆکی مەکتەبی سیاسی بزوتنەوەکەیان دیاری کردووە.

میدیاکانی ئیسرائیل بڵاویان کردەوە، حزبوڵڵای لوبنان بۆردوومانی ناوچەیەکی باکووری ئیسرائیلی کردووە، بەوهۆیەوە دوو کەس بریندار بوون کە برینی یەکێکیان سەختە.هەر بەهۆی بۆردوومانەکانیشەوە، لە چەند ناوچەیەک ئاگر کەوتووەتەوە.

میدیا جیهانییەکان بڵاویانکردەوە، شەوی رابردوو لوبنان بە زیاتر لە ٥٠ موشەک هێرشیکردە سەر ئیسرائیل و بەهۆیەوە زەنگی ئاگادارکردنەوە لە باکووری ئیسرائیلدا لێدرا.

حزبوڵڵای لوبنان رایگەیاند، پێنج ناوچەی سەربازیی ئیسرائیلیان لە باکووری وڵاتەکە بۆردوومان کردووە.

بەهۆی دەنگۆی هێرشکردنە سەر وڵاتەکە، لە ئێستادا ئاسمانی ئیسرائیل بە رووی گەشتە ئاسمانییەکاندا داخراوە و بڕیارە لە چەند خولەکێکی داهاتوودا تەنها یەک فڕۆکە لە ئیسرائیل بنیشێتەوە.

نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، لە دوو رۆژی داهاتوودا شاندێکی ئیسرائیل سەردانی قاهیرەی پایتەختی میسر دەکات بە مەبەستی تاوتوێکردنی ئاگربەست لە غەززە و ئازادکردنی بارمتەکان.

تەرمی سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماس و پاسەوانەکەی دوێنێ دوای ئەوەی لەلایەن گەلی ئێرانەوە نوێژی لەسەرکرا گەیشتە دەوحەی پایتەختی قەتەر و ئەمڕۆ لە رێورەسمێکدا نوێژی لەسەر کرا و بەخاک سپێردرا.

کەشناسی ئێران رایگەیاند، لە ١٨ ناوچەی ئەو وڵاتە مەترسی روودانی بارانی بە خوڕ و لافاو هەیە و هۆشداری دەدەنە دانیشوانانیان.

شەوی رابردوو، حزبوڵڵای لوبنان دەیان مووشەکی ئاڕاستەی باکووری ئیسرائیل کرد و سەرۆکی ئەمریکاش لە پەیوەندییەکی تەلەفونیدا پابەندی وڵاتەکەی بە هاوکاریکردنی ئیسرائیلەوە دووپاتکردەوە.

بەشێک لە میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، حزبوڵڵای لوبنان دەیان مووشەکی ئاڕاستەی باکووری ئیسرائیل کرد.

ئەمریکا رایگەیاند، ١٢ کەشتی جەنگی و چوار هەزار سەرباز رەوانەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەکات، بەمەبەستی رێگەنەدان بە پەرەسەندنی گرژییەکانی ناوچەکە، کە ئەگەری هەیە لەدوای کوژرانی ئیسماعیل هەنیەوە سەرهەڵبدات.

سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، وڵاتەکەی ئامادەیە بۆ هەر سیناریۆیەکی بەرگریکردن یاخود هێرشکردن. دەشڵێت، "ئەنجامدانی هەر کردەوەیەکی شەڕەنگێزانە دژی ئێمە لەلایەن هەر کەسێکەوە بێت، باجێکی قورسی دەبێت".

رۆژنامەی نیویۆرک تایمز بڵاویکردەوە، سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماس لە بۆردوومانی مووشەکدا گیانی لەدەست نەداوە، بەڵکو بەهۆی تەقینەوەی بۆمبەوە گیانی لەدەستداوە.

لەدوای کوژرانی ئیسماعیل هەنیەی بەرپرسی مەکتەبی سیاسی حەماس، رەنگە رووداوەکە ببێتە هۆی تێکدانی ئەو چانسەی کە زیاتر لە ١٠ مانگە هەوڵی بۆ دەدرێت بۆ گەیشتن بە ئاگربەست لە غەززە.

نیویۆرک تایمز بڵاویکردووەتەوە، رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران فەرمانی کردووە لە وەڵامی کوشتنی سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماس لە وڵاتەکەیدا، ئێران هێرش بکاتە سەر ئیسرائیل.

بەهۆی گرژییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە،چەندین هێڵی ئاسمانی نێودەوڵەتی گەشتەکانیان بۆ ئیسرائیل راگرت.

کوشتن و شێوازی بەئامانجگرتنی بەرپرسی مەکتەبی سیاسی حەماس لەناو جەرگەی تاران، پرسیاری زۆری، چونکە لەناو باڵەخانەیەکی سەر بە سوپای پاسداراندا دەمایەوە. بەپێی وتەی شڕۆڤەکارانی سیاسی و سەربازی، رەنگە بریکاری مۆسادی ئیسرائیلی لە ناوخۆی تاراندا هەبووبێت، کە پێش بە ئامانجگرتنی هەنیە بەدواداچوونیان بۆ جموجۆڵەکانی کردووە.

سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، جەنگی درێژە دەکێشێت و ئامادەن بۆ هەموو ئەو سیناریۆ و هەڕەشانەی رووبەڕوویان دەبێتەوە. وتیشی، "ئێمە حسابی خۆمان لەگەڵ هەموو ئەو کەسانە یەکلا دەکەینەوە کە زیانیان بە ئیسرائیل گەیاندووە".

سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، هەموو بەرپرسەکانی وڵاتەکەی ئاگاردار کردووەتەوە لەوەی نابێت هیچ لێدوانێک لەبارەی کوشتنی سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماسەوە بدەن و وەک حکومەتی ئیسرائیل بێدەنگی هەڵدەبژێرن.

کوژرانی ئیسماعیل هەنیەی سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی حەماس کاردانەوەی نێودەوڵەتی بەدوای خۆیدا هێنا، وەزیری بەرگریی ئەمریکا رایگەیاند، پێشبینی ناکەن هیچ جەنگێکی نوێ لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دروست ببێت. جێگری وەزیری دەرەوەی رووسیاش دەڵێت، "کوشتنی هەنیە تیرۆرێکی سیاسی قبوڵنەکراوە".

بەرەبەیانی ئەمڕۆ، بزوتنەوەی حەماس لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوە کرد، ئیسماعیل هەنیە کە بۆ ماوەی زیاتر لە حەوت ساڵ سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی بزوتنەوەکەیان بوو، لە تارانی پایتەختی ئێران کوژراوە.

تۆڕی هەواڵیی سی ئێن ئێنی ئەمریکی لە زاری بەرپرسێکی باڵای سەربازی ئیسرائیلەوە بڵاوی کردەوە، لە ئێستادا ئامادە نین هیچ لێدوانێک لەبارەی رووداوی کوژرانی ئیسماعیل هەنیەی سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی حەماسەوە بدەن. میدیاکانی ئیسرائیلیش دەڵێن، بنیامین ناتانیاهۆی سەرۆک وەزیرانی ئەو وڵاتە، سەرجەم بەرپرس و وەزیرەکانی ئاگادار کردووەتەوە کە هیچ لێدوانێک لەبارەی ئەو رووداوەوە نەدەن.

بزوتنەوەی حەماس رایگەیاند، ئیسماعیل هەنیەی سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی بزوتنەوەکەیان لە تارانی پایتەختی ئێران کوژراوە. سوپای پاسدارانیش دەڵێت، "لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە دەکەین و ئەنجامەکانی لێکۆڵینەوەکانمان لە دواتردا بڵاو دەکەینەوە".

پەرلەمانی تورکیا یاسایەکی پەسەند کرد تایبەت بە سەگی بێلانە، بە جۆرێک سەرجەم سەگە بیلانەکانی وڵاتەکە کۆدەکرێنەوە و یاساکە بە ملیۆنان سەگی بێلانە دەگرێتەوە، ئەوەش ناڕەزایەتی ئاژەڵدۆستانی لێکەوتووەتەوە.

بڕیارە ئەمڕۆ، سەرۆک کۆماری نوێی ئێران لە رێورەسمێکدا لەنێو پەرلەمانی وڵاتەکەیدا بە بەشداری شاندی وڵاتان دەستبەکار بێت.

لە دوای جەژنی قوربانەوە هیچ ئاگربەستێک لەنێوان حەماس و ئیسرائیلدا نەکراوە و لە نوێترین پێشهاتیشدا گروپی چەکداری حەماس رایگەیاند، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل هۆکاری دواکەوتنی ئاگربەستەکانە و مەرجی نوێی بۆ رێککەوتنەکان زیاد کردووە. ئیسرائیلیش راگەیاندراوەکەی حەماسی رەتکردەوە.

ئەنجومەنی بچووککراوەى وەزیرانی ئیسرائیل، دەسەڵاتی وەڵامدانەوەی هێرشەکەی سەر جۆلانی دا بە سەرۆک وەزیران و وەزیرى بەرگرى وڵاتەکە، وەزیرى دەرەوەى لوبنانیش باس لەوەدەکەن، وەڵامەکەی ئیسرائیل سنووردار دەبێت.

سوپای ئەمریکا فرۆکەی بی ٥٢ـی ڕەوانەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کرد، بەرپرسانی فەرماندەی ناوەندی ئەمریکاش دەڵێن، ناردنی فرۆکەکان بۆ پارێزگاری کردنە لە هەریەک لە سعودیە و ئوردن و بەشداری کردنی مانۆرێک بووە لەناوچەکەدا.

لە دوای هێرشێکی مووشەکی بۆسەر ناوچەی جۆلان لە سوریا نزیک لە سنووری لوبنان کە بووە هۆی گیان لەدەستدانی ١٢ کەس، وەزیری دەرەوەی لوبنان رایگەیاند، هەر هێرشێک بۆ سەر لوبنان دەبێتە هۆی دروستبوونی جەنگی ناوچەیی و سەرجەم وڵاتانی ئەو ناوچەیە زیانیان پێ دەگات.

ئاژانسی سکای نیوزی عەرەبی بڵاویکردەوە، بەرەبەیانی ئەمڕۆ ئیسرائیل هێرشی ئاسمانی بۆ سەر چەند ناوچەیەکی باشووری لوبنان ئەنجام داوە، ئەوەش وەک وەڵامدانەوەیەک بۆ ئەو هێرشەی رۆژی رابردوو کە کرایە سەر ناوچەی جۆلان و تێیدا ١٢ هاوڵاتی ئیسرائیلی گیانیان لەدەستدا. لەکاتێکدا گروپە چەکدارەکانی لوبنان رەتیان کردەوە کە دەستیان لەو هێرشەدا هەبووبێت.

ئەم هەفتەیە شاندێکی ئیسڕائیل دەگاتە رۆماى پایتەختی ئیتاڵیا تا بە نێوەندگریی میسر و قەتەر و ئەمریکا دانوستان لەبارەی کۆتاییهێنان بە جەنگی غەززە و ئازادکردنی بارمتە ئیسڕائیلییەکان بکرێت، لەو چوارچێوەیەدا وەزیرێکی ئیسڕائیل پێی وایە دوو هەفتەی داهاتووچارەنوسساز دەبن، کە رەنگە تیایدا جەنگیش رابگیرێت.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، بەهۆی کەوتنە خوارەوەی مووشەکێک لە یاریگایەکدا لە ناوچەی جۆلان ١٠ هاوڵاتی ئیسرائیلی گیانیان لەدەستدا و دەیان کەسی دیکەش بریندار بوون. لە بەرامبەریشدا گروپە چەکدارەکانی لوبنان رەتی دەکەنەوە کە دەستیان لەو هێرشەدا هەبێت.

بەرپرسانی باڵای ئیسرائیل رایانگەیاند، ئامادەن بۆ دەستپێکردنی هێرشی زەمینی لە لوبنان و بۆ ئەو مەبەستەش سوپای ئیسرائیل سەرجەم ئامادەکارییەکانی تەواو کردووە.

دوای تێپەڕبوونی زیاتر لە نۆ مانگ بەسەر جەنگی غەززەدا، تەندروستیی غەززە رایگەیاند، بەهۆی بۆردوومانەکانی ئیسرائیلەوە نزیکەی ٤٠ هەزار کەس گیانیان لەدەستداوە.

ئاژانسی هەواڵی ئیرنا رایگەیاند، هێزە دەریاییەکانی ئێران دەستیان بەسەر کەشتییەکی بارهەڵگری نەوتدا گرتووە کە یەک ملیۆن و ٥٠٠ هەزار لیتر نەوتی تێدابووە و بەرەو ئیمارات رۆیشتووە.

خان یونس کە شارێکی باشووری کەرتی غەززەیە لە ماوەی جەنگدا بووەتە دۆزەخێک بۆ فەڵەستینییە ئاوارەکان و ناوەندی پزیشکی خان یونس بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، لەماوەی ٢٤ کاتژمێری رابردوودا بەهۆی بۆردوومانە لەسەریەکەکانی ئیسرائیل ٧٠ کەس گیانیان لەدەستداوە دەشڵێت، "مەترسییەکان لە ناوچەکەمان زیادی کردووە و ژیان سەختتر بووە."