بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ شەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨١ دۆلار و ١٣ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی زیاتر لە یەک دۆلار نزمبووەتەوە.

بەرپرسێکی باڵای وەزارەتی دارایی عێراق بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، هەرێم ئامادە نییە داهاتی ناوخۆ رادەستی بە‌غدا بکات و تەنها داهاتی دوو مانگی خاڵەسنوورییەکانی رادەست کردوون کە ١٥٥ ملیار دینار بووە کە ناکاتە ٥٪ـی داهاتەکەى، ئەوەش نیگەرانى حکومەتى عێراقى لێکەوتووەتەوە.

بانکی ناوەندی لەرێگای سەکۆی ئەلیکترۆنی و سیستمی چاکسازی بانکەکان بەردەوامە لە بەرزکردنەوەی ئاستی فرۆشی هەفتانە، هاوکات لە رۆژی ٢١ بۆ ٢٥ـی تەمموزی ئەمساڵ زیاتر لە یەک ملیار و ٣٠٠ ملیۆن دۆلاری فرۆشتووە.

راوێژکاری دارایی و ئابووری سەرۆک وەزیرانی عێراق بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، ماوەی ٦٨ رۆژە وەزارەتی دارایی لەگەڵ چەند کۆمپانیایەکی دارایی لەژێر سەرپەرشتی بانکی نێودەوڵەتیدا، چاکسازی لە سیستمی بانکیدا دەکەن ئەوەش هاوکاردەبێت لە بەرزکردنەوەی ئاستی خزمەتگوزارییە بانکییەکان بۆ مووچەخۆرانی عێراق.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ هەینی، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٢ دۆلار و ٥٢ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی زیاتر لە یەک دۆلار بەرزبووەتەوە.

وەزارەتى دارایی عێراق بە ئێن ئاڕ تى راگەیاند، بەهۆى نادروستى لیستەکەوە وردبینى لیستى مووچەى مانگى حەوتی مووچەخۆرانی هەرێم راگیرا. دەشڵێت، داواى روونکردنەوەیان لە حکومەتى کاربەڕێکەر کردووە تا هەفتەی داهاتوو بتوانن مووچەکە رەوانەی هەرێم بکەن.

لەکاتی داخستنی بازاڕی دراوەکانی هەرێم نرخی دۆلار دابەزینی بەخۆیەوە بینی و ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٣٥٠ دینار مامەڵەی پێوە کرا، بەراورد بە کاتی کردنەوەی بازاڕ لەمڕۆدا ٣٠٠ دینار لە نرخەکەی دابەزیوە.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، جۆرێکی دۆلار کە بە دۆلاری یەک ملیۆنی ناسراوە لە بازاڕەکاندا بڵاو بووەتەوە. دەشڵێت، هۆشداری دەدەنە هاوڵاتیان لەو جۆرە دراوە، چونکە بۆ فێڵكردن لە هاوڵاتیان بەکار دەهێندرێت.

نرخی زێڕ لە جیهاندا بە دۆخێکی ناجێگیردا تێدەپەڕێت و بەردەوام نرخەکەی بەرز و نزم دەکات، لە ئێستاشدا ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٣٧٣ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت ئەوەش بەراورد بە رۆژی رابردوو نزیکەی ٣٨ دۆلار دابەزیوە. لە بازاڕەکانی هەرێمیش بەراورد بە رۆژی رابردوو، چوار بۆ شەش هەزار دینار لە نرخی هەر مسقاڵێک دابەزیوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ پێنجشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨١ دۆلار و شەش سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی دابەزیوە.

بەپێی زانیارییەکانی پەیامنێری ئێن ئاڕ تی، بە تۆمەتی دیارنەمانی بەشێک لە نەوتی کێڵگەکانی بای حەسەن و زاب، ئاسایشی نیشتیمانیی عێراق چەند بەڕێوەبەر و ئەندازیارێکی کۆمپانیای نەوتی باکوری دەستگیر کردووە.

وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێم رایگەیاند، سبەی پێنجشەممە، مووچەی مانگی شەشی وەزارەتی کارەبا دابەش دەکەن.

لە کاتی داخستنی بازاڕی دراوەکانی لە هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٧٠٠ دینار مامەڵەی پێوە کرا، بەراورد بە نیوەڕۆی ئەمڕۆ ٣٠٠ دینار دابەزیوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ چوارشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨١ دۆلار و ٢٢ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی دابەزیوە.

بانکی بازرگانیی عێراق "TBI" رایگەیاند، لەژێر رۆشنایی رێنماییەکانی بانکی ناوەندی، لەم هەفتەیەوە دەست بە دابینکردنی دۆلاری کاش بۆ گەشتیارانی ناوخۆی عێراق و دەرەوەی عێراق دەکەن. دەشڵێت، "پێویستە هەموو گەشتیارێک پێش سێ رۆژ سەردانی لقی بانکەکانیان بکات، بە پێچەوانە ناتوانێت دۆلاری کاش وەربگرێت".

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، ئەو هەواڵەی لە بەشێک لە میدیاکان بڵاو کراوەتەوە کە گوایە دۆلاری فەرمی لە رێگەی ١٠٠ کۆمپانیاوە بۆ گەشتیاران دابین دەکرێت رەت دەکەنەوە. دەشڵێت، "بە هیچ جۆرێک دۆلار لە رێگەی کۆمپانیاکانەوە نادرێت بە گەشتیاران".

لیستى مووچەى مانگى حەوتى هەرێم گەیشتە وەزارەتى دارایی عێراق. چاوگێکیش لە وەزارەتی دارایی عێراق بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، چاوەڕوان دەکرێت تا کۆتایی ئەم هەفتەیە بڕیارى خەرجکردنى بدرێت.

لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، بانکی ناوەندی رەزامەندی دەربڕیوە لەسەر زیادکردنی پارەی قەرزی خانووبەرە بە بڕی ٥٠٠ ملیار دینار.

دوای ئەوەی خەرجکردنی مووچەی کۆکراوەی خانەننشینان راگیرابوو، زیاتر لە سێ مانگە بڕیار دراوە ئەو پارەیە بدرێت بە خانەنشینانی سەربازی بەڵام تا ئێستا خانەنشینانی ئاسایش کۆکراوەی مووچەکانیان وەرنەگرتووە.

لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٤٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، بەراورد بە رۆژی رابردوو گۆرانکارییەکی کەمی بەسەردا هاتووە.

پاش ١٠ مانگ حکومەتی کاربەڕێکەر بۆ یەکەمجار دەستی برد بۆ داهاتی ناوخۆ و مووچەى پەرلەمانى پێ دابەشکرد، بەڵام کێشەى مووچەى وەزارەتى کارەبا وەک خۆى ماوەتەوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ سێشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٢ دۆلار و ٤١ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی دابەزیوە.

هەوڵەکانی حکومەتی عێراق بۆ وازهێنان لە داهاتی نەوت و پشت بەستن بە داهاتی نانەوتی بەرهەمی باشی هەبووە و وەزارەتى دارایی عێراق رایگەیاند، ئەمساڵ داهاتە نانەوتیەكان بەشێوەیەكی بەرچاو بەرزبووەتەوە بە بەراورد بە ساڵانی رابردوو، بەجۆرێك لە پێنج مانگدا گەیشتووەتە زیاتر لە حەوت ترلیۆن دینار.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا، بە تێكڕا زیاتر لە ٢٧٩ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی فرۆشتووە. هاوکات، لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٦٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت و نرخەکەی کەمێک بەرز بووەتەوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ دووشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٣ دۆلار و ٨ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی بەرزبووەتەوە.

دوای تێپەڕینی زیاتر لە دوو مانگ بەسەر مانگی پێنجدا؛ کە دەبوو ئەمڕۆ خانەنشینانی سەربازی مووچەکانی مانگی پێنج و شەشیان وەربگرن، جارێکی دیکە پێیان وترا: پارە نییە.

نرخی زێڕ لە جیهاندا بە دۆخێکی ناجێگیردا تێدەپەڕێت و بەردەوام نرخەکەی بەرز و نزم دەکات، لە ئێستاشدا ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٤٠٠ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت. لە بازاڕەکانی هەرێمیش بەراورد بە رۆژی رابردوو، پێنج هەزار لە نرخی هەر مسقاڵێک بەرز بووەتەوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ یەکشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٢ دۆلار و ٦٣ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی جێگیرە.

چاوگێک لە وەزارەتى دارایی عێراق بە ئێن ئاڕ تى راگەیاند، بڕیارە لە سبەینێوە حکومەتی عێراق دەست بکات بە پارەدارکردنی وەزارەت و پارێزگاکانی بە مەبەستی دابەشکردنی مووچەی مانگی حەوت. وتیشی، چاوەڕێی حکومەتی هەرێمن تاوەکو لیستی مووچەی مانگی حەوت بنێرێت و بڕیارە لە دوو رۆژی داهاتوودا لیستەکە بۆ بەغدا بنێردرێت.

دوای ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوو نرخی زێر گەیشتە بەرزترین ئاستی خۆی لە مێژوودا، بەهۆی هەڵەیەکی تەکنیکی لە کۆمپانیایی مایکرۆسۆفتەوە بۆرسەکانی جیهان گرفتیان بۆ دروستبوو؛ ئەوەش وایکرد نرخی ئاڵتوون ٧٥ دۆلار لە بەهاکەی لەدەستبدات، لە بازاڕەکانی هەرێمیش ١٦ هەزار دینار دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ شەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٢ دۆلار و ٦٣ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی نزیکەی دوو دۆلار دابەزیوە.

لەماوەی ئەم هەفتەیەدا بانکی ناوەندی بەهۆی هەبوونی پشووی فەرمی رۆژی موحەرەم، تەنها لە چوار رۆژی فرۆشدا کەمتر لە یەک ملیار و ١٠٠ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵە فرۆشتووە و ئەوەش بە کەمترین ئاستی فرۆشی دوو مانگی رابردوو دادەندرێت.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ هەینی، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٤ دۆلار و ٧٣ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی نزیکەی یەک دۆلار دابەزیوە.

بانکی رافیدەین رایگەیاند، بەردەوام دەبن لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری بە هاوڵاتیان و ئاسانکاریکردن و پەرەپێدانی خزمەگوزارییە بانکییەکان. دەشڵێت، "لە هەنگاوێکی نوێدا بۆ بەرزکردنەوەی گەشەی ئابووری، ئەزموونی بانکی بەرز دەکەینەوە و ژمارەی لقەکانیشمان زیاد دەکەین".

لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ١٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، ئەوەش بەراورد بە دوێنێ، نرخەکەی کەمێک دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە.

نرخی زێڕ لە جیهاندا بە دۆخێکی ناجێگیردا تێدەپەڕێت و بەردەوام نرخەکەی بەرز و نزم دەکات، لە ئێستاشدا ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٤٦٤ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت. لە بازاڕەکانی هەرێمیش نرخەکەی بەردەوامە لە بەرز بوونەوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ پێنجشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار و ٤٤ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی دوو دۆلار بەرزبووەتەوە.

چاوگێک لە نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی عێراق بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، سەرجەم بازرگانان و کۆمپانیاکان پێویستە سەردانی وەزارەتی بازرگانی و دەستەی گومرگی عێراق بکەن بۆ دروستکردنی پێناسی هاوردەکردن و هەناردەکردن، بە پێچەوانەوە مافی هاوردە و هەناردەیان نامێنێت، وتیشی، لەم هەفتەیەوە سەرجەم بازرگانان دەخرێنە ژێر چاودێری هاوردە و هەناردەی بانکییەوە.

ئەمڕۆ لە زۆرینەی ناوچەکانی عێراق بەبۆنەی یادی عاشوراوە پشووی فەرمییە، بەوهۆیەشەوە بانکی ناوەندی دۆلاری نەفرۆشتووە، لە ئێستاداشا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٣٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

بەپێی زانیارییەکانی ئێن ئاڕ تی، سبەی لەگەڵ مووچەکانیاندا، هاوکاری هاوپەیمانان بەسەر لیوا هاوبەشەکاندا دابەشدەکرێت.

کاریگەری رووداوی تەقەکردن لە دۆناڵد ترەمپ کاندیدی سەرۆکایەتی ئەمریکا، تاوەکو ئێستا بەردەوامە و ئەوەش بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی ترس لای بازرگانان و بانکە جیهانییەکان بۆیە پاڵنەر بووە بۆ بەرزبوونەوەی نرخی زێر لە ئێستاشدا یەک مسقاڵ زێر پێنج هەزار دیناری دیکە بەرزبووەتەوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ چوارشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٣ دۆلار و ٦٦ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ سێشەممە نرخەکەی دابەزیوە.

دوای ئەوەی هێرش کرایە سەر دۆناڵد ترەمپی کاندیدی پۆستی سەرۆکایەتی ئەمریکا و هەوڵی کوشتنی درا، نرخی زێر لە جیهاندا بەرزبوونەوەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینی، لە ئێستاشدا نرخی ئەو کانزا زەردە لە بەرزترین ئاستی مێژوودایە و ئۆنسەیەکی بە دوو هەزار و ٤٦٥ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

راوێژکارێکی سودانی بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، عێراق لە ماوەی ١٢ مانگی رابردوودا زیاتر لە ٤٠ گرێبەستی بۆ وەبەرهێنان لە کەرتی پیشەسازی و گەشتوگوزاردا واژۆ کردووە، ئەوەش بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی خواستی کۆمپانیا بیانییەکان بۆ وەبەرهێنان لە عێراقدا.

نوێنەرێکی مامۆستایانی وانەبێژ لە هەرێم رایگەیاند، لە سبەینێوە لەسەرجەم پەروەردەکانی سنووری سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەکانی راپەڕین و گەرمیان، دەست بە دابەشکردنی شایستەی دارایی مانگی چواری مامۆستایانی وانەبێژ دەکرێت.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا، بە تێكڕا زیاتر لە ٢٦٨ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی فرۆشتووە. هاوکات، لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٣٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێم خشتەی دابەشکردنی مووچەی هێزە ئەمنییەکانی بۆ مانگی پێنج و شەش بڵاوکردەوە و بەپێی خشتەکە لە سبەینێوە دەست بە دابەشکردنی مووچە دەکرێت.

ئەمڕۆ لە بازاڕەکانی جیهان نرخی زێڕ بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستادا ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٤٣٨ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت، لە بازاڕەکانی هەرێمیش پێنج بۆ ١٠ هەزار دینار لە نرخی هەر مسقاڵێک بەرز بووەتەوە.

پارەی مووچەی مانگی پێنج و شەشی هێزە ئەمنییەکان گەیشتە هەرێم و سبەینێ دەست بە دابەشکردنی مووچە دەکرێت.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ سێشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٤ دۆلار و ٥٩ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ دووشەممە نرخەکەی دابەزیوە.

دوای ئەوەی بیتکۆین ٣٪ـی بەهاکەی لەدەستدا و نزیکبووەوە لە ٥٥ هەزار دۆلار، لەگەڵ نزیکبوونەوەی بانگەشەی سەرۆکایەتی ئەمریکا و دیاریکردنی دۆناڵد ترەمپ وەک بەربژێری سەرۆکایەتی کۆمارییەکان نرخی بیتکۆین گەیشتە ٦٣ هەزار دۆلار.

راگرتنى مامەڵەى بازرگانى عێراق و چین بە یوانى چینى هێندەى دیکە خواستنى لەسەر دۆلار زیاتر کردووە و نرخەکەى بەرامبەر دینار بەرزتر کردووەتەوە، لەم نێوەندەشدا بانکی ناوەندیی عێراق لە هەوڵی دۆزینەوەی چارەسەرێکى مامناوەندایە تا بە ئاگرى دوو زەبەلاحەکەى ئابورى جیهان نەسوتێت.

چاوگێک لە وەزارەتی دارایی عێراق بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، لەمەودوا وەزارەتی دارایی مانگانە لەکاتی خۆیدا لیستی مووچە رەوانەی بەغدا دەکات و حکومەتی عێراقیش بەڵێنی داوە لەگەڵ پارەدارکردنی وەزارەتەکانی خۆی مووچەی هەرێمیش بنێرێت.

بەگوێرەی نوسراوێک کە کۆپییەکی دەست دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی کەوتووە، وەزیری دارایی عێراق هەر یەک لە بانکە حکومییەکانی پەیوەست بە پلانی بەبانکیکردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی راسپارد کە بەخێرای دەست بە پڕۆسەکە بکەن.

بەراورد بە دوێنی یەکشەممە، نرخی زێڕ لە بازاڕەکاندا دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە و لە ئێستادا لە بازاڕەکانی جیهان ئۆنسەیەک زێڕ بە دوو هەزار و ٤١٨ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت. لە بازاڕەکانی هەرێمیش پێنج هەزار دینار لە نرخی هەر مسقاڵێک دابەزیوە.

لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا، بانکی ناوەندیی عێراق بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٠ ملیۆن دۆلاری بە شێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی فرۆشتووە، لە نیوەڕۆی ئەمڕۆشدا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٨ هەزار و ٨٠٠ دینار مامەڵەی پێوە کرا، بەوەش بەراورد بە کاتی داخستنی بازاڕ لە رۆژی رابردوودا ، نرخی ١٠٠ دۆلار ٤٥٠ دینار دابەزی.

ئەندامێکی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، مووچەی تەواوی فەرمانبەران بۆ ئەمساڵ مسۆگەر کراوە و دواکەوتنی مووچەی فەرمانبەرانی بەشێک لە وەزارەتەکان تەنها پەیوەندی بە رێکارە ئیدارییەکانەوە هەیە.

وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەر رایگەیاند، شاندێکی ژمێریاری و دارایی عێراق بە سەرپەرشتی راوێژکاری سەرۆک وەزیرانی عێراق بەمەبەستی یەکخستنی سیستمی دارایی و ژمێریاری گەیشتنە هەولێر.

وەزارەتی دارایی و ئابووری عێراق خشتەی خەرجی و داهاتی پێنج مانگی سەرەتای ئەمساڵی بڵاوکردەوە و بەگوێرەی خشتەداراییەکان داهات نزیکی ٥٥ ترلیۆن دیناربووە و لەو رێژەیەش زیاتر لە شەش ترلیۆن دیناری داهاتی نانەوتی بووە.

وەزیری کار و کاروباری کۆمەڵایەتیی عێراق رایگەیاند، سەرجەم منداڵانی بریندار لە نەخۆشخانەی فێرکاری منداڵان لە تۆڕی چاودێڕی کۆمەڵایەتیی تۆمار دەکرێن و مانگانە هاوکاری داراییان پێ دەدرێت.

بەپێی ئەو خشتانەی کە وەزارەتی دارایی عێراق بڵاوی کردووەتەوە، قەبارەی داهاتی عێراق لە ماوەی پێنج مانگی سەرەتای ئەمساڵ ٥٤ ترلیۆن دیناری تێپەڕاندووە، کە ٨٩٪ـی داهاتی نەوتی بووە.

لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا، بانکی ناوەندیی عێراق بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٥ ملیۆن دۆلاری بە شێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی فرۆشتووە، لە ئێستاشدا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٢٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، بەوەش بەراورد بە کاتی کردنەوەی بازاڕ لەمڕۆدا، نرخی ١٠٠ دۆلار ٥٠٠ دینار دابەزیوە.

‎دوای ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوودا نرخی دۆلار بەرامبەر دینار بەرزبوونەوەی بەرچاوی بەخۆوە بینی، ئەمڕۆش لە بەرزیدا ماوەتەوە.

ناوەندی زانیاری وزەی ئەمریکا رایگەیاند، لە ماوەی هەفتەی رابردوودا ئاستی هەناردەی نەوتی عێراق بۆ ئەمریکا زیادی کردووە و بە تێکڕا ٢١٧ هەزار بەرمیل نەوت لە رۆژێکدا لە عێراقەوە هەناردە کراوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ یەکشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار و سێ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ شەممە نرخەکەی جێگیرە.

ئیدارەی زانیاری وزەی ئەمریکا بڵاوی کردەوە، لە مانگی حوزەیرانی ئەمساڵدا عێراق پێنج ملیۆن و ٤٢٥ هەزار بەرمیل نەوتی هەناردەی ئەمریکا کردووە و رێژەکەش بەراورد بە مانگی ئایار کەمی کردووە، بەوپێیەی مانگی ئایار عێراق پێنج ملیۆن و ٨٠٦ هەزار بەرمیل نەوتی هەناردەی ئەو وڵاتە کرد.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لەماوەی ٨ـی تەمموز تاوەکو ١١ـی تەمموزی ئەمساڵ، بە تێكڕا لەلایەن بانکەکان و بازرگانانی رێگەپێدراوەوە بڕی زیاتر لە ملیارێک و ٨٨ ملیۆن دۆلار کڕدراوەتەوە.

نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا دوو هەزار و ٤١١ دۆلارە، لە بازاڕەکانی هەرێمیش، بەراورد بە چەند رۆژی رابردوو، نرخی زێڕ بەرز بووەتەوە.

دوای ئەوەی نرخی دۆلار لە بازاڕەکانی هەرێمدا بەرزبووەوە بۆ سەروو ١٥٠ هەزار دینار، بەیانی ئەمڕۆ نرخەکەی نزمبووەوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، ئەمڕۆ شەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار و سێ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ هەینی نرخەکەی جێگیرە.

وەزارەتى بازرگانى عێراق، رایگەیاند، ئەمساڵ تا ئێستا زیاتر لە شەش ملیۆن تەن گەنم لە جوتیاران لە ناوچە جیاوازەکانی عێراق کڕدراوەتەوە و پرۆسەکەش لە هەرێمى کوردستان بەردەوامە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار و ٦١ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ پێنجشەممە نرخەکەی ١٥ سەنت دابەزیوە.

چاوگێک لە وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێم بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، چاوەڕوان دەکەن رۆژی دووشەممەی هەفتەی داهاتوو ١٥ـی تەمموز، پارەی مووچەی دوو مانگی هێزە ئەمنییەکان بگاتە سەر هەژماری بانکیی هەرێم. دەشڵێت، "لەگەڵ گەیشتنی پارەکە دەست بە دابەشکردنی مووچەی هێزە ئەمنییەکان دەکەین".

وەزارەتی دارایی عێراق بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، سەرەتای هەفتەی داهاتوو مووچەی دوو مانگی هێزە ئەمنییەکان دەگاتە هەرێم.

لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا بانکی ناوەندیی عێراق بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٠ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی خستووەتەڕوو، لە ئێستاشدا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٨٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، بەوەش بەراورد بە کاتی داخستنی بازاڕ لە دوێنێدا ٤٥٠ دینار بەرز بووەتەوە.

وەزیری کۆچ و کۆچبەرانی عێراق رایگەیاند، لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیراندا باسیان لە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم کردووە و کۆدەنگ بوون لەسەر ئەوەی کە پێویستە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم لەکاتی خۆیدا دابەش بکرێت.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار و ٧٦ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ چوارشەممە نرخەکەی زیاتر لە یەک دۆلار بەرزبووەتەوە.

رێکخراوی وڵاتانی هەناردەکاری نەوت "ئۆپیک" بڵاوی کردەوە، بەپێی پێشبینییەکانیان، رێژەی گەشەی ئابووری جیهانی بۆ ئەمساڵ لە ٢.٨٪ـەوە بەرز دەبێتەوە بۆ ٢.٩٪ و ئەگەری بەرز بوونەوەی زیاتریش هەیە.

بانکی ناوەندی بەردەوامە لە بەرزکردنەوەی ئاستی فرۆشی رۆژانەی بەشێوەیەکی بەرچاو، ئەمڕۆش بەگوێرەی خواستی بازرگانان و بانکەکان زیاتر لە ٢٧٣ ملیۆن دۆلار بەنرخی فەرمی خراوەتەڕوو، لە ئێستاشدا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٨ هەزار و ٧٥٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت.

نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە و ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٣٧٢ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت، لە بازاڕەکانی هەرێمیش، لە هەفتەی رابردووەوە نرخی زێڕ دەستی بە دابەزین کردووە و بەراورد بە دوێنێ، نرخی هەر مسقاڵیک دوو بۆ سێ هەزار دینار دابەزیوە.

نوێنەرێکی وانەبێژان رایگەیاند، لەسەرەتای هەفتەی داهاتوودا شایستە داراییەکانی مانگی نیسانی وانەبێژان کە لەنێوان ٢٠٠ بۆ ٤٠٠ هەزار دیناردایە دابەشدەکرێت.

چاوگێکی ئاگادار لە لیژنەی چاکسازی بانکەکانی عێراق بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، دوای ئەوەی لە کۆبوونەوەی بانکی ناوەندی و وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا لەسەر چاکسازی بانکەکان رێککەوتن ئەنجامدرا، لەماوەی ئەمساڵدا سەرمایەی بانکی خانووبەرەی عێراق ٤٥٠ ملیار دینار بەرزبووەتەوە.

وەزارەتى پێشمەرگەى هەرێم رایگەیاند، دوای ئەوەی شاندێکی لیژنەی دارایی و چاودێری دارایی عێراق گەیشتە هەولێر، لەمڕۆوە دەستدەکەن بە وردبینىکردنی لیستى مووچەی وەزارەتی پێشمەرگە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٤ دۆلار و ٣٦ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ سێشەممە نرخەکەی یەک دۆلار دابەزیوە.

ماوەی چەند رۆژێکە نرخی دۆلار بەرامبەر بە دینار دەستی بەبەرزبوونەوە کردووە، ئەمڕۆش نرخی ١٠٠ دۆلار ١٥١ هەزاری تێپەڕاند، بەڵام لە ئێستادا نرخی ١٠٠ دۆلار لە بازاڕەکانی هەرێمدا١٤٩ هەزار و ٧٥٠ دینارە.

حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێم رایگەیاند، سبەینێ و دووسبەی، مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان، جگە لە هێزە ئەمنییەکان دابەش دەکەن.

دوای ئەوەی بەهۆی بڕیارێکی بانکی ناوەندییەوە کۆمپانیاکانی ئاڵوگۆڕی دراو لە عێراق بڕیاریاندا لە سبەینێوە دەست بە مانگرتن بکەن، ئەمڕۆ ئەو کۆمپانیایانە رایانگەیاند، مانگرتنەکەیان هەڵپەساردووە.

وەزارەتی دارایی هەرێم رایگەیاند، زیاتر لە ٤٠٠ ملیار دینار بۆ مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێم خرایە سەر هەژماریی بانکی وەزارەت.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار و ٥١ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ دووشەممە نرخەکەی نزیکەی یەک دۆلار دابەزیوە.

وەزیری دارایی حکومەتی کاربەڕێکەر رایگەیاند، لێکتێگەیشتن و بەرەوپێشچوون بۆ چارەسەری کێشەی مووچەی هێزە ئەمنییەکان هەیە و چەند جارێک وردبینی لە لیست و ناوی هێزە ئەمنیەکان کراوە. دەشڵێت، " بەبەردەوامی ناوی هێزە ئەمنییەکانمان رادەستی بەغدا کردووە".

ماوەی چەند رۆژێکە نرخی دۆلار بەرامبەر بە دینار دەستی بەبەرزبوونەوە کردووە، ئەمڕۆش بەراورد بە ٢٤ کاتژمێری رابردوو هەزار دینار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە و لە ئێستاشدا ١٠٠ دۆلار بە ١٥٠ هەزار و ٣٠٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت.

چاوگێک لە وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەر بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، چاوەڕوانی پارەی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمن و لە چەند کاتژمێری داهاتوودا دەخرێتە سەر هەژماری بانکییان.

لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا بانکی ناوەندیی عێراق بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٥ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی خستووەتەڕوو، لە ئێستاشدا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٦٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، بەوەش بەراورد بە کاتی داخستنی بازاڕ لە دوێنێدا ٧٠٠ دینار بەرز بووەتەوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٦ دۆلار و ٤١ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی بە جێگیری ماوەتەوە.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، دوای کۆبوونەوەی لیژنەی بازرگانی ئەلیکترۆنی بەسەرپەرشتی پارێزگاری بانکی ناوەندی، لیژنەکە بڕیاریدا بەشداری بکات لە پێدانی مۆڵەت بەو کەسانەی دەیانەوێت بازرگانیی ئەلیکترۆنی بکەن بە شێوەیەک کە مافی هەموو لایەنەکان بپارێزێت.

بەڕێوەبەری کۆمپانیای گشتیی بۆ پیشەسازی دانەوێڵە لە وەزارەتی بازرگانیی عێراق رایگەیاند، عێراق ساڵانە زیاتر کە یەک ملیۆن و ٧٠٠ هەزار تۆن ئاردی سفر بەکاردەهێنێت. دەشڵێت لە چەند مانگی داهاتوودا دەزگاکانی بەرهەمهێنانی ئاردی سفر لە شەش دەزگاوە زیاد دەکەن بۆ ١٠ دەزگا.

لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم، جارێکی دیکە نرخی دۆلار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستادا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ١٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

ئەمڕۆ دابەشکردنی مووچە لە هەرێم دەستیپێکرد و ئەو مووچەیەی دابەشدەکرێت مووچەی مانگی شەشە. هاوکات، هێشتا هیچ وادەیەک بۆ دابەشکردنی مووچەی مانگی پێنجی هێزە ئەمنییەکان ئاشکرا نەکراوە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٦ دۆلار و ٥٤ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی بە جێگیری ماوەتەوە.

نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە و ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٣٩١ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت، لە بازاڕەکانی هەرێمیش، لە هەفتەی رابردووەوە نرخی زێڕ دەستی بە بەرزبوونەوە کردووە و بەراورد بە دوێنێ، نرخی هەر مسقاڵیک پێنج بۆ حەوت هەزار دینار بەرز بووەتەوە.

دوای ئەوەی هەفتەی رابردوو نرخی دۆلار بەرامبەر بە دینار بەشێوەیەکی بەرچاو بەرزبووەوە، لە ئێستادا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٨ هەزار و ٩٠٠ دینارە مامەڵەی پێوەدەکرێت.

سبەی بەهۆی سەری ساڵی کۆچییەوە لە هەرێم پشووە، هەفتەی رابردووش وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەر رایگەیاند لە رۆژی یەکشەممەوە دەست بە دابەشکردنی مووچەی مانگی شەش دەکەن؛ ئایا مووچە دابەشدەکرێت؟

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٦ دۆلار و ٥٤ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی یەک دۆلار نزم بووەتەوە.

لەماوەی هەفتەی رابردوودا، بانکی ناوەندی پێنج رۆژ خستنەڕووی دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵە هەبووە و بە تێكڕا لەلایەن بانکەکان و بازرگانانی رێگەپێدراوەوە بڕی زیاتر لە ملیارێک و ٣٧٤ ملیۆن دۆلار کڕدراوەتەوە.

مامەڵەداراییەکانی عێراق بەراورد بە وڵاتانی دیکەی عەرەبی بە جێگیری ماوەتەوە و تا ئێستاش داهاتی تاکەکسی بەشێوەیەکی گشتی مامناوەندە، لەو بارەیەشەوە بانکی جیهانی رایگەیاند، ماوەی زیاتر لە ١٠ ساڵە عێراق خۆی لە ریزبەندی ئابووری مامناوەندا هێشتووەتەوە.

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٧ دۆلار و ٨٩ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی بەرزبووەتەوە.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، ئەمڕۆ زیاتر لە ٢٨٠ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی خستووەتەڕوو. دوای بەرزبوونەوەی بەشێوەیەکی بەرچاو لە ئێستادا نرخی دۆلار دابەزیوە و ١٠٠ دۆلار بەرامبەر بە ١٤٨ هەزار و ٩٠٠.

وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەر رایگەیاند، وەزارەتی دارایی عێراق بڕی زیاتر لە ٢٣١ ملیار دیناری خستووەتە سەر هەژماری بانکی وەزارەتەکەیان.

ئەمڕۆ نرخی دۆلار بەرزبوونەوەی بەرچاوی بەخۆیەوە بینی و لەئێسادا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ٥٠٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت.

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٦ دۆلار و ٨٩ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ چوارشەممە نرخەکەی جێگیرە.

حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێم رایگەیاند، پێویستە سەرجەم وەزارەتەکان مانگانە و لە ١٠ رۆژی سەرەتای مانگدا لیستی مووچە رەوانەی وەزارەتی دارایی عێراق بکەن.

نرخی دۆلار لە ماوەی ٢٤ کاتژمێری رابردوودا زیاتر لە هەزار دینار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە، لە ئێستاشدا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٩ هەزار و ١٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

بەگوێرەی زانیارییەکانی ئێن ئاڕ تی، لەلایەن وەزارەتی دارایی حکومەتی عێراقەوە، بەشێک لە پارەی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێم بۆ وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەرێكەر نێردراوە و ئەمڕۆش بڕیار لە ناردنی بەشەکەی دیکە دەدرێت.

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٦ دۆلار و ٦٦ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ سێشەممە نرخەکەی جێگیرە.

ماوەی چەند رۆژێکە نرخی دۆلار دەستی بە بەرزبوونەوە کردووە، ئەوەش هۆکارەکەی دەگەڕێتەوە بۆ راگرتنی سەکۆی ئەلیکترۆنی تایبەت بە فرۆشتنی دۆلار بە گەشتیارانی ناوخۆ و دەرەوەی خاکی عێراق، لەو بارەیەشەوە راوێژکارێکی سودانی بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، بەهای دینار بەرامبەر بە دۆلار مەترسی لەسەر نەماوە.

دوای ئەوەی ئابووری جیهان بەهۆی قەیرانی ٢٠٠٧-٢٠٠٩ کەوتە ژێر کاریگەری هەڵاوسانەوە، ئەمریکا ماوەی ١٤ ساڵە لەژێر کاریگەری هەڵاوسانی ئەو قەیرانەدا ماوەتەوە ئەوەش بووەتە هۆی ئەوەی بانکی فیدراڵی لەرێگای دەستی کارەوە بڕیار لەسەر کەمکردنەوەی رێژەی سوودی بانکی بدات.

لە ساڵی رابردوودا قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانی نێوان عێراق و بەرازیل زیاتر بووە لە ملیارێک و ٢٠٠ ملیۆن دۆلار.

نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا تا رادەیەک جێگیرە و ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٣٢٢ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت. لە هەرێمیش بەراورد بە دوێنێ دووشەممە، نرخی ئەو کانزا زەردە جێگیرە.

لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا بانکی ناوەندیی عێراق بە تێکڕا زیاتر لە ٢٦٩ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی فرۆشتووە، لە ئێستاشدا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٨ هەزار دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، بەوەش بەراورد بە کاتی داخستنی بازاڕ لە دوێنێدا ٣٥٠ دینار بەرز بووەتەوە.

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٦ دۆلار و ٨٣ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ دووشەممە نرخەکەی زیاتر لە یەک دۆلار بەرز بووەتەوە، ئەوەش بەهۆی بەردەوامیدان بە کەمکردنەوەی خۆبەخشانەی بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوت لەلایەن کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس و عێراقەوە.

بانکی ناوەندیی عێراق لە نوسراوێکدا مۆڵەت دەداتە هەر یەک لە بانکەکانی رەشید، رافیدەین، بانکی بازرگانیی عێراق، کۆمپانیاکانی ئاڵوگۆڕکردنی دراو لە فڕۆکەخانەکاندا، لە ١٤ـی ٧ـەوە دۆلار بە نرخی فەرمی بانکی ناوەندیی بە گەشتیاران بفرۆشن.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٠ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی فرۆشتووە کە تەنها ١٢ ملیۆن دۆلاری بەشیوەی کاش بووە. هاوکات، لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٧ هەزار و ٩٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، بەراورد بە کاتی کردنەوەی بازاڕەکان، نرخەکەی کەمێک بە جێگیری ماوەتەوە.

بریکاری پێشووتری وەزارەتی دارایی عێراق رایگەیاند، وەزارەتی دارایی عێراق مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێمی ناردووە.

وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێم رایگەیاند، بڕی ٧٠ ملیار دیناریان لە داهاتی نانەوتی مانگی ئازار رادەستی بەغدا کردووە.

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار و ٣٥ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ یەکشەممە نرخەکەی بە جێگیری ماوەتەوە، ئەوەش بەهۆی بەردەوامیدان بە کەمکردنەوەی خۆبەخشانەی بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوت لەلایەن کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس و عێراقەوە.

وەزارەتی دارایی عێراق بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، دەستیان بە خەرجکردنی پارەی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێم کردووە و کەمێکی دیکە پارەی مووچە دەخرێتە سەر هەژماری بانکیی وەزارەتی دارایی هەرێم.

پەیامنێری ئێن ئاڕ تی رایگەیاند، وردبینیکردن لە لیستی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێم لەلایەن وەزارەتی دارایی عێراقەوە لە بەیانی ئەمڕۆوە دەستی پێکردووە. چاوگێکیش لە وەزارەتی دارایی عێراق ئاماژەی بەوە کرد، ئەگەر گرفت لە لیستەکەدا نەبێت، دوای تەواوکردنی وردبینی دەست بە ناردنی پارە بۆ هەرێم دەکەن.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لە خستنەڕووی ئەمڕۆدا بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٩ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی فرۆشتووە. هاوکات، لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٧ هەزار و ١٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ شەممە نرخەکەی بە جێگیری ماوەتەوە، ئەوەش بەهۆی بەردەوامیدان بە کەمکردنەوەی خۆبەخشانەی بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوت لەلایەن کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس و عێراقەوە.

چاوگێک لە وەزارەتی دارایی عێراق بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، ئەگەر لیستی مووچەی مانگی شەشی فەرمانبەرانی هەرێم هیچ کێشەیەکی تێدا نەبێت ئەوا لە ٢٤ کاتژمێردا پارە بۆ هەرێم دەنێرن.

لە ماوەی هەفتەی رابردوودا، بانکی ناوەندی تەنها چوار رۆژ خستنەڕووی دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵە هەبووە و بە تێكڕا لەلایەن بانکەکان و بازرگانانی رێگەپێدراوەوە بڕی زیاتر لە ملیارێک و ١٠٠ ملیۆن دۆلار کڕدراوەتەوە.

پاش سێ هەفتە لە دواخستنی، وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەر رایگەیاند، لیستی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێمیان رادەستی وەزارەتی دارایی حکومەتی عێراق کردووە. دەشڵێت، "سەرجەم لیستەکان لەلایەن تیمی وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەرەوە رادەستی بەڕێوبەرایەتی گشتی ژمێریاری لە وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵی کراوە".

دوای ئەوەی لە هەفتەی رابردوودا نرخی دۆلار ٧٠٠ دینار دابەزینی بەخۆیەوە بینی، ئەمڕۆ جارێکی دیکە ٢٥٠ دینار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە و لە ئێستاشدا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٧ هەزار و ٢٥٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت.

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٥ دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت، ئەوەش بەهۆی بەردەوامیدان بە کەمکردنەوەی خۆبەخشانەی بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوت لەلایەن کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس و عێراقەوە.

پەیامنێری ئێن ئاڕ تی رایگەیاند، ئێوارەی رۆژی پێنجشەممە ٢٧ـی حوزەیران، لیستی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێم گەیشتووەتە بەغدا. دەشڵێت، "لەدوای تەواوکردنی وردبینی و پێداچوونەوە بە لیستەکەدا لەلایەن وەزارەتی دارایی عێراقەوە، بە چەند گوژمەیەک پارە بۆ هەرێم دەنێردرێت".

وەزارەتی نەوتی عێراق رایگەیاند، بەپێی ئامارەکانی کۆمپانیای سۆمۆ لە مانگی ئایاری ئەمساڵدا بڕی ١٠٤ ملیۆن و ١٣٠ هەزار و ٢٩٢ بەرمیل نەوتیان لە کێڵگە نەوتییەکانی ناوەڕاست و باشووری عێراقەوە، هەناردەی وڵاتان کردووە.

بە مەبەستی کۆنتڕۆڵکردنی جوڵەی دۆلار لە مامەڵەداراییەکاندا، بانکی ناوەندی رێکارێکی نوێی گرتووەتە بەر و پێشبینیش دەکرێت لە سەرەتای مانگی تەمموزدا بەتەواوی بچێتە بواری جێبەجێکردنەوە.

لەدوای ئەوەی داتاکانی پەیوەست بە بازاڕەکانی ئەمریکا نەرێنیبوون جارێکی دیکە نرخی زێڕ بەهۆی بەرزبوونەوەی خواستی بانک و بازرگانانی جیهان، ١٦ دۆلار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیووە، هاوکات لە بازاڕەکانی هەرێمیش چوار هەزار دینار بەرزبوەوە، لەماوەی ٤٨ کاتژمێری رابردووشدا ٩ هەزار دینار بەرزبوەتەوە.

نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنتی جیهانی بە ٨٦ دۆلار و ٨٥ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت، ئەوەش بەهۆی بەردەوامیدان بە کەمکردنەوەی خۆبەخشانەی بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوت لەلایەن کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس و عێراقەوە.

وەزارەتی کار و کاروباری کۆمەڵایەتیی عێراق رایگەیاند، سەرجەم رێکارەکانی پەیوەست بە مووچەی مانگی حەوتی خانەنشینی کرێکاران تەواو کراوە و دەست بە دابەشکردنی مووچەی ئەو توێژە دەکرێت.

لەماوەی ٢٤ کاتژمێری رابردوودا نرخی زێڕ بەهۆی بەرزبوونەوەی خواستی بانک و بازرگانان، ١٧ دۆلار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیووە، هاوکات لە بازاڕەکانی هەرێمیش پێنج هەزار دینار بەرزبوەوە.

لە ئێستادا لە بازاڕەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٧ هەزار دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت و بەراورد بە کاتی کردنەوەی بازاڕی دراوەکان، نرخەکەی نزیکەی ٧٥٠ دینار دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە.

لەدوای ئەو بەرزبوونەوەیەی بە خۆیەوە بینی نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت لەگەڵ فراوانبوونی گرژی و ئاڵۆزییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەردەوامیدان بە کەمکردنەوەی رێژەی هەناردەی نەوت لەلایەن کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەسەوە تا کۆتایی ئەمساڵ، بووە هۆی ئەوەی تەنها ٤٠ سەنت لە نرخەکەی داببەزێت.

لە ئێستادا لە بازاڕەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٧ هەزار و٢٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت و بەراورد بە چەند رۆژی رابردوو، نرخەکەی نزیکەی هەزار دینار دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە.

دوای ئەوەی داتاکانی پەیوەست بە بازاڕی کاری ئەمریکا ئەرێنیبوون، ئەوەش بووە هۆی دابەزینی ٢٠ دۆلار لە نرخی هەر ئۆنسەیەک و لە ئێستاشدا یەک ئۆنسە بە دوو هەزار و ٢١٠ دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت، هاوکات لە بازاڕەکانی هەرێمیش ١١ هەزار دینار دابەزیوە.

چاوگێک لە وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەڕێکەر بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، تاوەکو ئێستا لیستی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێم ئامادە نەکراوە.لەکاتێکدا، بەغدا ماوەی دوو هەفتەیە داوای لیستی مووچەی کردووە.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی نەوت، نرخی نەوت بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە و لە ئێستادا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٥ دۆلار و ٤٣ سەنتە، بەراورد بە دوێنێ سێشەممە نرخەکەی نزمبووەتەوە.

نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی جیهان و هەرێم بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستادا ئۆنسەیەک زێڕ بە دوو هەزار و ٣٣٣ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت. لە بازاڕەکانی هەرێمیش بەراورد بە دوێنێ دووشەممە، بەتێكڕا پێنج هەزار دیناری دیکە لە نرخی هەر مسقاڵێک بەرز بووەتەوە.

لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٧ هەزار و ٦٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت و بەراورد بە کاتی داخستی بازاڕ لە دوێنێدا نرخەکەی ٤٠٠ دینار دابەزیوە.

ماوەی نزیکەی دوو هەفتەیە بەغدا داوای لیستی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێمی کردووە، بەڵام تا ئێستا حکومەتى کاربەڕێکەر لیستەکەی رەوانە نەکردووە. وەزارەتی دارایی عێراقیش دەڵێت، هەر کات لیستی مووچە گەیشتە دەستیان بۆ رۆژی دواتر پارەکە دەنێرن.

بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی نەوت، نرخی نەوت بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە و لە ئێستادا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٦ دۆلار و ٥ سەنتە، بەراورد بە دوێنێ دووشەممە نرخەکەی بەرز بووەتەوە.

بەرهەمی نەوتی هەرێم گەیشتە٣٥٠ هەزار بەرمیلی ڕۆژانە، بەڵام تا ئێستا یەک دیناریش لە داهاتی ئەو نەوتە نەخراوەتە سەر داهاتی گشتی و هەژماری وەزارەتی دارایی. بە پێی چەند داتایەکی بەردەست ئێن ئارتیش، داهاتی فرۆشی نەوت لە شەش مانگی رابردوودا گەشتۆتە زیاتر لە دوو ترلیۆن و ١٠٠ ملیار دینار.

راوێژکاری دارایی سەرۆک وەزیرانی عێراق رایگەیاند، لە ئێستادا نرخی نەوت لە بازاڕە جیهانییەکاندا بەرز بووەتەوە و بەوەش داهاتی نەوتی عێراق رووی لە بەرزبوونەوە کردووە و ئەوەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی کورتهێنانی بودجەی گشتیی عێراق بۆ ساڵی ٢٠٢٤. دەشڵێت، بەرزبوونەوەی نرخی نەوت تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٥ بەردەوام دەبێت.

لەکاتی داخستنی بازاڕی دراوەکاندا لە هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٨ هەزار دینار مامەڵەی پێوەکرا و بەراورد بە دوێنێ کاتی داخستنی بازاڕ هەزار دینار چووەتە سەر نرخەکەی.

چاوگێک لە وەزارەتی دارایی حکومەتی کاربەرێکەر بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، لە مانگی داهاتووەوە لیستی مووچە لە ١٥ـی مانگەوە بۆ بەغدا دەنێردرێت. چاوگێکیش دەڵێت، لەم هەفتەیەدا لیستی مووچەی مانگی شەش رەوانەی بەغدا دەکرێت.

لە یەکەم رۆژی کردنەوەی بازاڕەکانی جیهان، نرخی نەوت دابەزینی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستادا بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی نەوت، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٥ دۆلار و ٢٠ سەنتە و بەراورد بە دوێنێ یەکشەممە نرخەکەی دابەزیوە.

بەپێی ئامارێکى وەزارەتى کشتوکاڵى ئەمریکا، عێراق لە بەرهەمهێنانى پرتەقاڵدا لە پلەى سێیەمدایە لەناو وڵاتانى عەرەبی.

بانکی ناوەندیی عێراق بڵاوی کردەوە، بۆ ئەمڕۆ زیاتر لە ٢٧٣ ملیۆن دۆلاریان بە شێوەی کاش و حەواڵە بە گەشتیاران و بازرگانان فرۆشتووە. لە بازاڕەکانی هەرێمیش، لە ئێستادا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٧ هەزار دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

ناوەندی کارگێڕی وزەی ئەمریکا رایگەیاند، لە ماوەی هەفتەی رابردوودا بە تێکڕا زیاتر لە شەش ملیۆن بەرمیل نەوت هاوردەی ئەمریکا کراوە. دەشڵێت، " تێکڕای هەناردەکردنی نەوتی عێراق بۆ وڵاتەکە ٦٤ هەزار بەرمیلی رۆژانە کەمی کردووە".

نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی جیهان دابەزینی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستادا ئۆنسەیەک زێڕ بە دوو هەزار و ٣٢٠ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت، بەڵام بەراورد بە دوێنێ شەممە لە بازاڕەکانی هەرێم بەتێكڕا پێنج هەزار دینار لە نرخی هەر مسقاڵێک بەرز بووەتەوە.

چاوگێک لە دارایی هەرێم بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، ئەمڕۆ دەست بە ئامادەکردنی لیستی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆران دەکەن. لەکاتێکدا دەبوو لە ئێستادا لیستەکە رەوانەی بەغدا بکرایە. هاوکات، چاوەڕێدەکرێت تاوەکو ناوەڕاستی ئەم هەفتەیە مووچەی مانگی پێنجی هێزەئەمنییەکان بۆ هەرێم بنێردرێت.

ئەمڕۆ لە بازاڕەکانی جیهان پشووە و بەگوێرەی پێنوێنی بازاڕی جیهانی نەوت، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٥ دۆلار و ٢٤ سەنتە و بەراورد بە دوێنێ شەممە نرخەکەی جێگیرە.

بەپێی راگەیانراوێکی وەزارەتی دارایی عێراق، لەمڕۆوە دەست بە دابەشکردنی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆران دەکەن و بۆ ئەو مەبەستەش سەرجەم وەزارەت و دەستە و بەڕێوەبەرایەتییەکانیان پارەدار کردووە.

کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی هەرێم (ئەپیکۆر) رایگەیاند، رازین بە فرۆشتنی نەوتی هەرێم لە رێگەی کۆمپانیای سۆمۆوە، وتیشی، سێ پێشنیازیان خستوەتەڕوو بۆ زامنکردنی شایستە داراییەکانییان.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٥ دۆلار و ٢٤ سەنتە و بەراورد بە دوێنێ هەینی نرخەکەی جێگیرە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٥ دۆلار و ١٢ سەنتە و بەراورد بە دوێنێ چوارشەممە نرخەکەی جێگیرە.

بەگوێرەی راپۆرتی مانگانەی وەزارەتی نەوتی عێراق لەماوەی چوار مانگی سەرەتای ئەمساڵدا زیاتر لە ٤١١ ملیۆن بەرمیل نەوت هەناردەی بازاڕەکانی جیهان کراوە و لەو رێژەیەش ٢٠ ملیۆن بەرمیل نەوتی بۆ ئەمریکا بووە.

عێراق ماوەی ٢٣ ساڵە بەشێوەیەکی سەرەکی پشت بە داهاتی کەرتی نەوت و غاز دەبەستێت، بەڵام لە بودجەی سێ ساڵەدا هەوڵدراوە داهاتی نانەوتی لە ٥٪ بۆ ١١٪ـی داهات بەرز بکرێتەوە.

پاش ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوودا بەهۆی ڕێکارەکانی بانکی ناوەندیی ئەمریکا نرخی یەک ئۆنسە زێڕ لە بازاڕەکانی ئاسیا نزیکەی ١٥ دۆلار دابەزی، لە ئێستادا نرخی ئەو کانزا زەردە لە بازاڕەکانی جیهاندا بەردەوامە لە دابەزین و ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٣٣٠ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

دەستەی گشتیی بۆ کۆنتڕۆڵکردنی هاوردە و هەناردەی میسر رایگەیاند، لە ماوەی مانگی ئەیلولی ٢٠٢٣ تاوەکو مانگی شووباتی ٢٠٢٤، عێراق لە پلەی هەشتەمی ئەو وڵاتانەدا بووە کە زۆرترین بەروبوومی سەوزە و میوەیان لە میسرەوە هاوردە کردووە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٥ دۆلار و ٣٤ سەنتە و بەراورد بە دوێنێ سێشەممە زیاتر لە یەک دۆلار لە نرخەکەی بەرز بووەتەوە.

عێراق لە ماوەی چارەکی یەکەمی ئەمساڵدا داهاتی نەوتی هەناردەکراوی بۆ ئەمریکا بە رێژەی ٢٦.٣٪ کەمی کردووە، لەگەڵ ئەوەشدا ئاستی هەناردەکردنی رۆژانەی بۆ ئەو وڵاتە لە ٢٥٠ هەزارەوە بۆ ١٧٠ هەزار بەرمیل دابەزیوە. سەرەڕای ئەوەش لە پلەی پێنجەمی وڵاتانی جیهانی هەناردەکاری نەوتەوە، دابەزیوە بۆ پلەی هەشتەم.

بانکى رافیدەین رایگەیاند، پێشینەیەکی نوێ بەو هاوڵاتییانە دەدات کە دەیانەوێت پڕۆژەیەکی نیشتەجێبوون بکڕن.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٤ دۆلار و ١٧ سەنتە و نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ دووشەممە زیاتر لە دوو دۆلار لە نرخەکەی بەرزبووەتەوە.

بەهۆی ڕێکارەکانی بانکی ناوەندیی ئەمریکا، نرخی یەک ئۆنسە زێڕ لە بازاڕەکانی ئاسیا نزیکەی ١٥ دۆلار دابەزی.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٢ دۆلار و ٣٥ سەنتە و نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ یەکشەممە جێگیرە.

بانکی ناوەندیی عێراق لە هەفتەی رابردوودا زیاتر لە ملیارێک و ٣٧٨ ملیۆن دۆلاری فرۆشتووە، ئەوەش بەراورد بە هەفتەی یەکەمی ئەم مانگە، فرۆشی گشتیی دۆلار کەمی کردووە، بەڵام رێژەی فرۆشی کاش زیاد بووە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٢ دۆلار و ٦٢ سەنتە و نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ شەممە جێگیرە.

لە بازاڕەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٧ هەزار دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، لەو بارەیەشەوە شارەزایەکی دراو بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، نرخی دۆلار زیاتر دادەبەزێت.

ئەنجومەنی زێڕی جیهانی رایگەیاند، یەدەگی زێڕی عێراق زیادی کردووە و بە گشتی ١٤٥ تۆنی تێپەڕاندووە.

بانکی ناوەندیی عێراق بڵاوی کردەوە، بۆ ئەمڕۆ زیاتر لە ٢٧٦ ملیۆن دۆلاریان بە شێوەی کاش و حەواڵە بە بازرگانان و گەشتیاران فرۆشتووە. لە بازاڕەکانی هەرێم، بەراورد بە کاتی کردنەوەی بازاڕی دراوەکان، نرخی دۆلار دابەزیوە و ١٠٠ دۆلار بە ١٤٦ هەزار و ٧٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

داهاتی نەوتی عێراق لە ماوەی چوار مانگی رابردوودا ٣٨ ترلیۆن دیناری تێپەڕاند، کە داهاتی فرۆشتنی ٤١١ ملیۆن بەرمیل نەوت بووە.

نرخی زێر لە بازاڕەکانی جیهاندا دابەزی و ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٣١٠ دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت، بەراورد بە دوێنێ چوارشەممە، هەر ئۆنسەیەک ٢٨ دۆلار دابەزیوە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٢ دۆلار و ٣٣ سەنتە و نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ چوارشەممە جێگیرە.

نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا بە دوو هەزار و ٣٣٨ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت، لە بازاڕەکانی هەرێمیش، نرخی هەر مسقاڵێک زێڕ بەراورد بە بەیانی ئەمڕۆ پێنج هەزار دینار بەرز بووەتەوە.

بانکی ناوەندیی عێراق بڵاوی کردەوە، بۆ ئەمڕۆ زیاتر لە ٢٨٠ ملیۆن دۆلاریان بە شێوەی حەواڵە و کاش بە بازرگانان و گەشتیاران فرۆشتووە. لە ئێستاشدا لە بازاڕەکانی دراو لە هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٦ هەزار و ٩٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٢ دۆلار و ٢٨ سەنتە و نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ سێشەممە زیاتر لە دۆلارێک بەرز بووەتەوە.

دوای ئەوەی لە هەفتەی رابردوودا نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی جیهان و هەرێم رووی لە دابەزین کرد، لە ئێستادا نرخی ئەو کانزا زەردە بەرز بووەتەوە.

ئەمڕۆ لەکاتی کردنەوەی بازاڕی دراوەکاندا لە هەرێم ١٠٠ دۆلار بەرامبەر بە ١٤٧ هەزار و ١٠٠ دینار مامەڵەی پێوەکرا، بەمەش نرخی دۆلار بەراورد بەکاتی داخستنی بازاڕ لە دوێنێدا بەرزبووەوە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨١ دۆلار و ٥٥ سەنتە و نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ دووشەممە زیاتر لە دۆلارێک بەرز بووەتەوە.

بانکی ناوەندیی عێراق فرۆشی دۆلاری بۆ ئەمڕۆ بڵاو کردەوە و رایگەیاند، بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٣ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی بە بانک و بازرگانەکان فرۆشتووە. هاوکات، لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٦ هەزار و ٧٠٠ دینار.

وەزارەتی دارایی عێراق رایگەیاند، قەبارەی داهاتی عێراق لە ماوەی چوار مانگی سەرەتای ئەمساڵدا ٤٢ ترلیۆن دیناری تێپەڕاندووە کە ٨٩٪ـی داهاتی نەوتییە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٧٩ دۆلار و ٨٦ سەنتە و نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ یەکشەممە بەرز بووەتەوە.

سەرەڕای ئەوەی چەند کاتژمێرکی کەم ماوە بۆ کرانەوەی بازارەکانی جیهان، بەڵام لە بازارەکانی هەرێم مسقاڵێک لەو کانزا زەردە، پێنج بۆ ١٠ هەزار دینار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە.

بانکی ناوەندی عێراق رایگەیاند، بەمەبەستی گۆڕانکاری و داڕشتنەوەی رێژەی سوودی بانکی و جۆری قەرزە نیشتمانییەکان، کە چەند جۆرە قەرزێکی نوێی بانکی ناوەندییە بۆ بەرەوپێشبردنی کەرتی تایبەت و دەستی کار، پارێزگاری بانکی ناوەندی لەگەڵ نوێنەری رێکخراوی دارایی نێودەووڵەتی کۆبووەوە.

عێراق لەماوەی پێنج مانگی رابردوودا لە حەوت وڵاتی جیهانەوە کاڵا و کەرەستەی خۆراکی بەبەهای زیاتر لە ٦٠ ملیار دۆلار هاوردەکردووە، زۆرترین بڕی کاڵای هاوردەکراویش لە ئیماڕاتەوە بووە.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لە فرۆشی ئەمڕۆدا بە تێکڕا زیاتر لە ٢٦٩ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی فرۆشتووە. هاوکات، لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٦ هەزار و ٦٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

ناوەندی کارگێڕی وزەی ئەمریکا رایگەیاند، لە ماوەی هەفتەی رابردوودا هەناردەی نەوتی عێراق بۆ ئەمریکا دابەزینی بەخۆیەوە بینی و گەیشتە ١٢٦ هەزار بەرمیل لە رۆژێکدا.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٧٩ دۆلار و ٦٢ سەنتە و نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ شەممە جێگیرە.

بانکی ناوەندی عێراق ماوەی دوو مانگە بەردەوامە لە بەرزکردنەوەی ئاستی فرۆشی هافتانە بەرێژەی ١٠٠ بۆ ٢٠٠ ملیۆن دۆلار و لەو رێژەیەش ئاستی فرۆشی کاش ١٠٪ بۆ ١٥٪ـی فرۆشە.

ناوەندی کارگێریی وزەی ئەمریکا رایگەیاند، لەماوەی مانگی ئایاردا نزیکەی شەش ملیۆن بەرمیل نەوت لە عێراقەوە هاوردە کراوە. دەشڵێت، "بەراورد بە مانگی نیسان، ئاستی هاوردەکردن دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە".

دوای ئەوەی چین لە کڕینی ئاڵتوون وەستا، ١٠٠ دۆلار لە نرخی ئۆنسەیەک زێڕ دابەزیوە، لە ئێستاشدا ئۆنسەیەک لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٢٩٤ دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت. لە بازاڕەکانی هەرێمیش ٢٢ هەزار دینار دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٧٩ دۆلار و ٦٢ سەنتە، بەمەش نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ هەینی، یەک دۆلار نزم بووەتەوە.

چاوگێک لە بانکی ناوەندی بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، ئاستی پشتبەستنی هاوڵاتیان بە کارتی بانکی و سەکۆی ئەلیکترۆنی گەیشتووەتە ٤٠٪ـی دانیشتوانی عێراق. دەشڵێت، "لە ئێستادا نزیکی ٢٠ ملیۆن هاوڵاتی کارتی بانکی بەکاردەهینێت".

سەرەڕای ئەوەی نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە و گەیشتووەتە دوو هەزار و ٣٥٧ دۆلار، لە بازاڕەکانی هەرێمیش بەراورد بە دوێنێ، نرخی مسقاڵێک زێڕ هەزار بۆ دوو هەزار دینار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٨٠ دۆلار و پێنج سەنتە، بەمەش نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ پێنجشەممە، یەک دۆلار و ٧٣ سەنت بەرز بووەتەوە.

نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا دوو هەزار و ٣٦٤ دۆلارە، لە بازاڕەکانی هەرێمیش بەراورد بە دوێنێ، نرخی مسقاڵێک زێڕ ٩ بۆ ١٠ هەزار دینار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە.

نرخی دۆلار لە رۆژی ٢٠ـی تەمووزی ساڵی رابردوودا دەستی بەدابەزین کردووە بەرامبەر بە دیناری عێراق و دوای تیپەڕبوونی نزیکەی ساڵێک، شارەزایانی دراو دەڵین، نرخی دۆلار لە ئێستادا قورسە بەرزتربێتەوە بەهۆی رێکارەکانی بانکی ناوەندی و سیستمی ئەلیکترۆنیەوە لەم نرخەی ئێستایدا دەمێنێتەوە.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، زیاتر لە ٢٧٥ ملیۆن دۆلاریان بە نرخی فەرمی بانکەکە بە بازرگانان و گەشتیاران فرۆشتووە. لە ئێستاشدا لە بازاڕەکانی هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٧٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت ٧٨ دۆلار و ٧٨ سەنتە، بەمەش نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ چوارشەممە، بەرز بووەتەوە.

بانکی ناوەندی عێراق رایگەیاند، لەماوەی خستنەڕووی دۆلاری کاش بۆ بازرگانان و گەشتیارانی ناوخۆیی و دەرەکی زیاتر لە ٢٧٢ ملیۆن دۆلار بە نرخی فەرمی فرۆشراوە و لەو رێژەیەش زیاتر لە ٢٢ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش بووە.

ئەمڕۆ ١٠٠ دۆلار بەرامبەر ١٤٥ هەزار و ٣٥٠ دینارە و بەمەش بەراورد بە دوێنێ کاتی داخستنی بازاڕ ٥٠ دینار لە نرخەکەی بەرزبووەتەوە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت، ئەمڕۆ چوارشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برینت بە ٧٧ دۆلار و ٤٨ سەنتە، بەمەش نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ سێشەممە، جێگیرە.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، بۆ ئەمڕۆ زیاتر لە ٢٧٨ ملیۆن دۆلاریان بە بازرگانان و گەشتیاران فرۆشتووە. لە ئێستاشدا لە بازاڕەکانی هەرێم، ١٠٠ دۆلار بەرامبەر بە ١٤٥ هەزار و ٣٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت، کە بەراورد بە کاتی کردنەوەی بازاڕی دراوەکان، ٧٠٠ دینار دابەزیوە.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت، ئەمڕۆ سێشەممە، نرخی یەک بەرمیل نەوتی برینت بە ٧٧ دۆلار و ٥٤ سەنتە، بەمەش نرخەکەی بەراورد بە دوێنێ دووشەممە، چوار دۆلار دابەزیوە.

ماوەی چەند رۆژێکە نرخی ١٠٠ دۆلار لە خانەی ١٤٥ هەزار دیناردا جێگیرە و لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٣٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت بە جێگیری لە ٨١ دۆلاردا ماوەتەوە، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨١ دۆلار و دوو سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

سەرۆکی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، لیژنەی دارایی لە دواهەمین کۆبوونەوەدایە بۆ تەواوکردنی گفتوگۆ و شیکردنەوەی خشتەکانی بودجەی گشتی عێراق بۆ ساڵی ٢٠٢٤.

رێکخراوی ئۆپیک پڵەس، لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا بڕیاریدا کە رێککەوتنی کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی نەوت تا کۆتایی ئەمساڵ درێژ بکاتەوە.

بانکی خانووبەرەی عێراق رایگەیاند، کار لەسەر داڕشتنی پلانێکی نوێ بۆ بەدواداچوون بۆ وەرگرتنەوە و کۆکردنەوەی قەرزەکانی بانکەکە دەکەن. دەشڵێت، "دەست دەکەین بە کاراکردنی خزمەتگوزاری وەرگرتنەوەی قەرزی خانووبەرە بەشێوەی ئەلیکترۆنی".

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت دوای تێپەڕبوونی ٢١٧ رۆژ، بە جێگیری لە ٨١ دۆلاردا ماوەتەوە، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨١ دۆلار و ١١ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

سەرۆک وەزیرانى عێراق دەڵێت، هەناردەکردنەوەى نەوتى هەرێم پێویستى بە هەموارکردنەوەى گرێبەستى نێوان هەرێم و کۆمپانیاکانە، بەڵام کۆمپانیاکان رەتیدەکەنەوە.

بەهۆی نەبوونی فرۆشی دۆلاری کاش و حەواڵە لەلایەن بانکی ناوەندییەوە، نرخی دۆلار بەرامبەر بە دیناری عێراق بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی، لە ئێستاشدا بە ١٤٥ هەزار و ٥٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت.

لەگەڵ گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت دوای تێپەڕبوونی ٢١٧ رۆژ، بە جێگیری لە ٨١ دۆلاردا ماوەتەوە، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨١ دۆلار و ١١ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

بانکی ناوەندی عێراق رایگەیاند، بڕیاریانداوە بە زیادکردنی بڕی سێ ترلیۆن دینار بۆ قەرزی خانووبەرە کە لەڕێگەی بانکی خانووبەرە و سندوقی نیشتەجێبوونی عێراق دەدرێت بە هاوڵاتییان.

رۆژی یەکشەممە، ٢ـی حوزەیران، وڵاتانى ئۆپێک پڵەس بۆ بڕیاردان لەسەر ئاستى بەرهەمهێنانى نەوتى رۆژانە کۆ دەبنەوە، پێشبینیش دەکرێت کەمکردنەوەى بەرهەمهێنانى نەوت بەردەوام بێت.

دوای فراوانبوونی گرژی و ئاڵۆزییەکانی کەناڵی سوێس و مانەوەی کاریگەری هێرشی گروپەچەکدارەکان بۆ دەیەکانی داهاتوو، بەندەری فاو دەبێتە رێگای نوێی بازرگانانی جیهان. لەو بارەیەشەوە راوێژکارێکی سودانی بە ئێن ئاڕ تی راگەیاند، عێراق هیوایەکی نوێ دەبێت بۆ جوڵەی بازرگانی جیهان و وڵاتانی کەنداو.

دوا بەدوای گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت دوای تێپەڕبوونی حەوت مانگ نزیکدەبێتەوە لە قۆناغی گەڕانەوە بۆ نرخی سەقامگیربوونی بازاڕەکان، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨١ دۆلار و ٧٥سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت بەمەش بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی سێ دۆلار نزمبووەتەوە.

ماوەی نزیکەی دوو مانگە بانکی ناوەندی بەردەوامە لە بەرزکردنەوەی ئاستی فرۆش و بەتێکڕاش بە رێژەی ٢٥٪ فرۆشی هەفتانە بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە، لەم هەفتەیەشدا زیاتر لە یەک ملیار و ٣٨٨ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵە فرۆشتووە.

بانکی ناوەندیی عێراق بڵاوی کردەوە، بۆ ئەمڕۆ نزیکەی ٢٧٠ ملیۆن دۆلاریان بە گەشتیاران و بازرگانان فرۆشتووە، لە ئێستاشدا لە بازاڕەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ١٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا دوو هەزار و ٣٣٧ دۆلارە، لە بازاڕەکانی هەرێمیش بەراورد بە دوێنێ، نرخی مسقاڵێک زێڕ کەمێک بەرزبوونەوەی بە خۆیەوە بینیوە.

دوای ئەو دابەزینە بەرچاوەی دۆلار بەرامبەر بە دیناری عێراقی بەخۆیەوە بینی، لەئێستادا دۆلار لە خانەی ١٤٤ هەزار دیناردا ماوەتەوە و ١٠٠ دۆلار بە ١٤٤ هەزار و٩٠٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت.

دوا بەدوای گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت دوای تێپەڕبوونی حەوت مانگ نزیکدەبێتەوە لە قۆناغی گەڕانەوە بۆ نرخی سەرەتای خۆی، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٣ دۆلار و ٤٤ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت بەمەش بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی یەک دۆلار نزمبووەتەوە.

نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا دوو هەزار و ٣٤١ دۆلارە، لە بازاڕەکانی هەرێم، پاش ئەوەی لە هەفتەی رابردوودا هەر مسقاڵێک نزیکەی ٢٥ هەزار دینار دابەزی، لە ئێستادا نرخی ئەو کانزا زەردە هەزار دیناری دیکە رووی لە دابەزین کردووە.

دوای ئەو دابەزینە بەرچاوەی دۆلار بەرامبەر بە دیناری عێراقی بەخۆیەوە بینی، جارێکی دیکە بە بەهای ٢٠٠ دینار ئەو دراوە بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی. لە ئێستاشدا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٤ هەزار و٧٠٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت.

دوا بەدوای گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتیکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت دوای تێپەڕبوونی حەوت مانگ نزیکدەبێتەوە لە قۆناغی گەڕانەوە بۆ نرخی سەرەتای خۆی، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٤ دۆلار و ٤٠ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت بەمەش بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی زیاتر لە یەک دۆلار بەرزبووەتەوە.

وەزارەتی دەرەوەی عێراق رایگەیاند، قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانی نێوان عێراق و چین لە ماوەی دوو ساڵی رابردوودا ٥٠ ملیار دۆلاری تێپەڕاندووە. دەشڵێت، " قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانیمان لەگەڵ چین تەنها لە ساڵی رابردوودا ٣٣ ملیار دۆلاربووە".

نرخی دۆلار بەردەوامە لە دابەزین و ئەمڕۆش ١٠٠ دۆلار لە بازاڕەکانی هەرێمدا بەرامبەر بە ١٤٤ هەزار و ٥٠٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت، بەمەش بەراورد بە دوێنێ ٦٥٠ دینار لە نرخەکەی دابەزیوە.

دوا بەدوای گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتییەکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت دوای تێپەڕبوونی حەوت مانگ نزیکدەبێتەوە لە قۆناغی گەڕانەوە بۆ نرخی سەرەتای خۆی، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٣ دۆلار و ٢٤ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت بەمەش بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی یەک دۆلار بەرزبووەتەوە.

کەمێک لەمەوبەر کۆبوونەوەی وەزیری دارایی عێراق و لیژنەی دارایی لەسەر بودجە و مووچە کۆتایی هات. لیژنەی دارایی لە پەرلەمانی عێراقیش دەڵێت، "لە کۆبونەوەکە باسی تەرخانکردنی پشکی هەرێم کراوە لە بودجە".

نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا دوو هەزار و ٣٤٤ دۆلارە، لە بازاڕەکانی هەرێم، پاش ئەوەی لە هەفتەی رابردوودا هەر مسقاڵێک نزیکەی ٢٥ هەزار دینار دابەزی، لە ئێستادا نرخی ئەو کانزا زەردە بە جێگیری ماوەتەوە.

نرخی دۆلار بەردەوامە لە دابەزین و ئەمڕۆش ١٠٠ دۆلار لە بازاڕەکانی هەرێمدا بەرامبەر بە ١٤٥ هەزار و ١٥٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت، بەمەش بەراورد بە دوێنێ ٤٥٠ دینار لە نرخەکەی دابەزیوە.

بانکی رەشید رایگەیاندووە، بەشی چوارەمی پێدانی قەرز دەستپێدەکەن، کە هەریەک لە گەنج، دەرچووان و ئەوانە دەگرێتەوە بەدوای کاردا دەگەڕێن.

بانکی ناوەندیی عێراق بڵاوی کردەوە بۆ ئەمڕۆ ٢٨١ ملیۆن دۆلاریان فرۆشتووە کە زیاتر لە ٢٥ ملیۆن دۆلاری کاشە. لە بازاڕەکانی هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٥٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

راوێژکاری دارایی سەرۆک وەزیرانی عێراق بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، دوای ئەوەی نرخی دۆلار بەرزبووەوە و گەیشتە سەروو ١٦٥ هەزار، رێکارەکانی دابەزاندنی نرخی دۆلار چڕترکرانەوە و لەئێستاشدا بەپێی ئەو هەنگاوانەی گیراونەتە بەر، نرخی دۆلار زیاتر دادەبەزێت و لە نرخی فەرمی نزیک دەبێتەوە.

دوا بەدوای گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتییەکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت دوای تێپەڕبوونی حەوت مانگ نزیکدەبێتەوە لە قۆناغی گەڕانەوە بۆ نرخی سەرەتای خۆی، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٢ دۆلار و ١٢ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت بەمەش بەراورد بە دوێنێ نرخەکەی جێگیرە.

پارێزگاری بانکی ناوەندی رایگەیاند، بانکی ناوەندی دەستیکردووە بە جێبەجێکردنی ستراتیژی نیشتیمانی قەرزدانی بانکی بۆ ساڵانی ٢٠٢٤ تاوەکو ٢٠٢٩. دەشڵێت، " قەرزی خانووبەرە لەڕێگەی بانکی خانووبەرە و سندوقی نیشتەجێبوونی عێراق گەیشتووەتە نزیکەی ١١ ترلیۆن دینار".

لەگەڵ بەرزبوونەوەی ئاستی متمانەی بانکی فیدراڵی لەبارەی هەڵاوسان و کۆنترۆڵکردنی رێژەی بێکارییەوە، نرخی زێڕ بۆ هەر ئۆنسیەک نزیکی ١١١ دۆلار دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە. لە بازاڕەکانی هەرێمیش، هەر مسقاڵێک ٢٥ هەزار دینار دابەزیوە.

دوای ئەوەی بانکی ناوەندی گۆڕانکارییەکی دیکەی لە نرخی فەرمی دۆلاردا ئەنجامدا، نرخی دۆلار دەستی بە دابەزین کردووە و ئەم گۆڕانکارییەش بە دووەم دابەزینی نرخی دۆلار دادەندرێت لە دوو ساڵی رابردوودا کە هاوکار دەبێت لە دابەزاندنی زیاتری نرخی دۆلار.

عێراق هەوڵدەدات بۆ گۆڕانکاری لە سیستمی ئابووری، ژێرخانی داهاتی تاک بەرێژەی ٥٪ی ساڵانە لە رێگای پێدانی قەرزی بچوک بەرز بکاتەوە، بەتایبەت بۆ بەکارخستنی پڕۆژە بچوکەکان. بۆ ئەو مەبەستەش بانکەکان دەستیان بە پێدانی قەرزکردووە و بەردەوامیش دەبن لە پێدانی قەرز بەگوێرەی رێنماییەکانی وەزارەتی دارایی.

دوا بەدوای گۆڕانکارییە سیاسی و جیۆپۆلەتییەکییەکانی ناوچەکە نرخی نەوت دوای تێپەڕبوونی حەوت مانگ نزیکدەبێتەوە لە قۆناغی گەڕانەوە بۆ نرخی سەرەتای خۆی، لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٢ دۆلار و ١٢ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

بڕیارە رۆژى ٢ـى مانگی داهاتوو ئەندامانى رێکخراوی وڵاتانی هەناردەکاری نەوت (ئۆپیک پڵەس) بەشێوەى ئۆنلاین کۆببنەوە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر سیاسەتی بەرهەمهێنانی نەوتی رێکخراوەکە.

بەڕێوەبەری جێبەجێکاری سندوقی عێراق بۆ گەشەپێدان بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، یەکێک لە دەستکەوتەکانی سندوقی عێراق بۆ گەشەپێدان بریتیبوو لە واژۆکردنی ١٧ گرێبەستی لێکتێگەیشتن لەگەڵ ١٧ کۆمپانیای سعودی و بەریتانی و ئەمریکی. دەشڵێت، " داهاتی ئەو وەبەرهێنانانەی لەو گرێبەستانە بەدەستهاتوون نزیکەی یەک ملیار و ٥٠٠ ملیۆن دۆلار بووە".

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لەماوەی ئەم هەفتەیەدا بە تێكڕا لەلایەن گەشتیاران و بانکە رێگەپێدراوەکان و بانکەسزادراوەکانەوە داواکاری بۆ کڕینەوەی زیاتر لە یەک ملیار و ٣٧٧ ملیۆن دۆلار بە نرخی فەرمی پێشکەش کراوە. هاوکات یەکەمجاریشە فرۆشی کاش بگاتە ٢٠٤ ملیۆن دۆلار کە بەرێژەی ١٢٠٪ بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە.

دوای ئەوەی نرخی زێڕ بەهۆی سکاڵای بێکاری ئەمریکا بەرزبوەوە بۆ بەرزترین ئاستی مێژوو، ئەمرۆ جارێکی دیکە لە دەرەنجامی دابەزینی خواستی بازاڕەکان لە کڕینەوەی ئەو کانزا زەردە ئۆنسەیەک زێر دابەزی بۆ دوو هەزار و ٣٣٦ دۆلار، هاوکات لە بازاڕەکانی هەرێمیش ١٦ هەزار دینار دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە.

لەگەڵ نزیکبوونەوەی وادەی کۆتایی هاتنی قۆناغی کەمکردنەوەی هەناردەی نەوت بۆ بازاڕەکانی جیهان لەلایەن وڵاتانی بەژداربوو لە رێکخراوی ئۆپیک پڵەس، نرخی نەوت بەرێژەی ٠.١٢٪ دەستی بەدابەزین کردووە و لە ئێستاشدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی خاوی برێنت بە ٨١ دۆلار و ٣٨ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

چاوگێک لە بانکی ناوەندیی عێراق بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، لە کۆبوونەوەی لیژنەی چاکسازی بانکە سزادراوەکاندا بڕیاردرا کە بەشێک لە تێکڕای فرۆشی بانکی ناوەندی کە زیاتر نەبێت لە ٨٪ـی ئاستی رۆژانە بدرێتە بانکەکان.

لەکاتی داخرانی بازاڕی دراوەکانیی هەرێم، نرخی دۆلار ٣٠٠ دینار دابەزینی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستاشدا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٣٠٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت. هاوکات لە دوو ساڵی رابردوودا یەکەم جارە نرخی دۆلار نزیکدەبێتەوە لە ١٤٤ هەزار دینار.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، بۆ فرۆشی ئەمڕۆ بەتێکڕا زیاتر لە ٢٧٦ ملیۆن دۆلار بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی بە بانک و بازرگانەکان فرۆشراوە. هاوکات لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٦٠٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لە رێگەی چەند بانکێکەوە دۆلار بە نرخی فەرمی و بۆ هەر ١٠٠ دۆلارێک بە ١٣٢ هەزار دینار دەدەنە حاجییان.

پاش بەرزبوونەوەی نرخی نەوت لە چەند رۆژی رابردوودا بەهۆی ئەوەی وڵاتانی بەشداربووی کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس رایانگەیاند، گۆڕانکاری لە راپۆرتی مانگانە و ساڵانەدا دەکەن و بەبێ ئاماژەدان بۆ رێژەی خواستی جیهان، ئەمڕۆ نرخی نەوت دابەزینی بەخۆیەوە بینی و یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٢ دۆلار و ٢٢ سەنت مامەڵەی پێوە دەکرێت.

بانکی رەشید بڵاوی کردەوە، کۆمەڵیک لقی بانکەکەیان راسپاردووە بۆ ئەوەی دۆلار بە نرخی فەرمی بانکی ناوەندی کە ١٣٢ هەزار دینارە بۆ هەر ١٠٠ دۆلارێک بە حاجییان بفرۆشن. دەشڵێت، بڕی ئەو دۆلارەی بە حاجییان دەفرۆشرێت هاوشێوەی گەشتیارانی دیکە سێ هەزار دۆلار.

پاش بەرزبوونەوەی نرخەکەی بەشێوەیەکی بەرچاو لە دوێنێ دووشەممەدا، ئەمڕۆ نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی جیهان و هەرێمدا دابەزینی بەخۆیەوە بینی و لە هەرێم هەر مسقاڵێک پێنج هەزار دینار لە نرخەکەی دابەزیوە.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، بۆ فرۆشی ئەمڕۆ بەتێکڕا زیاتر لە ٢٧١ ملیۆن دۆلار بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی بە بانک و بازرگانەکان فرۆشراوە. هاوکات لە ئێستادا لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٦٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

پاش بەرزبوونەوەی نرخی نەوت لە چەند رۆژی رابردوودا بەهۆی ئەوەی وڵاتانی بەشداربووی کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس رایانگەیاند، گۆڕانکاری لە راپۆرتی مانگانە و ساڵانەدا دەکەن و بەبێ ئاماژەدان بۆ رێژەی خواستی جیهان، ئەمڕۆ نرخی نەوت دابەزینی بەخۆیەوە بینی و یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٣ دۆلار و ٢٢ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

بانکی ناوەندیی عێراق رێژەی فرۆشی دۆلاری بۆ ئەمڕۆ بڵاو کردەوە و ئاماژەی بەوە کرد، بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٣ ملیۆن دۆلاری بە بانک و بازرگانەکان فرۆشتووە. لە ئێستاشدا لە بازاڕەکانی هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٥٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی جیهان و هەرێم بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستادا ئەو کانزا زەردە لە بازاڕەکانی جیهاندا بە دوو هەزار و ٤٤٢ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت، هاوکات لە بازاڕەکانی هەرێم بەراورد بە دوێنێ یەکشەممە هەر مسقاڵێک پێنج هەزار دینار بەرز بووەتەوە.

دوای ئەوەی وڵاتانی بەشداربووی کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس رایانگەیاند، گۆڕانکاری لە راپۆرتی مانگانە و ساڵانەدا دەکەن و بەبێ ئاماژەدان بۆ رێژەی خواستی جیهان نرخی نەوت جارێکی دیکە دەستی بەبەرزبوونەوە کرد، لە ئێستاشدا نرخی نەوت زیاتر بەرزبووەتەوە و یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٤ دۆلار و ١١ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

بانکی ناوەندی عێراق بڵاوی کردەوە، قۆناغی یەکەمی پلانی بانکی ناوەندی لە داڕشتنی کەرتی دارایی تەواو بووە و لە ئێستادا دەستیان بە قۆناغی دووەم کردووە. دەشڵێت، مۆڵەتیان بە بانکی سەوز بۆ کاری ژینگەیی داوە و بەنیازن مۆڵەت بە ژمارەیەک بانکی ئەلیکترۆنیش بدەن.

نوسینگەی میدیایی سەرۆک وەزیرانی عێراق رایگەیاند، ئەنجومەنی وەزیران پرۆژە یاسای بودجەی ساڵی ٢٠٢٤ پەسەند کرد و رەوانەی پەرلەمانی عێراقی دەکات.

بانکی ناوەندیی عێراق رێژەی فرۆشی دۆلاری بۆ ئەمڕۆ بڵاو کردەوە و ئاماژەی بەوە کرد، بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧٨ ملیۆن دۆلاری بە بانک و بازرگانەکان فرۆشتووە، لەو بڕەش، زیاتر لە ١٢ ملیۆن دۆلاری بە شێوەی کاش بووە.

کارگێری زانیاری وزەی ئەمریکا رایگەیاند، لە ماوەی هەفتەی رابردوودا تێكڕای هاوردەکردنی نەوت لە نۆ وڵاتەوە بۆ ئەمریکا گەیشتووەتە پێنج ملیۆن و ٦٤٧ هەزار بەرمیلی رۆژانە. دەشڵێت، "تێکڕای هەناردەکردنی نەوتی عێراق بۆ ئەمریکا ٢٠٣ هەزار بەرمیلی رۆژانە کەمی کردووە".

لە بازاڕی دراوەکانی هەرێم ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٦٥٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ شەممە، ٣٠٠ دینار لە نرخەکەی دابەزیوە.

دوای ئەوەی وڵاتانی بەشداربووی کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس رایانگەیاند، گۆڕانکاری لە راپۆرتی مانگانە و ساڵانەدا دەکەن و بەبێ ئاماژەدان بۆ رێژەی خواستی جیهان نرخی نەوت جارێکی دیکە دەستی بەبەرزبوونەوە کرد، لە ئێستاشدا نرخی نەوت لە بەرزیدا جێگیرە و یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٣ دۆلار و ٩٨ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

دوای ئەوە لە رۆژی پێنجشەممە و هەینی نرخی دۆلار بەرزبوەوە بۆ ١٤٥ هەزار و ٩٥٠ دینار ئەمڕۆ جارێکی دیکە دابەزینی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستاشدا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و٨٠٠ دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت ، نرخی دۆلار لە خانەی ١٤٥ هەزار دیناردا بە جێگری ماوەتەوە.

دوای ئەوەی وڵاتانی بەژداربووی کۆمەڵەی ئۆپیک پڵەس رایانگەیاند، گۆڕانکاری لە راپۆرتی مانگانە و ساڵانەدا دەکەن و بەبێ ئاماژەدان بۆ رێژەی خواستی جیهان نرخی نەوت جارێکی دیکە دەستی بەبەرزبوونەوە کردوە و لە ئێستاشدا یەک بەرمیل نەوتی برێنت بە ٨٣ دۆلار و ٩٨ سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت.

پاش ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوودا نرخی زێڕ لە بازاڕەکانی هەرێم روو لە بەرزبوونەوە بوو، لە ئێستادا نرخی ئەو کانزا زەردە کەمێک دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە و نرخی هەر مسقاڵێک دوو بۆ سێ هەزار دینار نزم بووەتەوە.

وەزارەتی دارایی عێراق رایگەیاند، لەماوە سێ مانگی سەرەتای ئەمساڵدا داهاتی نەوتی و نانەوتی زیاتر بووە لە ٣١ ترلیۆن دینار و زیاتر لە شەش ترلیۆن دینار داهاتی عێراق سەرڕێژی کردووە. دەشڵێت، "داهاتی نانەوتی عێراق لە مانگی ئازاردا بە رێژەی ١٠٠٪ بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە".

بە گوێرەی راپۆرتە داراییەکانی بانکی ناوەندیی عێراق، لە ماوەی هەفتەی رابردوودا، بانکەکە زیاتر لە ملیارێک و ٣٨١ ملیۆن دۆلاری فرۆشتووە، بەراورد بە هەفتەی رابردوو، فرۆشی دۆلار کەمی کردووە.

پاش دابەزینی نرخی نەوت لە چەند رۆژی رابردوودا و لەگەڵ فراوانبوونی گرژی و ئاڵۆزییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، نرخی نەوت جارێکی دیکە بەرز بووەوە، لە ئێستاشدا بەرمیلێک نەوتی خاوی برێنت بە ٨٣ دۆلار و ٥٥ سەنت مامەڵەی پێوە دەکرێت.

سەرۆک وەزیرانی عێراق بانکی TBI راسپاردووە بۆ گرتنەبەری کۆمەڵێک رێکار بە ئامانجی فراوانکردنی لقەکانی بانکەکە و زیادکردنی خزمەتگوزارییەکانى.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لەلایەن گەشتیاران و بازرگانان و بانکەکانەوە داواکاری بۆ کڕینەوەی زیاتر لە ٢٨١ ملیۆن دۆلار پێشکەش کراوە بە نرخی فەرمی، لەو رێژەیەش زیاتر لە ٢٢ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش بووە. لە بازاڕەکانی هەرێمیش نرخی دۆلار رووی لە دابەزین کردووە و ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٧٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

دوای ئەوەی دوێنێ چوارشەممە داتاکانی پەیوەست بە داهاتی تاکەکەسی ئەمرکا بڵاو بووەوە، کاریگەری ئەرێنی بۆ بەرزبوونەوەی نرخی زێر دروست کرد و بەهۆیەوە گەیشتە دوو هەزار و ٣٩٠ دۆلار و بەراورد بە هەمان رۆژ ٤٠ دۆلار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی. لە بازاڕەکانی هەرێمیش نرخی مسقاڵێک زێڕ شەش بۆ حەوت هەزار دینار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە.

پاش دابەزینی نرخی نەوت لە چەند رۆژی رابردوودا و لەگەڵ فراوانبوونی گرژی و ئاڵۆزییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست نرخی نەوت جارێکی دیکە بەرزبووەوە، لە ئێستاشدا بەرمیلێک نەوتی خاوی برێنت بە ٨٣ دۆلار و ١٨ سەنت مامەڵەی پێوە دەکرێت.

دوای ئەوەی دوێنی سێشەممە سەرۆکی بانکی فیدراڵی ئەمریکا لەبارەی هەڵاوسانی ئەمریکاوە لێدوانیدا نرخی زێر بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستاشدا یەک ئۆنسە لەو کانزا زەردە بە دوو هەزار و ٣٦٥ دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت. لە بازاڕەکانی هەرێم، مسقاڵێک زێڕ چوار و بۆ پێنج هەزار دینار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە.

بانکی ناوەندیی عێراق بڵاوی کردەوە، بۆ ئەمڕۆ زیاتر لە ٢٧٧ ملیۆن دۆلاریان فرۆشتووە. لە ئێستاشدا لە بازاڕەکانی دراو لە هەرێم، ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٨٥٠ دینار مامەڵەی پێوە دەکرێت.

نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیهاندا بەراورد بە دوێنێ کەمێک دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە و بەرمیلێک نەوتی خاوی برێنت بە ٨٢ دۆلار و ٨٧ سەنت مامەڵەی پێوە دەکرێت.

چاوگێک لە بانکی ناوەندی بە دیجیتاڵ میدیای ئێن ئاڕ تی راگەیاند، لەلایەن بانکی ناوەندییەوە سەرجەم بانکەکانی پەیوەست بە سەکۆی ئەلیکترۆنی فرۆشتنەوەی دۆلار ئاگادارکراونەتەوە کە ئاسانکاری بۆ حاجیان بکەن لە دەستڕاگەیشتن بە دۆلاری کاش. دەشڵێت، " هەر حاجییەک دەتوانێت بە پێی پێویستی تا سێ هەزار دۆلار داواکاری پێشکەش بکات بۆ وەرگرتنی دۆلار بە نرخی فەرمی".

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لە فرۆشی ئەمڕۆدا بە تێکڕا زیاتر لە ٢٧١ ملیۆن دۆلاری بەشێوەی کاش و حەواڵەی دەرەکی بە نرخی بانکی ناوەندی خستووەتە بازاڕەوە.

ئەمڕۆ لەکاتی کردنەوەی بازاڕدا ١٠٠ دۆلار بە ١٤٥ هەزار و ٨٥٠ دینار مامەڵەی پێوەکرا و لە ئێستادا ١٠٠ دینار لە نرخەکەی بەرزبووەتەوە و ١٠٠ دۆلار بەرامبەر بە ١٤٥ هەزار و ٩٥٠ دینارە.

سندوقی دراوی نێودەوڵەتی رایگەیاند، لەماوەی مانگی شوباتی ئەمساڵدا یەدەگی زێڕی عێراق بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوە و کۆی گشتی یەدەگی زێڕ گەیشتووەتە ١٤٥ تۆن و ٦٦١ کیلۆ.