خواردنەوە گیاییەکان کرداری هەرس لە لەشدا چالاکتر دەکەن، ئەمەش وا دەکات چەوری سووتاندن ئاسانتر بێت.

سەرەتا با لە چیرۆکی پزیشکە نەمساییەکە " ڤیکتۆر فرانکڵ" دەست پێبکەین، کە لە یەکێک لە کەمپەکانی نازییەکان لەگەڵ هاوڕێیەکیدا دەستگیر کرابوو، بەپێی سەرچاوەکان باس لەوە کراوە کە هاوڕێکەی فڕانکڵ خەونێک دەبینیت و لە خەونەکەیدا پێی دەڵێن کە ڕۆژی ٣٠ی ئازار جەنگ کۆتای پێدێت و زیندانییەکانیش ئازاد دەکرێن.

بۆ تاوتوێکردنى شەڕى ئۆکرانیا و غەزە، سەرۆک وەزیرانى بەریتانیا سەردانى ئەمریکا دەکات و لەگەڵ جۆ بایدن کۆدەبێتەوە.

پزیشکان هۆشداری دەدەن لە مەترسیی تەقاندنی مل، کە ئەگەر بە نەزانی و بە هەڵە ئەنجامبدرێت، لەوانەیە ببێتە هۆی پچڕانی خوێنبەرەکان و جەڵتەی مێشک.

وەزارەتی بەرگریی رووسیا بڵاوی کردەوە، لە ماوەی هەفتەی رابردوودا حەوت گوند و ناوچەیان لە دۆنتیسک لە خاکی ئۆکرانیا کۆنتڕۆڵ کردووە و ١٥ هەزار و ٧٦٥ سەربازی ئۆکرانیا کوژراون و ٤١ سەربازیش بەدیل گیراون.

دەزگای چاودێری گۆڕانی کەشوهەوا لە ئەوروپا بڵاوی کردەوە، هاوینی ساڵی ٢٠٢٤ گەرمترین هاوینی تۆمارکراو بوو لەسەر زەوی.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، بەهۆی بارانبارینی بەخوڕ و دروستبوونی لافاوەوە لە شەوی ٤ـی ئەم مانگە لە وڵاتی چاد لە ئەفریقا ١٥ کەس گیانیان لەدەستدا.

وەزیری بەرگریی ئەمریکا رایگەیاند، سەرۆکی ئەمریکا بڕیاریداوە بە پێشکەشکردنی پاکێجێکی نوێی هاوکاری کە خۆی لە پێداویستیی سەربازی دەبینێتەوە بە بەهای ٢٥٠ ملیۆن دۆلار بۆ ئۆکرانیا.

پۆلیسی کینیا رایگەیاند، بەهۆی سوتانی شوێنی مانەوەی قوتابیان لە قوتابخانەیەکدا نزیکەی ١٧ منداڵ گیانیان لەدەست داوە.

رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی رایگەیاند، بەپێی ئامارەکان، لە سەرەتای مانگی رابردووەوە تا ئێستا لە ئەنجامی بارانبارینی بەخوڕ و دروستبوونی لافاو لە یەمەن، نزیکەی ١٩٠ کەس گیانیان لەدەستداوە و ١٣٠ هەزار کەسیش زیانیان بەرکەوتووە.

وەزارەتی بەرگریی روسیا رایگەیاند، هێزەکانیان توانیویانە گوندێکی سنووری رۆژهەڵاتی ئۆکرانیا کۆنتڕۆڵ بکەن، ئەوەش دوای ئەوەی دوێنێ دوو گوندی دیکەیان لە هەمان سنوور کۆنتڕۆڵ کرد.

ئەمڕۆ پۆستی سەرۆک وەزیرانی نوێی فەڕەنسا یەکلا کرایەوە و میشێل بارنیەر وەک سەرۆک وەزیرانی نوێی فەڕەنسا دیاری کرا.

پزیشکەکان پێشنیاری خواردنی ماسی دەکەن لە نێوان دوو بۆ سێ جار لە هەفتەیەکدا، ئەوەش بۆ بەدەستهێنانی سوودە خۆراکییەکانی بەبێ ئەوەی مەترسی ژەهراویبوون رووبدات.

سەرۆکی روسیا رایگەیاند، وڵاتەکەی بە یەک مەرج ئامادەیە دانوستان لەگەڵ کیێڤ ئەنجام بدات.

بەهۆی پەرەسەندنی کێبڕکێی بازاڕی ئۆتۆمبیلی کارەبایی چین لە ئەوروپا، کۆمپانیای بەناوبانگی پیشەسازیی ئۆتۆمبیلی فۆڵکسڤاگن بە نیازە زۆرێک لە کارگەکانی لە ئەڵمانیا و چەند ناوچەیەکی تر دابخات، بەوپێیەی فرۆشی ئۆتۆمبێلەکانی بە شێوەیەکی بەرچاو کەمی کردووە.

لەپێناو بەدیهێنانی خەونی گەیشتن بە ئەوروپا، زۆر جار کۆچبەران بە گرتنەبەری ڕێگەی مەترسیدار سەرکێشی بە ژیانیانیانەوە دەکەن و لە بری گەیشتن بە ئامانجیان مەرگ چاوڕێیان دەکات.

پاسەوانی دەریایی ئیتاڵیا رایگەیاند، بەلەمێکی کۆچبەران لە کەناراوەکانی ئیتالیا ژێرئاوکەتوە و بەهۆیەوە ٢١ کۆچەر بێسەرووشوێنن.

رەنگە شەکر تامێکی خۆشی هەبێت و سەرچاوەیەکی خێرای دابینکردنی وزە بێت، بەڵام ئەو کەسانەی بەلایانەوە گرنگە رۆژانە خواردنی تەندروست بخۆن، بەر لە هەر شتێک پێویستە ئاگاداری رێژەی بەکارهێنانی شەکر بن.

دەسەڵاتدارانی هندستان رایانگەیاند، لە ماوەی دوو رۆژی رابردوودا بەهۆی دروستبوونی لافاو لە ئەنجامی بارانبارینی بەخوڕ لە باشووری وڵاتەکە، ٣٣ کەس گیانیان لەدەستداوە.

زەعفەران؛ ئەو گوڵەی بەهاکەی بە بەهای ئاڵتون بەراورد دەکرێت بەڵام نەک تەنها لە نرخەکەیدا؛ بەڵکو بەها خۆراکییەکەشی ئەوەندە بەرزە بەراورد کراوە بە خشڵێکی گرانبەهای وەک ئاڵتون، لە دونیادا ئەو قسەیە باوە کە دەڵێن: ئەگەر تەنها بڕێکی کەمیشمان لە زەعفەران هەبێت، بە کەسێکی دەوڵەمەند لە قەڵەم دەدرێین.

کۆریای باشوور، ئەو وڵاتەی هاوشێوەی هەرێم نوقمی گەندەڵی و داڕوخانی ئابووری بوو، بەڵام، خەڵکەکەی بەهۆی گۆڕینی دەسەڵاتی وڵاتەکەیانەوە کردیان بە یەکێک لە پێشکەوتووترین وڵاتەکانی جیهان و چوارەم بەهێزترین ئابووری ئاسیا.

میدیاکانی یەمەن بڵاویان کردەوە، بەهۆی دروستبوونی لافاو لە چەندین ناوچەی وڵاتەکە ٩٥ کەس گیانیان لەدەستداوە و چەندین کەسی دیکەش بریندار بوون.

بەپێی میدیاکانی فەڕەنسا، بەلەمێک بە دەیان کۆچبەرەوە لە کەناڵی ئینگلیزیدا وەرگەڕاوە و بەپێی زانیارییە سەرەتاییەکان نزیکەی ١٠ کەس گیانیان لەدەستداوە.

وەزیری ناوخۆی کۆنگۆ رایگەیاند، شەوی رابردوو لەکاتی هەوڵی هەڵاتنی بەکۆمەڵ لە زیندانی کامالا، نزیکەی ١٣٠ کەس گیانیان لەدەستدا و ٥٩ کەسی دیکەش بریندار بوون.

زیادبوونی رێژەی تووشبوون بە شێرپەنجە کێشەیەکی تەندروستی جیهانییە، هەروەها خۆپاراستن لێی زۆر گرنگە، شێرپەنجە دەتوانێت تووشی هەر بەشێکی جەستەی مرۆڤ و هەر کەسێک ببێت، بەڵام دەتوانیت بە چەند رێگایەک خۆت بپارێزیت لە شێرپەنجە.

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، ناوچەی سكوتشنی لە رۆژهەڵاتی ئۆکرانیا مووشەکباران کردووە و دەستی بەسەر ناوچەکەدا گرتووە. بەڕێوەبەرایەتی سەربازی کیێڤیش رایگەیاند، روسیا هێرشێکی چڕی کردووتە سەر شارەکە.

بەردی زراو یەکێکە لە کێشە تەندروستییەکان، پێویستە هەمیشە پێش وەرگرتنی هەر گۆڕانکارییەکی گەورە لە خۆراک یان شێوازی ژیاندا، راوێژ بە پزیشک بکرێت بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو حاڵەتە.

وەزارەتی وزەی ئۆکرانیا بڵاوی کردەوە، دامەزراوەیەکی وزە لە شاری خارکوڤ بۆردومان کراوە و بەوهۆیەوە زیان بەر دامەزراوەکە گەیشتووە.

دەزگای نیشتیمانیی بەڕێوەبردنی کارەسات لە نەیجیریا رایگەیاند، لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا بەهۆی دروستبوونی لافاو لە نەیجیریا نزیکەی ٢٠٠ کەس گیانیان لەدەستدا و ٢٠٨ هەزار کەسیش ئاوارە بوون.

جگەرە جگە لە کاریگەرییە نەرێنییەکانی لەسەر سییەکان و قورگ و ئەندامەکانی دیکەی جەستە، لە توێژینەوەیەکی نوێدا دەرکەوتووە جگەرە کێشان پەیوەندی بە زیادبوونی چەوری ورگەوە هەیە.

فەرماندەی سوپای ئۆکرانیا رایگەیاند، پێشڕەوییەکانیان بۆ کۆنتڕۆڵکردنی خاکی رووسیا بەرەوپێشچوونی بەخۆیەوە بینیوە و لە ماوەی ٢٤ کاتژمێری رابردوودا چەند کیلۆمەترێکی دیکەیان لە کورسکی رووسیا کۆنتڕۆڵ کردووە.

لە وڵاتێکى بچوکى هەژارەوە گۆڕا بۆ وڵاتێکى پێشکەوتوو و دەوڵەمەند، ئیستۆنیا بە هەڵبژاردن و ئاڵوگۆڕى دەسەڵات کرا بە وڵاتێکى خوشگوزەران، بە گۆڕانکارى ئابوورى و زیادکردنى داهاتى تەنانەت بووە ئەندامى یەکێتى ئەوروپا.

زانایان لە دروستکردنی جۆرە ڤاکسێنێک نزیکبوونەتەوە کە رێگری لە توشبوون بە نەخۆشی شێرپەنجە دەکات، ئەوەش بە بەکارهێنانی جۆرە پڕۆتینێک کە خانەکانی سیستمی بەرگری دژ بە خانە شێرپەنجەییەکان چالاکتر دەکات.

کۆمپانیای OpenAI، رایگەیاند، چاتبۆتەکەیان بەناوی ChatGPT ئێستا هەفتانە زیاتر لە ٢٠٠ ملیۆن بەکارهێنەری چالاکی هەیە، ئەمەش دوو هێندە زیاترە لەوەی ساڵی پار هەیبوو.

ئاژانسی بۆشایی ئاسمانی ژاپۆنی"JAXA" رایگەیاند، کۆتایی بە ئەرکی نیشتنەوە لەسەر مانگ هاتووە و پرۆسەکە سەرکەوتوو بووە.

پارتی دیموکراتی مەسیحی کە گەورەترین پارتی ئۆپۆزسیۆنە لە ئەڵمانیا داوای لە حکومەتی بەرلین کردووە چیتر وڵاتەکەی پێشوازی لە پەنابەرانی سوریا و ئەفغانستان نەکات و گۆڕانکاریی ریشەیی لە یاساکانی کۆچبەراندا بکات.

توێژەرانی پەیمانگای پۆلیتەکنیکی فیدراڵی لە شاری لۆزان لە سویسرا، چیپێکی نوێی بچووک و تەنکیان بەناوی "MiBMI" دروستکردووە کە چالاکییەکانی ناو مێشک دەخوێنێتەوە و لەسەر شاشە دەیخاتە روو.

حکومەتی چین رایگەیاند، زیاتر لە چارەکی ئەو وزانەی لە وڵاتەکە بەکاردەهێنرێن لە سەرچاوەی خاوێنەوەن.

بەهۆی ئەو شەپۆلە زریان و بارانەی چەند ناوچەیەکی باشوور و خۆرهەڵاتی ئاسیای گرتووەتەوە، لە ویلایەتی گوجەراتی هیندستان ٢٨ کەس گیانیان لەدەستداوە، لەلایەکی دیکەشەوە دۆخی لەناکاو لە دوورگەی کیوشوی ژاپۆن راگەیەنراوە.

ئاگری جەنگی روسیا و ئۆکرانیا تادێت کڵپەی دەچێت بە ئاسماندا، خاکی هەردوو وڵاتیش بووە بە شوێنی تاقیکردنەوەی چەکەکان و دوور نییە چەکی ئەتۆمیش ببێتە میوانێکی ناوەختەی ئەو جەنگە کاولکەرە.

ماوەی ٥٠٠ رۆژە شەڕی ناوخۆی سودان لەنێوان سوپای سودان و هێزەکانی پشتیوانی خێرا بەردەوامی هەیە و بەپێی دوایین ئامارەکانیش تا مانگی شەشی ئەمساڵ زیاتر لە ٤٠ هەزار کەس گیانیان لەدەستداوە و ١١ ملیۆن کەسیش ئاوارە بوون.

توێژینەوەکان دەری دەخەن کە لیمۆ دەتوانێت کاریگەری ئەرێنی لەسەر دابەزاندنی کێش هەبێت بەهۆی چەند تایبەتمەندییەکی خۆراکییەوە.

دوای هەرێمی کۆرسک ئۆکرانیا دەیەوێت هێرش بکاتە سەر هەرێمی بێلگۆرۆدی روسی و پاریزگاری هەرێمەکە دەڵێت، ئۆکرانیا هەوڵی داوە چەند هێرشێکی زەمینی بکاتە سەر هەرێمەکە و هێزەکانی دزەپێبکاتە نێو بێلگۆرۆد.

کۆمپانیایEE، یەکێک لە دیارترین کۆمپانیاکانی پەیوەندی لە بەریتانیا، لە رێنماییەکدا کە رۆژی یەکشەممە بڵاویکردەوە، پێشنیاری کردووە کە دایک و باوکان نابێت مۆبایلی زیرەک بۆ منداڵانی خوار تەمەنی ١١ ساڵ بکڕن، بە ئامانجی "پاراستنی منداڵان لە جیهانی دیجیتاڵیدا".

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، بە چەندان چەکی پێشکەوتووی ئاسمانی و دەریایی و دوورمەودا بۆردوومانی وێستگەی کارەبا و غازی ئۆکرانیایان کردووە لە ١٢ هەرێم.

وەزارەتی بەرگریی رووسیا بڵاوی کردەوە، بەنێوەندگیری ئیمارات ١١٥ سەربازی بە دیلگیراوی ئۆکرانییان بەرامبەر بە ١١٥ سەربازی بە دیلگیراوی رووسیا لەگەڵ ئۆکرانیادا ئاڵوگۆڕ کردووە.

برازایەکەی جۆن کێنەدی، سەرۆکی پێشووتری ئەمریکا، کە یەکێک بوو لە کاندیدەکانی کێبڕکێی بەدەستهێنانی پۆستی سەرۆکایەتیی ئەمریکا، کشانەوەی خۆی لە هەڵبژاردنەکە راگەیاند و ئاماژەی بەوە کرد، پشتگیری دۆناڵد تڕەمپی کاندیدی کۆمارییەکان دەکات.

جەنگی ئۆکرانیا و رووسیا زیاتر لە دوو ساڵە بەردەوامە، لە ئێستادا بۆ یەکەمجار سوپای ئۆکرانیا هێرشی کردووەتە سەر کۆگایەکی ئەتۆمی رووسیا، لەبەرامبەریشدا کاربەدەستانی رووسیا دەڵێن، هێرشەکەیان تێکشکاندووە.

جێگری وەزیری پیشەسازی و زانیاری تەکنەلۆژیای چین رایگەیاند، وڵاتەکەی بۆ ١١ـهەمین ساڵ لەسەریەک وەک گەورەترین بازاڕی جیهان بۆ رۆبۆتی پیشەسازی ماوەتەوە.

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، شەوی رابردوو ئۆکرانیا بە حەوت فڕۆکەی بێفڕۆکەوان هێرشی کردووەتە سەر هەرێمەکانی کۆرسک و بیلگۆرد و سەرجەمیان تێکشکاون.

زانایانی چینی رێگەیەکی نوێیان دۆزیوەتەوە بۆ بەرهەمهێنانی بڕێکی زۆر ئاو بە بەکارهێنانی خاکی مانگ کە لە ساڵی ٢٠٢٠ گەیاندراوەتە سەر زەوی.

سەنگافورە ئەو وڵاتەى باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیایە، کە تا پێش ١٩٦٥ خاوەنی سیستمێکى ئابووری و پەروەردەى دواکەوتوو بوو و خەڵکی وڵاتەکە بە دەست بێکارییەوە گیرۆدە بوون.، بەڵام دوای گۆڕینی دەسەڵات بووە یەکێک لە پێشکەوتووترین وڵاتەکان و خاوەن بەهێزترین پاسپۆرت.

بەرپرسێک لە وەزارەتی ناخوخۆی بەنگلادیش بە میدیاکانی وڵاتەکەی راگەیاندووە، پاسپۆرتی بەنگلادیش لە سەرۆک وەزیرانی هەڵاتووی وڵاتەکە و سەرجەم وەزیرەکانی حکومەتەکەی و ئەندامانی پێشووی پەرلەمان سەندراوەتەوە.

هەمووان لە چاوەڕوانی مۆبایلی 3210 4G revamp 32ـی کۆمپانیای نۆکیادا بوون بەڵام کۆمپانیاکە خستنەبازاڕی مۆبایلی HMD Pulseـی راگەیاند.

جەنگی ئۆکرانیا بەردەوامە و رووسیا هێرشی کردوەتە سەر بنکەی وزە و کارەبای بەشێکی زۆری ناوچەکانی رۆژهەڵاتی ئۆکرانیای بڕیوە. ئۆکرانیاش رایگەیاند، بەرپەرچی هێرشەکانی رووسیایان داوەتە و زیاتر لە ٣٠ کیلۆمەتری دیکە چونەتە ناو خاکی رووسیاوە.

حکومەتی ئوسترالیا پلانی دروستکردنی گەورەترین وێستگەی بەرهەمهێنانی کارەبای لە وزەی خۆر پەسەند کرد، وەزیری ژینگەی وڵاتەکەش دەڵێت، پڕۆژەکە کارەبای پێویست بۆ سێ ملیۆن ماڵ دابین دەکات.

پزیشکان هاوڕان لەسەر ئەوەی کە ئاساییە لەکاتی ترس یان سترێسدا لێدانی دڵ خێراتر ببێت، بەڵام هەندێکجار دڵی زۆر کەس بەبێ هۆکارێکی دیار دەست بە لێدانی خێرا دەکات کە رەنگە ئەمەش حاڵەتێکی دڵەڕاوکێ بێت کە تووشی هەندێک کەس دەبێت.

سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، پشتیوانی بۆ کامالا هاریس، کاندید بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکی نوێی ئەمریکا دەربڕی و داوای لە لایەنگرانی پارتەکەی کرد، متمانە بە هاریس بدرێت بۆ ئەوەی ببێتە سەرۆکی ئەمریکا.

بەهۆی شەپۆلی بارانبارینی بەخوڕ و لافاوەوە کە ناوەڕاستی چینی گرتووەتەوە، لەماوەی کەمتر لە ٣٠ رۆژدا ژمارەی گیانلەدەستدان گەیشتووەتە ٥٠ کەس و ١٥ کەسی دیکە بێسەروشوێنن.

سەرۆکی ئۆکرانیا رایگەیاند، سوپای وڵاتەکەی دەستی بەسەر زیاتر لە هەزار و ٢٥٠ کلیۆمەتر چوارگۆشەی خاکی روسیادا گرتووە و چوونەتە نێو ٩٢ ناوچەی هەرێمی کۆرسکی روسیا.

لە دوێنێوە ئاگر لە دارستانێکی باشووری خۆرئاوای فەرەنسا کەوتووەتەوە و بەهۆیەوە تاوەکو ئێستا رووبەری زیاتر لە ٣٠٠ هێکتار دارستان و پوشوپاوان سوتاون و هەزاران کەسیش ماڵەکانیان چۆڵ کردووە.

ئاژانسی نۆڤستی راپۆرتێکی بڵاوکردووەتەوە لەبارەی گرانترین پایتەختەکانی جیهان و لە راپۆرتەکەدا لەندەن پلەی یەکەمی گرتووە.

بە بەهای نزیکەی ٣٢ ملیار دۆلار، پایتەختێکی نوێ بۆ ئیندۆنیزیا بونیاد دەنرێت کە بڕیارە پشت بە وزەی پاک و نوێبووەوە ببەستێت و ببێتە ناوەندێکی ئابووری گەورە لە ناوچەکە، پایتەختە نوێیەکەش لە ناو دارستانێکی چڕی باراناوی هەڵکەوتووە و بەشێوەیەک دیزاین کراوە، رێگە لە دروستبوونی لافاو تیایدا بگیرێت.

ناوەندی بومەلەرزەزانی ئەوروپی دەریای ناوەڕاست رایگەیاند، بومەلەرزەیەک بە گوڕی زیاتر لە ٧ پلە بە پێوەری رێختەر لە رۆژهەڵاتی رووسیا روویدا. هاوکات، هۆشداری لە روودانی تسۆنامی دەدرێت.

دوای پێنج ساڵ لە داخستنی سنوورەکانی؛ کۆریای باکوور بڕیاری داوە لە کۆتایی ئەمسالەوە سنوورەکانی بەرووی گەشتیارانی بیانیدا بکاتەوە.

وەزارەتی بەرگریی روسیا بڵاوی کردەوە، لە ماوەی هەفتەیەکدا سێ شارۆچکەیان لە دۆنتیسک داگیر کردووە و ١٤ هەزار و ٥٦٠ سەربازی ئۆکرانیاش گیانیان لەدەستداوە.

دوای ئەوەی پەتای ئاوڵەی مەیموون سنورەکانی ئەفریقای تێپەڕاند و بۆ کیشوەرەکانی تری جیهان گوسترایەوە، ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی، نەخۆشییەکەی وەک پەتایەکی جیهانی ناساند. وەزارەتی تەندروستی عێراقیش دەڵێت، تاکو ئێستا هیچ حاڵەتێک لە عێراق تۆمار نەکراوە.

لە پاڵ هەوڵی حکومەتەکان بۆ ڕێگرتن لە گەرمبونی زیاتری گۆی زەوی کە پێشبینی کراوە درێژخایەن بێت، ئێستا باس لە ڕێکارێکی تر دەکرێت کە خێراتر و ساکارترە، ئەویش سارکردنەوەی زەوی یە لە ڕێگەی بەکارهێنانی گەردیلەکانی گۆگردەوە.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، لە ئەنجامی بارانبارینی بەخوڕ و دروستبوونی لافاو لە وڵاتێکی رۆژئاوای ئەفریقا، زیاتر لە ٥٠ کەس گیانیان لەدەستدا و ژمارەیەک کەسی دیکەش بێسەروشوێن بوون.

وەزارەتی تەندروستیی فەڵەستین بڵاوی کردەوە، لە ٢٤ کاتژمێردا بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە ٤٠ کەس لە کەرتی غەززە گیانیان لەدەستداوە. دەشڵێت، ژمارەی گیانلەدەستدان لە کەرتی غەززە لە سەرەتای جەنگەکەوە تاوەکو ئێستا بەرز بووەتەوە بۆ ٤٠ هەزار و پێنج کەس.

بەپێى دوایین راپرسى بۆ هەڵبژاردنى سەرۆکایەتى ئەمریکا، کامالا هاریس کاندیدى دیموکراتەکان لە حەوت ویلایەتە یەکلاکەرەوەکە پێش دۆناڵد ترەمپ کەوتووە و زۆرینەى دەنگەکانى بەدەستهێناوە.

دوای ئەوەی لە هەفتەی رابردوودا ئۆکرانیا ئاڕاستەی جەنگی لە بەرگرییەوە بۆ هێرشبردن گۆڕی و هێرشی کردە سەر هەرێمی کوسک، سوپای ئەو وڵاتە رایگەیاند، پێشڕەوییەکانیان لەناو خاکی رووسیادا بە ئاڕاستەی چەندین ناوچەی جیاواز بەردەوامی هەیە، زیلینسکیش دەڵێت، "لە هێرشەکاندا ١٠٠ سەربازی رووسیامان بە بارمتە گرتووە".

بەرپرسێک لە وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا رایگەیاند، لە رۆژی ٧ـی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردووەوە، ئەمریکا بە بەهای زیاتر لە ٥٠ ملیار و ٥٠٠ ملیۆن دۆلار چەکی بۆ ئیسرائیل ناردووە. دەشڵێت ٢٠ ملیار دۆلار لەو پارەیە بۆ ٥٠ فڕۆکەی ئێف-١٥ و چەند کەرەستەیەکی دیکەی جەنگ بووە و ئەمڕۆ بۆ ئەو وڵاتە نێردراوە.

وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی میسر رایگەیاند، لەبارەی بارودۆخی سودان و هەوڵە نێودەوڵەتییەکان بۆ پێکهێنانی ئاگربەست و کارکردن لەسەر گەیاندنی هاوکارییە مرۆییەکان بە دانیشتوانی سودان هەریەکە لە وەزیرانی دەرەوەی میسر و سعودیە و ئیماڕات و تورکیا پەیوەندییەکی تەلەفۆنییان ئەنجامدا.

وەزارەتی بەرگریی روسیا رایگەیاند، ئۆکرانیا لە ماوەی دەستپێکردنی هێرشەکانی بۆ سەر شاری کۆرسک لە رۆژئاوای روسیا تا ئێستا، زیاتر لە دوو هەزار سەربازی لەدەستداوە.

بە تۆمەتی دزینی باڵی مریشک بە بەهای ١.٥ ملیۆن دۆلار؛ بەرپرسێکی پێشووی بەڕێوەبەرایەتیی پەروەردە لە شاری شیکاگۆی ئەمریکا، سزای نۆ ساڵ زیندانی بەسەردا سەپێنرا.

ئۆکرانیا دەیەوێت پێشڕەوییەکانى سوپاى وڵاتەکەى لە ناو خاکى روسیا بۆ ناچارکردنى ئەو وڵاتە بە گفتوگۆ و دانوستان بەکاربهێنێت و پێشنیازى راگرتنى هێرشەکان لە بەرابەر ئامادەبوونى مۆسکۆ بۆ ئاشتى راستەقینە دەکات، وەزارەتى دەرەوەى روسیا وەڵامى پێشنیازەکە ناداتەوە و دەڵێت، هێرشەکانى ئۆکرانیایان راگرتووە و پێشڕەوییەکان کاتیین.

پەیمانگەی توێژینەوە لەسەر جەمسەرەکانی باشوور و باکووری زەوی رایگەیاندووە، دوای نزیکەی پێنج مانگ، گەورەترین شاخی سەهۆڵینی جیهان لە جوڵە وەستا.

رێکخراوی کۆچی جیهانی کە بەشێکە لە رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، سودان لە خاڵێکی داڕمانی کارەساتباردایە و سودانییەکان رووبەڕووی برسێتی و ئاوارەبوون و قەیرانی مرۆیی بوونەتەوە.

سەرۆکی سوپای ئۆکرانیا رایگەیاند، دەستیان بەسەر هەزار کیلۆمەتر لە خاکی هەرێمی کۆرسکی روسیدا گرتووە و سەرۆکی ئۆکرانیاش دەڵێت، بەردەوام دەبن لە هێرشەکانیان.

لە چەند ناوچەیەکی لیبیا، بەهۆی بارانی بەخوڕ و دروستبوونی زریان و لافاوەوە، باری نائاسایی راگەیەنرا و داوا لە دانیشتووانی ئەو ناوچانە دەکەن، ماڵەکانیان چۆڵ بکەن.

وتەبێژی حکومەتی بەریتانیا رایگەیاند، ئەمڕۆ بەلەمێکی کۆچبەران کە زیاتر لە ٥٢کۆچبەری تێدا بووە لەکاتی پەڕینەوە بە کەناڵی ئینگلیزدا ژێرئاوکەوتووە و دوو کۆچەر گیانیان لەدەستداوە.

رێکخراوی یونیسێفى سەر بە نەتەوەیەکگرتووەکان رایگەیاند، لە ١٠ مانگی رابردوودا زیاتر لە ٥٠٪ی ئەو خوێندگانەی کە وەک پەناگە بەکاردەهێنران لە غەززە راستەوخۆ بۆردوومان کراون.

زۆرکەس لەکاتی ئامادەکردنی برنجدا، برنجەکە دەشۆنەوە و ئاوەکەی فڕێدەدەن، بەڵام نازانن برنج بڕێکی زۆر نیشاستەی تێدایە و چەندین بەکارهێنانی جیاوازی هەیە، یەکێک لەوانە دەتوانیت بۆ چاکبوونەوە لە نەخۆشی بەکاریبهێنیت.

پۆلیسى ئەرجەنتین رایگەیاند، لە نزیک بانکێک لە شەقامێکی پایتەختی وڵاتەکە، تونێلێکیان ئاشکراکردووە کە لەلایەن چەند کەسێکەوە بە درێژایی ٢٢٠ مەتر هەڵکەندراوە و تەواوى خزمەتگوزارییەکانی وەک کارەبا و سیستمى هەواگۆڕکێی بۆ دابینکراوە.

ماڵپەڕێکی ئەمریکی بڵاوی کردەوە، لە ماوەی ٢٤ کاتژمێری رابردوودا، لەکۆی ١٥ ناوچەی جیهان، ١٠ ناوچەی عێراق بەرزترین پلەی گەرمایان تیادا تۆمار کراوە.

توێژینەوەیەکی نوێی زانکۆی لۆفبۆرۆ دەریخستووە کە تەنها سەیرکردنی رووداوە وەرزشییەکان لە تەلەفزیۆندا یارمەتیت دەدات چەوری بسوتێنیت و کێشت دابەزێنیت.

میدیا جیهانییەکان رایانگەیاند، ١٠ گەشتیاری فڕۆکەکەی بەرازیل، بەهۆی بوونی گرفت و دواکەوتن و لەدەستچوونی گەشتەکەیان، نەیانتوانیوە بچنە فڕۆکەکەوە و ئەوەش بووەتە هۆکارێک بۆ ئەوەی لە مردن رزگاریان ببێت و لە رووداوی کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکەدا نەبن.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، لە بەڕازیل فڕۆکەیەک بە ٥٨ سەرنشینەوە کەوتووەتە خوارەوە، بەڵام بەهۆی ئەوەی رووداوەکە نوێیە هێشتا دیار نییە کە ژمارەی گیانلەدەستدان و برینداربوون چەندە.

حکومەتی سودان رایگەیاند، بڕیاریانداوە بە ناردنی شاندێک بۆ شاری جدە لە سعودیە بەمەبەستی راوێژ لەگەڵ ئەمریکا لەبارەی دانوستانەکانی ١٤ـی ئابەوە کە لە جنێف بە ئامادەبوونی هێزەکانی پشتیوانی خێرا و سوپای سودان ئەنجامدەدرێت بۆ پێکهێنانی ئاگربەست.

پاش سێ رۆژ لە هەڵاتنی سەرۆک وەزیرانى پێشووى بەنگلادیش لەژێر فشاری خۆپیشاندەراندا، شەوى رابردوو راوێژکاری باڵای حکومەتی کاتیی بەنگلادیش سوێندی یاسایی خوارد.

وەزیری بەرگری ئەمریکا رایگەیاند، لەگەڵ وەزیری بەرگری ئیسرائیل باسیان لە جوڵەکانی ئەمریکا کردووە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەمڕۆ فڕۆکەی ئێف ٢٢ راپتۆری ئەمریکی دەگاتە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، ٧٥ فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و حەوت بەلەمی بێ شۆفێری ئۆکرانیانیان لە دەریای رەشدا تێکشکانووە.حاکمی هەرێمی بێلگورودی روسیش دەڵێت، ٢٩ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانیان تێکشکاندووە.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، دوو بوومەلەرزەی بەهێز بە گوڕی ٦.٩ و ٧.١ پلەی رێختەر لە دوورگەکانی باشوری رۆژئاوای ژاپۆن روویانداوە و هۆشداری لە روودانی تسۆنامی دەدرێت.

محەمەد یونس، سەرمایەدار و ئابووریناسی بەنگلادیش کە بەدۆستی هەژاران ناسراوە، داواکاری خۆپیشاندەرانی وڵاتەکەی بۆ پێکهێنانی حکومەتی کاتی قبوڵ کرد، کە پێشتر لەلایەن سەرۆک وەزیرانی هەڵاتووی وڵاتەکەوە دژایەتی دەکرا.

بەهۆی ئەو بارانبارینە بە خوڕەی رووی لە ناوچەکانی باکووری سودان کردووە، لە شاری ئەبو ئەحمەدی باکووری رۆژهەڵاتی وڵاتەکە، ١٧ کەس گیانیان لەدەستداوە و بە هەزاران خانووش رووخاون.

دوای هەڵهاتنی سەرۆک وەزیرانی بەنگلادیش بەهۆی خۆپیشاندانە بەردەوامەکانی گەنجانی وڵاتەکە، سەرۆکی بەنگلادیش هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی رایگەیاند.

پارتی دیموكراتی ئه‌مریكا بە فەرمی كا‌مالا هاریس جێگری سەرۆکی ئەمریکای وەک كاندید بۆ سه‌رۆكایه‌تی كۆماری وڵاته‌كه‌ی دیاری کرد کە لە ماوەی پێشوودا وەک جێگری سەرۆکی ئەمریکا کاری کردووە.

پاش ئەوەی شەوی رابردوو لەڕێگەی مووشەکەوە بنکەی سەربازیی عەین ئەسەد بۆردوومان کرا، وەزیری بەرگری ئەمریکا رایگەیاند، بە ئامانجگرتنی هێزەکانیان لە خاکی عێراق پەرەسەندنێکی مەترسیدارە.

دوای ئەوەی لەژێر فشار و ترسی خۆپیشاندەران سەرۆک وەزیرانی بەنگلادیش دەستی لەکارکێشایەوە و بەرەو هیندستان هەڵهات، گەنجانی وڵاتەکەی هێرشیان کردە سەر ماڵەکەی.

ئەمڕۆ دووشەممە، میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، لەژێر فشار و ترسی خۆپیشاندەران سەرۆک وەزیرانی بەنگلادیش دەستی لەکارکێشایەوە و بەرەو هیندستان هەڵهات.

زانایانی ئاژانسی بۆشایی ئاسمانی ئەمریکی ناسا، پێکهاتەی سەیریان دۆزییەوە کە لە بەشێکی بەرگەهەوای سەروو هەسارەی زەویدا دەفڕن کە لە شێوەی پیتە ئینگلیزییەکاندان.

سەرۆکی ئۆکرانیا رایگەیاند، یەکەم فڕۆکەی ئێف١٦ـی ئەمەریکیان بەدەستگەیشتووە و سوپاسی ئەمریکا و دانیمارک و هۆڵەندا دەکەن کە دوای ١٨ مانگ لە چاوەڕوانی، هاوکار بوون لە گەیشتنی فڕۆکەکە.

بەپێی راپۆرتێک، تاوەکو ناوەڕاستی ئەمساڵ، لەنێوان وڵاتانی G20ـدا، رووسیا کەمترین رێژەی بێکاری تۆمار کردووە، بەوەش پێش هەریەک لە ژاپۆن و کۆریای باشوور کەوتووە.

نەخۆشی شەکرە پێویستی بە چاودێری و پارێزی رۆژانە هەیە، بۆیە پەیڕەوکردنی سیستمی خۆراکی بە وردی کلیلی رێکخستن و چارەسەرکردنی حاڵەتەکەیە.

رۆژنامەی "هندستان تودەی" بڵاوی کردەوە، دوای پێنج رۆژ لە بارانبارینی بەخوڕ و رۆچوونی زەوی لە ویلایەتی کیرالا، ژمارەی گیانلەدەستدان بەوهۆیەوە بەرز بووەتەوە بۆ زیاتر لە ٣٥٠ کەس.

دۆناڵد ترەمپ رایگەیاند، بۆ ئەنجامدانی دیبەیتێک لەگەڵ کامالا هاریسی کاندیدی دیموکراتەکان، لەگەڵ کەناڵی فۆکس نیوزدا رێککەوتووە و ئامادەیە بۆ دیبەیتەکە. دەشڵێت، "دیبەیتەکە بە ئامادەبوونی لایەنگرانی هەردوو لامان دەبێت".

وەزارەتی بەرگریی رووسیا رایگەیاند، ئۆکرانیا لە هێرشێکدا ٧٥ درۆنی ئاڕاستەی ناوچەکانی باشووری رۆژئاوای وڵاتەکەیان کردووە. دەشڵێت، "سەرجەم ئەو درۆنانەمان تێک شکاندووە".

رێکخراوی تەندروستیی جیهانی رایگەیاند، پلەکانی گەرما لە تەواوی وڵاتانی جیهاندا روو لە بەرزبوونەوەن، بەهۆی زیادبوونی شەپۆلەکانی گەرماشەوە، نزیکەی نیو ملیۆن کەس لە ١٩ ساڵدا گیانیان لەدەست داوە.

رێکخراوی خۆراک و کشتوکاڵی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، لەسەر ئاستی ساڵانە نرخی بەشێکی زۆری مادە خۆراکییەکان لە ماوەی مانگی رابردوودا بەڕێژەی ٣.١٪ دابەزیوە، لە مانگی حوزەیرانیشدا بەڕێژەی ٣.٨٪ دابەزیوە.

دەستەی ئاماری تورکیا رایگەیاند، لە ماوەی نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا، عێراق پلەی پێنجەمی لە ریزبەندی ئەو وڵاتانەدا گرتووە کە زۆرترین موڵکیان لە خاکی تورکیادا کڕیوە.

رۆژنامەی The Times of India بڵاویکردنەوە، زانایانی هندستان دەیانەوێت لە بیابانە ساردەکانی لاداخ لە رۆژهەڵاتی جامو و کشمیر لە هیمالایای گەورە وێستگەیەکی لێکۆڵینەوە دروست بکەن.

میدیاکانی چین بڵاویان کردەوە، بەهۆی بارانبارینی بەخوڕ و زریانێکی بەهێز لە پارێزگایەکی ناوەڕاستی وڵاتەکە نزیکەی ٣٠ کەس گیانیان لەدەستداوە و ٣٥ کەسی دیکەش بێسەروشوێن بوون.

دانیشتنی بەپەلەی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی دەستیپێکرد و تەوەری سەرەکی دانیشتنەکەش، دۆخی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆردوومانەکانی سەر لوبنان و کوشتنی سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماسە.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، داوا لە هاوڵاتیانی ئەمریکی دەکەن بەهۆی جڕبوونەوەی گرژییەکانی نێوان ئیسرائیل و حزبوڵا سەردانی لوبنان نەکەن.

بەپێی شیکارییەک کە لەلایەن ئاژانسی فرانس پرێسەوە ئەنجامدراوە، لەسەرەتای ئەمساڵەوە روسیا هەزار و ٢٤٦ کیلۆمەتر چوارگۆشە خاکی ئۆکرانیای داگیر کردووە و لە سەرەتای دەستپێکی جەنگەکەشەوە لە ٢٤ـی شوباتی ٢٠٢٢، روسیا ٦٥ هەزار و ٧٧٦ کیلۆمەتر چوارگۆشە خاکی ئۆکرانیای داگیر کردووە.

ساڵێک و سێ مانگە جەنگی ناوخۆی سودان لەنێوان هێزی پاڵپشتی خێرا و سوپای وڵات بەردەوامە و لە نوێترین پێشهاتیشدا، هێرش کرایە سەر بنکەیەکی سەربازی لە رۆژهەڵاتی سودان لە کاتی سەردانی سەرۆکی سوپا بۆ بنکەکە، هێزی پاڵپشتی خێراش رەتی کردەوە پەیوەندی بە هێرشەکەوە هەبێت.

بەرپرسانی هندستان رایانگەیاند، بەهۆی رۆچوونی زەوییەوە لە ئەنجامی بارانبارینی بەخوڕ لە باشووری هندستان ٢٤ کەس گیانیان لەدەستدا.

سوپای ئۆکرانیا رایگەیاند، هێرشەکانی روسیا بۆ سەر شارۆچکەی پۆکرۆڤسک لە رۆژهەڵاتی ئۆکرانیا مەترسی گەورە دروست دەکات لەسەر یەکێک لە رێگاسەرەکییەکانی سوپاکەیان کە بۆ گواستنەوەی کەرەستە سەربازییەکان بەکاری دەهێنن. دەشڵێت، لە ماوەی ٢٤ کاتژمێری رابردوودا ٥٢ هێرشی روسیایان لەو ناوچەیەدا بەرپەرچ داوەتەوە.

بەگوێرەی وێنەباڵێک (ئەنیمەیشنێک) کە لەلایەن ناوەندی ئاسمانی ناساوە بڵاوکراوەتەوە، دوای ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوودا ٩٨٩ ئاگر لە ناوچە جیاوازەکانی کەنەدا کەوتەوە، بووەتە هۆی داپۆشینی ئاسمانی کەنەدا و پلەکانی گەرما بەرزتربوونەتەوە.

کۆمپانیای نیشتمانیی شەمەندەفەری فەڕەنسا رایگەیاند، دوای ئەوەی شەوی هەینی لەلایەن چەند کەسێکەوە هێرشێکی گەورە کرایە سەر هێڵی شەمەندەفەرەکان و بەهۆیەوە سەرجەم گەشتەکان راگیران، ئەمڕۆ زیانەکانی هێڵی شەمەندەفەرەکان چاک کرانەوە و گەشتەکان دەستیان پێکردەوە.

دەسەڵاتدارانی ئەمریکا رایانگەیاند، ماوەی چوار رۆژە ئاگرێکی گەورە لە دارستانەکانی ویلایەتی کالیفۆڕنیادا کەوتووەتەوە، کە بە یەکێک لە گەورەترین ئاگرەکانی مێژووی ویلایەتەکە دادەنرێت.

بەپێی پێوەرەکانی ماڵپەڕی هێنلی، وڵاتی سەنگافورە خاوەنی بەهێزترین پاسپۆرتە بۆ ساڵی ٢٠٢٤ بەوپێیەی هەڵگرانی ئەو پاسپۆرتە دەتوانن بۆ ١٩٥ وڵات گەشت بکەن بەبێ ڤیزای پێشوەختە. هەروەها بەپێی ریزبەندییەکە عێراق لە پلەی ١٠١ـەمین باشترین پاسپۆرتی جیهاندایە و هەڵگرانی پاسپۆرتی عێراقی دەتوانن بەبێ ڤیزای پێشوەختە بۆ ٣١ وڵات گەشت بکەن.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، بەر لە دەستپێکردنی یارییە ئۆڵۆمپییەکان بەهۆی دوو هێرشەوە کە یەکێکیان پووچەڵکراوەتەوە، هێڵی شەمەندەفەری ناوخۆیی فەرەنسا زیانێکی بەرچاوی بەرکەوتووە و بەهۆیەوە سەرجەم گەشتەکان راگیراون.

کۆشکی سپی رایگەیاند، لە کۆبوونەوەی سەرۆکی ئەمریکا و سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیلدا سەرۆکی ئەمریکا جەختی لە ئەنجامدانی ئاگربەست کردووەتەوە بە زووترین کات.

وەزارەتی تەندروستی مەغریب بڵاویکردەوە، بەهۆی شەپۆلی گەرماوە، ٢١ کەس کە کەسانی بەساڵاچوو و تووشبووی نەخۆشی درێژخایەنیان تێدا بووە، گیانیان لەدەستداوە.

لە ماوەیەکی کەمدا کۆمپانیاکانی تەکنەلۆجیا و خاوەنەکانیان پاڵپشتییەکی توندیان بۆ کاندیدی کۆمارییەکان لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکادا راگەیاند، لە کاتێکدا پێشتر بە توندی گەڕانەوەی ئەو سەرۆکەیان بۆ کۆشکی سپی رەتدەکردەوە.

نووسینگەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هەماهەنگی کاروباری مرۆیی رایگەیاند، بەهۆی رۆچوونی زەوییەوە لە ناوچەیەکی دورەدەستی باشووری ئەسیوبیا ٢٥٧ کەس گیانیان لەدەستداوە.

کۆمپانیایەکی تەکنەلۆژی لە چین نزیکەی ١٤٠ هەزار دۆلاری ئەمریکی لە سندوقێکدا تەرخانکردووە بۆ هاندانی کارمەندەکانی بۆ دابەزاندنی کێشی لەشیان، ئەمەش بووەتە هۆکارێک بۆ ئەوەی لە سۆشیال میدیای وڵاتەدا دەگندانەوە پەیدا بکات و ستایشی کۆمپانیاکە دەکەن.

داواکارى گشتى کۆریاى باشوور لێکۆڵینەوەى لە خانمى یەکەمى وڵاتەکەی کرد لەسەر وەرگرتنى دیارییەک، بابەتەکەش وەک دۆسییەکى گەندەڵى کاردانەوەى گەورەى لێکەوتەوە.

میدیا جیهاییەکان بڵاویان کردەوە، ئەمڕۆ وەزیری دەرەوەی ئۆکرانیا سەردانێکی بۆ وڵاتی چینی هاوپەیمانی روسیا ئەنجامداوە و لەگەڵ هاوتا چینییەکەی گفتوگۆییان سەبارەت بە گەیشتن بە ئاشتی لەگەڵ روسیا کرد.

میدیاکانی ئیسرائیل بڵاویان کردەوە، بەهۆی ترس و گومان لە روودای ئەمنی، بۆ ماوەی ٤٠ خولەک سەرۆک کۆماری ئیسرائیل لە فڕۆکەخانەی پاریس رێگەی پێنەدرا لە فڕۆکەکەی دابەزێت.

دەزگای چاودێریی گۆڕانی کەشوهەوای کۆپەرنیکۆسی یەکێتی ئەوروپا رایگەیاند، رۆژی ٢١ـی تەمموزی ئەمساڵ گەرمترین رۆژی ساڵ بووە و بە تێکڕاش پلەی گەرما بەرێژەی ١٪ زیاتر بووە لە ساڵانی رابردوو.

چەند زانایەک توێژینەوەیەکیان لەسەر قرشەکانی نزیک کەنارە ئاوییەکانی بەرازیل و فلۆریدا و ئەمریکای ناوەڕاست و باشوور ئەنجامداوە و ماددەی کۆکایینیان لە جەستەی قرشەکاندا دۆزیوەتەوە.

چاوگێکی ئاگادار بە میدیاکانی راگەیاندووە، سەرۆکی ئێستای ئەمریکا پێش راگەیاندنی بڕیاری کشانەوەکەی لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا لە ماڵەکەی لە ویلایەتی دیلاویر پەیوەندی بە راوێژکارەکەی و نووسەرێکەوە کردووە و داوای هاوکاری لێکردوون.

خواردنی تەندروست باشترین هەڵبژاردنە بۆ دیاریکردنی تەندروستی دڵ و کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵی زیانبەخش، هەروەها پاراستنی خوێنبەرەکان.

ترامپ رایگەیاند، بایدن خراپترین سەرۆکی مێژووی ئەمریکا بووە و ئەگەر جێگرەکەشی لە بری بایدن کاندید بکەن بەسەریدا سەردەکەوێت.

سەرۆکی ئێستای ئەمریکا رایگەیاند، لە کاندیدبوون بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی سەرۆکایەتی ئەمریکا کشاوەتەوە. دەشڵێت، "بەردەوام دەبم لە ئەرکەکەمدا تا وادەی دەسەڵاتم کۆتایی دێت".

لە دوای ئەو هەڵە هونەرییەى لە سیستمی مایکرۆسۆفتدا روویدا، کە بەهۆیەوە هەزاران گەشتی ئاسمانی و شەمەندەفەر و سێکتەرە بانکی و ئابورییەکان پەکیان کەوت، پرسیاری ئەوە دەکرێت کە ئەگەر وەستانى ئینتەرنێت زیاتری بخایەندایە یان هەر بە یەکجارى بپچڕایە چى روویدەدا؟

تەندروستی جیهانی هۆشداری دەدات لە مەترسییەکی بێدەنگ کە زیاتر لە یەک ملیار و ٨٠٠ ملیۆن کەسی پێگەیشتوو رووبەڕووی مەترسی تووشبوون بە نەخۆشییە کوشندەکان دەکاتەوە.

بەهۆی رووخانی پردێکەوە لە چین ١١ کەس گیانیان لەدەستدا و ٣٠ی دیکە بێسەروشوێن بوون. لە شاری نانیانگیش، تەنها لە سەرەتای ئەم هەفتەیەدا رێژەی بارانبارین هێندەی ساڵێک بووە.

كۆمپانیای کراود ستریک کە کۆمپانیایەکی تایبەتە بە کاروباری ئاسایشی ئەلیکترۆنی، دوای ئەوەی هەوڵیدا وەشانێکی نوێی بۆ بەکارهێنەران ئامادە بکات، لەکاتی ئەپدەیتکردنەوەیدا هەڵەیەک روویدا و ئەوەش بووە هۆی لەکارخستنی سیستمی فڕۆکەخانەکان و بانکە جیهانییەکان و بەشێک لە بازاڕە داراییەکان.

ئەمڕۆ کێشەیەکی تەکنیکی لە سیستمێکی هەوری کۆمپانیای مایکرۆسۆتدا روویدا و بەهۆیەوە چەندان کۆمپانیا و گەشتی فڕۆکە و میدیا راوەستاون و دواتر چارەسەر کرا .سیستمە هەورییەکان (کڵاود) بەکاردێت بۆ دابینکردنی داتا و سێرڤەر لەرێگەی کڵاودەوە بە ئینتەرنێت ئەو خزمەتگوزاریانە بەکار دەهێنن.

ئاژانسی بی بی سی رایگەیاند، بەهۆی دروستبوونی کێشەیەکی تەکنیکی جیهانییەوە، زۆرینەی گەشتە ئاسمانییەکانی ئەوروپا و ئەمریکا راگیران و کاریگەری لەسەر فریکوێنسی ژمارەیەک لە میدیا نێودەوڵەتییەکان و سیستمە بانکییەکان هەبووە.

وەزارەتی بەرگری روسیا راگەیاند، ٣٣ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئۆکرانیان لە ئاسمانی نیمچەدوورگەی کریمیا خستووەتە خوارەوە.

کۆشکی سپی رایگەیاند، سەرۆکی ئەمریکا توشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بووە و سەرۆکی ئەمریکا، دەڵێت، تەندروستی باشە.

کۆمپانیای ئەپڵ لە وەشانێکی نوێی iOS 18تایبەتمەندییەکی نوێی بۆ بەرنامەی Photos زیاد کرد کە ئامانج لێی یارمەتیدانی بەکارهێنەرانە بۆ دۆزینەوەی وێنەی ونبوو و سڕاوە.

سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، ئەگەر رووبەڕووی کێشەیەکی تەندروستی ببێتەوە و پزیشکەکانی هۆشداری پێبدەن لەوەی ناتوانێت بەردەوام بێت لە کارەکەی لە کاندید بوون بۆ پۆستی سەرۆکی ئەمریکا دەکشێتەوە. دەشڵێت، "دوای خۆم پێشنیار دەکەم جێگرەکەم بۆ ئەو پۆستە کاندید بکرێت".

ئاژانسی نیشتمانیی تاوانی بەریتانیا بڵاوی کردەوە، گروپێکی بازرگانیکردنیان بە مرۆڤەوە دەستگیر کردووە کە لەلایەن کەسێکی کوردەوە سەرپەرشتی کراوە.ئاماژە بەوەش کراوە، ئەو گروپە تێوەگلاون لە گواستنەوەی کۆچبەر بۆ بەریتانیا.

لە رووداوێکی هاتوچۆدا لە پیرۆ، بەهۆی وەرگەڕانی پاسێکی گەشتیارانەوە کە ٤٠ سەرنشینی تێدا بووە، ٢٦ سەرنشین گیانیان لەدەستدا و ١٤ سەرنشینی دیکەش بریندار بوون.

بەرپرسانی باڵای ئەفغانستان رایانگەیاند، بەهۆی ئەو شەپۆلە بارانە بەخوڕەی کە رووی لە ناوچەکە کردووە، لە پارێزگاری نەنگەهار ٤٠ کەس گیانی لەدەستداوە و ٣٥٠ کەسیش بریندار بوون.

بریکاری دادوەری دۆسیەیی گەندەڵی سەرۆکی پێشووتری ئەمریکا، سەرجەم بەڵگەکانی لە بەڵگەنامەیەکی نهێنیدا پەیوەست بەبێتاوانی دۆناڵد ترەمپی ئاشکراکرد. هاوکات ترەمپ وەک کاندیدی کۆمارییەکان بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی سەرۆکایەتی دیاریکرا.

کچی دۆناڵد ترامپ لەبارەی تەندروستی باوکییەوە راگەیاندراوێکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، سووپاسی هەموو ئەوانە دەکەن کە نزایان بۆ سەلامەتی باوکی کردووە. دەشڵێت، "باوکم تەندروستی باشە".

بەپێی ئەو زانیارییانەی میدیاکانی ئەمریکا پاش ماوەیەکی کەم لە رووداوی هەوڵی تیرۆرکردنی دۆناڵد ترەمپ بڵاویانکردەوە، تۆماس ماسیۆ کروک کە هاوڵاتییەکی ئەمریکی تەمەن ٢٠ ساڵە تۆمەتبارە بە رووداوی تەقەکردنەکە لە ترەمپ.

ئاژانسە هەواڵییەکانی ئەمریکا بڵاویان کردەوە، کەمێک لەمەوبەر و لە کاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا، هێرش کراوەتە سەر دۆناڵد ترەمپ، کاندیدی کۆمارییەکان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا و بریندار کراوە.

سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، کاتی کۆتایی هاتنی ململانێکانی غەززە هاتووە، داواش لە لایەنەکان دەکات بگەنە رێککەوتن.

تەندروستی جیهانی رایگەیاندووە، رێکارەکانی خۆپارێزی لە ڤایرۆسی کۆرۆنا لە جیهاندا لەلایەن هاوڵاتییانەوە رووی لە کەمبوونەوە کردووە و ئەوەش کاریگەریی نەرێنی دروستکردووە. دەشڵێت، رۆژانە هەزار و ٧٠٠ کەس بەهۆی ڤیارۆسەکەوە گیانلەدەست دەدەن.

حکومەتی چین رایگەیاند، لە شەش مانگی سەرەتای ئەمساڵدا، کارەساتە سروشتییەکان زیانی ئابووری بە بڕی ١٢ ملیار و ٨٣٠ ملیۆن دۆلار هەبووە. دەشڵێت، بودجەی پێویست بۆ رووبەڕوبوونەوەی کارەساتە سروشتییەکان و کەمکردنەوەی زیانەکان تەرخان کراوە.

رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە راپۆرتێکدا بڵاوی کردەوە، بەپێی پێشبینییەکانیان لەماوەی ٦٠ ساڵی داهاتوودا ژمارەی دانیشتوانی جیهان بۆ سەروو ١٠ ملیار کەس بەرز دەبێتەوە، بەڵام تاوەکو ساڵی ٢١٠٠ ژمارەی دانیشتوانی جیهان نزمبوونەوە بەخۆیەوە دەبینێت.

پاسەوانی کەناراوەکانی فەڕەنسا رایگەیاند، بەلەمێک کە زیاتر لە ٦٧ کۆچبەری تێدا بووە لە کەناڵی ئینگلیز لە نزیک شاری بۆڵۆن وەرگەڕاوە و بەهۆیەوە چوار کۆچبەر گیانیان لەدەستداوە.

وەزیری دەرەوەی هەنگاریا رایگەیاند، بەئەندامبوونی ئۆکرانیا لە ناتۆ رەت دەکەنەوە و پێیانوایە ئەندامێتی ئۆکرانیا لەو هاوپەیمانێتییەدا دەبێتە هۆی لاوازبوونی یەکێتی تێیدا.

٣٢ مین لوتکەی ناتۆ لە ئەمریکا بەڕێوەدەچێت، بابەتی گەرمی لوتکەکەش جەنگی روسیا - ئۆکرانیا و فراونخوازییەکانی چین لە زەریای هێمندا دەبێت.

وادەی هەڵبژاردنی گشتی ئەمریکا نزیکبووەتەوە، چارەنووسی سیاسی بایدن بەستراوەتەوە بە دوو رۆژی کۆبوونەوەی ناتۆ لەبارەی پرسی گرژی و ئاڵۆزییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست وهەنگاوەکانیان، هەر بڕیارێک لەو کۆبوونەوەیەدا چارەنوسی جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا دەگۆڕێت.

دوای تێپەڕبوونی دووساڵ بەسەر جەنگی ئۆکرانیا و روسیا لە ناوچە سنورییەکانەوە جەنگەکە بۆ کیڤ باڵی کێشا، لەو بارەیەشەوە وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، ئۆکرانیا خۆی پاڵنەری ئەوە بووە روسیا مووشەکەکانی ئاراستەی کیڤ بکات.

لەدوای ئەوەی بەپێی ئەنجامە بەراییەکان هاوپەیمانێتی چەپەکان لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی فەرەنسا زۆرترین دەنگییان بەدەست هێنا و پارتەکەی ماکرۆن نەیتوانی زۆرترین دەنگ بەدەست بهێنێت، سەرۆک وەزیرانی فەرەنسا رایگەیاند، سبەی دووشەممە نامەی دەست لەکارکێشانەوەی دەداتە سەرۆک کۆماری وڵاتەکەی.

ژاپۆن دەستیکرد بە بڵاوکردنەوەی یەکەمین دراوی نوێی خۆی لە ماوەی ٢٠ ساڵدا، کە وێنەی سێ رەهەندی دامەزرێنەرانی دامەزراوە دارایی و پەروەردەییەکانی ژنان لەخۆدەگرێت، ئەمەش وەک هەوڵێک بۆ بێهیواکردنی ساختەکاران.

دووەم گەڕی هەڵبژاردنە پەرلەمانییەکەی فەڕەنسا کە نزیکەی ٥٠ ملیۆن کەس مافی دەنگدانیان تیایدا هەیە دەستی پێکردووە، پێشبینیش دەکرێت پارتە راستڕەوەکانی ئۆپۆزسیۆن زۆرینەی کورسییەکان بەدەست بهێنن.

بەمەبەستی بەرەنگاربوونەوەی قەڵەوی، کۆمیسیۆنی تەندروستی چین هەڵمەتێکی نوێی پەروەردەیی و زانیاری دەستپێکرد دوای ئەوەی ئامارەکان ئاماژەیان بەوە کرد کە نیوەی دانیشتوان لە چین بەدەست کێشی زیادە یان قەڵەویەوە دەناڵێنن.

پاش سەرکەوتنی پارتی کرێکاران لە هەڵبژاردنی گشتیی بەریتانیا کە لە ٤ـی ئەم مانگە بەڕێوە چوو، ئەمڕۆ پەرلەمانتارێکی پارتی کرێکاران بوو بە گەنجترین پەرلەمانتاری مێژوویی بەریتانیا.

کچێکی رووسی تەمەن ٢٤ ساڵ تووشی شۆک دەبێت، کاتێک بۆی دەردەکەوێت کە لە ساڵی ٢٠٢٢ـەوە لەگەڵ هاوڵاتییەکی میسڕی بەناوی "مستەفا" هاوسەرگیری کردووە، بەبێ ئەوەی خۆی ئاگادار بێت.

دوای سەرکەوتنە مێژوویەکەی پارتەکەی و کۆتایی هێنان بە ١٤ ساڵ حکومڕانی پارتی پارێزگاران، کیەر ستارمەر وەک سەرۆک وەزیرانی نوێی بەریتانیا کابینەکەی پێکهێنا و داوای کرد بەخێرای ئەندامانی حکومەتەکەی دەستبەکاربن. لە لێدوانێکیشدا رایگەیاند، " لە ئەمڕۆوە گۆڕانکاری راستەوخۆ دەست پێدەکەین".

دوای ئەوەی لە قۆناغی یەکەمدا هیچ کام لە کاندیدەکان نەیانتوانی دەنگی پێویست بەدەستبهێنن و هەڵبژاردن کەوتە خولی دووەمەوە، دوێنێ خولی دووەم بەڕێوەچوو و پزیشکیان توانی زۆرینەی دەنگەکان بەدەستبهێنێت و بەوپێیەش دەبێتە نۆیەم سەرۆک کۆماری ئەو وڵاتە.

رێکخراوی خۆراک و کشتوکاڵی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، بەپێی پێوەرەکانی نرخی خۆراکی جیهانی، لە مانگی رابردوودا نرخی مادە خۆراکییەکان لەسەر ئاستی ساڵانە ٢.٥٪ دابەزیوە، بەڵام بەراورد بە مانگی ئایاری ئەمساڵ بە جێگیری ماوەتەوە.

دوای ئەوەی هەڵبژاردنی گشتیی بەریتانیا ئەنجامدرا و بە گوێرەی ئەنجامە بەراییەکان، پارتی کرێکاران بە سەرۆکایەتی کیەر ستارمەر توانی ٤١٢ کورسی بەدەستبهینێت، ستارمەر، دەبێتە سەرۆک وەزیرانی نوێی بەریتانیا.

پڕۆسەی جیاکردنەوەی دەنگەکانی هەڵبژاردنی گشتیی پێشوەختەی بەریتانیا بەردەوامە، بە گوێرەی ئەنجامە بەراییەکانیش، پارتی کرێکارانی ئۆپۆزسیۆن سەرکەوتنێکی گەورەی بەدەست هێناوە و تا ئێستا لە پلەی یەکەمدایە، پارتی پارێزگارانی دەسەڵاتداریش دەنگەکانی بە شێوەیەکی بەرچاو کەمی کردووە.

کەمێک لەمەوبەر هەڵبژاردنی گشتیی بەریتانیا کۆتایی هات و سندوقەکانی دەنگدان لە سەرتاسەری وڵاتەکەدا داخران، لە ئێستاشدا پڕۆسەی جیاکردنەوەی دەنگەکان دەستی پێ کردووە.

رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتیی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، بەهۆی بەردەوامی جەنگی ناوخۆی سودان و دەستپێکردنی هەڵمەتی کۆنتڕۆڵکردنی سێ شاری سودان لەلایەن هێزەکانی پشتیوانی خێرای وڵاتەکە، زیاتر لە ١٣٦ هەزار کەس لە باشووری رۆژهەلاتی سودان ئاوارە بوون.

بانکی ناوەندیی عێراق رایگەیاند، لەمەودوا گەشتیاران دەتوانن لە پەنجەرەکانی کۆمپانیا رێگەپێدراوەکان و بانکەکانی نێو فڕۆکەخانەکانەوە دۆلار بە نرخی فەرمی وەربگرن. دەشڵێت، "ئامانج لەم هەنگاوە ئەوەیە گەشتیارانی راستەقینە دۆلار بە نرخی فەرمی وەربگرن".

ئەمڕۆ هەڵبژاردنی گشتی لە بەریتانیا بەڕێوەدەچێت، بەپێی راپرسییەکانیش، پارتی کرێکاران چاوەڕوانی سەرکەوتنی گەورە دەکات و بەشێکی میدیاکان باس لەوەدەکەن، پێدەچێت بتوانێت کۆتایی بە حکومڕانی ١٤ ساڵەی پارتی پارێزگاران بهێنێت.

وتەبێژی کۆشکی سپی رایگەیاند، سەرجەم ئەو هەواڵانەی کە باس لە کشانەوەی سەرۆکی ئێستای ئەمریکا کاندیدی دیموکراتییەکان لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا دەکەن دوورن لە راستییەوە.

سبەی هەڵبژاردنی گشتی لە بەریتانیا بەڕێوەدەچێت، پارتی کرێکاران کە پارتی ئۆپۆزسیۆنی وڵاتەکەیە چانسی سەرکەوتنی زیاتر بووە، دوای ئەوەی لە هەڵبژاردنە خۆجێیەکان شکستی بە پارتی پارێزگارانی دەسەڵاتدار هێنا و چاوەڕێ دەکات لە هەڵبژاردنەکەی سبەینێدا سەرکەوتن بەدەست بهێنێت.

بەگوێرەی راپرسییەک، ٧٥٪ـی دەنگدەرانى ئەمریکا لەگەڵ کشانەوەى جۆ بایدنی سەرۆکی ئێستای ئەمریکا و کاندیدی دیموکراتەکانن لە هەڵبژاردنى سەرۆکایەتى وڵاتەکە، بەوپێیەی لە دیبەیتەکەی لەگەڵ دۆناڵد ترەمپی کاندیدی کۆمارییەکان، شکستی هێناوە.

بە گوێرەی راپۆرتێکی ماڵپەڕی "روسیا تودەی"، دایک و باوک دەتوانن رێگری لە بەرزبوونەوەی کێشەی قەڵەوی منداڵان بگرن بە پەیڕەوکردنی رێکارێکی سادەی خۆراکی.

دوای تێپەڕبوونی ساڵێک بەسەر جەنگی نێوان سوپای سودان و هێزی پشتیوانی خێرای سودان، بەرەبەیانی ئەمڕۆ دوای روخانی پردی حەلفایە، هەردوو هێزەکە دەستیان بە تۆمەتبارکردنی یەکتری کردووە، ئەوەش بووەتە هۆی سەرهەڵدانەوەی گرژی و ئاڵۆزی سوپا و هێزی پشتیوانی سودان لە ناوچەکەدا.

بەگوێرەى ئەنجامە بەراییەکان لە خولی یەکەمی هەڵبژاردنە پەرلەمانییەکەى فەرەنسا، ئۆپۆزسیۆن سەرکەوتنی بەدەستهێناوە و توانیویەتی ٪٣٤ی دەنگەکان بەدەستبهێنێت. بۆ یەکەمجاریشە لەدوای ٤٠ ساڵ رێژەی بەشداریکردنی دەنگدەران بۆ ٪٦٥ بەرزببێتەوە.

هێڵی ئاسمانی وێست جێتی کەنەدی رایگەیاند، لە رۆژی هەینییەوە کرێکارانی بەشی میکانیکی مانیان گرتووە و بەوهۆیەوە ٨٣٢ گەشتی ئاسمانی هەڵوەشاونەتەوە کە دەکاتە سێ لەسەر چواری گەشتە ئاسمانییەکان. بەپێی میدیاکان ئەو کرێکارانە بەهۆی کەمی کرێکانیان و بارودۆخی کارکردنیان لە رۆژی هەینیەوە دەستیان بە مانگرتن کردووە.

هەڵبژاردنی پەرلەمانی فەڕەنسا دەسی پێکردووە و رکابەرایەتییەکە لەنێوان سێ بەرەی جیاوازە کە بریتین لە بەرەی راستڕەوەکان، بەرەی چەپەکان و بەرەی میانڕەوەکان کە لەلایەن ماکرۆنەوە سەرۆکایەتی دەکرێت، بە گوێرەی راپرسییەکانیش، پێشبینی دەکرێت بەرەی راستڕەوەکان زۆرینەی دەنگەکان بەدەست بهێنن و شکست بە پارتەکەی ماکرۆن بهێنن.

پێشینان دەڵێن، "مریشک خۆی خۆڵ نەکات بەسەری خۆیدا، کەس خۆڵ ناکات بەسەریدا". وەزیری ژینگە و کەشوهەوای یەکێک لە جوانترین شوێنە گەشتیارییەکانی جیهان "دوورگەکانی ماڵدیڤ"، بەشێوەیەکی جیاواز هەوڵی کودەتای بەسەر سەرۆکی وڵاتەکەیدا دا و کەروێشک و سحری رەشی بۆ بەدەستهێنانی ئامانجەکەی بەکارهێنا، بەڵام چی روویدا؟

وەزارەتی ناوخۆی ئێران رایگه‌یاند، پڕۆسەی هه‌ڵبژاردن بۆ سه‌رۆكایه‌تی كۆماری وڵاته‌كه‌ بەهۆی کەمی دەنگی کاندیدەکانەوە ده‌چێته خولی دووەمەوە و هەینی داهاتوو ئەنجامدەدرێت.

میدیاکانی ئێران ئەنجامە بەراییەکانی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتیی کۆماری ئێرانی راگەیاند و بەگوێرەى ئەنجامەکانیش مەسعود پزیشکیان زۆرترین دەنگى بەدەستهێناوە و لەدوای ئەویش سەعید جەلیلی دێت.

بەریتانیا لە پێشەنگی ئابوورییەوە بۆ ١٤ قەیرانی جیاواز، ماوەی ١٤ ساڵە ئابووری بەریتانیا بەبەردەوامی نزیکدەبێتەوە لە دەستەواژە نوێیەکان کە لە قەیرانی سامانی سروشتییەوە دەست پێ دەکات بۆ قەیرانی لەدایکبوون بەهۆی بەرزی رێژەی بێکارییەوە.

سەرۆکی ئێستای ئەمریکا و سەرۆکی پێشووی ئەو وڵاتە لە دیبەیتێکدا رووبەڕووی یەکدی بوونەوە و باسیان لە پرسەکانی ئاسایش و ئابووری و کەمکردنەوەی نرخی دەرمان و هەڵبژاردنەکانی ئەمریکا کرد.

ناوەندی بوومەلەرزەزانی ئەمریکا رایگەیاند، بوومەلەرزەیەک بە گووڕی ٧.٢پلەی رێختەر بە قوڵایی ٢٨ کیلۆمەتر باشووری پێرۆی هەژاند. دەشڵێت، " هیچ زیانیکی گیانی و مادی لێنەکەوتووەتەوە".

میدیاکانی بۆلیڤیا بڵاویان کردەوە، دوای ئەوەی رۆژی رابردوو فەرماندەی پێشووی سوپای بۆلیڤیا هەوڵی کودەتایەکی دا لە دژی سەرۆکی ئەو وڵاتە، هەوڵەکەی شکستی هێنا و لە ئێستادا دەستگیر کراوە.

هەفتەی داهاتوو هەڵبژاردنی گشتی لە بەریتانیا بەڕێوەدەچێت، پارتی کرێکاران کە پارتی ئۆپۆزسیۆنی وڵاتەکەیە چانسی سەرکەوتنی زیاتر بووە، دوای ئەوەی لە هەڵبژاردنە خۆجێیەکان شکستی بە پارتی پارێزگارانی دەسەڵاتدار هێنا.

بۆ جاری دووەم؛ سەرۆکی پێشووی ئەمریکا و سەرۆکی ئێستای ئەمریکا بۆ بەدەستهێنانەوەی سەرۆکایەتی کۆشکی سپی لە ستۆدیۆیەکی تایبەت و بەشێوەیەکی مشتومڕاوی بانگەشەی هەڵبژاردنی دوو سیستمی سەرۆکایەتی و هەڵبژاردنی نوێ دەکەن، کە ئەمە دووەم گفتوگۆی رووبەڕووی نێوان جۆو بایدنی سەرۆکی ئێستا و دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی پێشووی ئەمریکا دەبێت.

بە گوێرەی ماددەی ١٣١ـی دەستووری ئێران، پاش تێپەڕبوونی کەمتر لە ٥٠ رۆژ بەسەر مردنی سەرۆک کۆماری پێشووی ئێراندا، رۆژی ٢٨ـی حوزەیران هەڵبژاردنی سەرۆک کۆماری ئێران ئەنجامدەدرێت و تاوەکو ئێستاش زیاتر لە سێ کاندید کشاونەتەوە.

مارینی پێنج ئەو هێلیکۆپتەری کە تایبەتە بە کۆشکی سپی و ساڵانێکی زۆریشە لە لایەن سەرۆکە جیاوازەکانی ئەمریکاوە وەک قەڵغانێک بۆ پاراستنی گیانیان لە کاتی گەشتدا بەکاری دەهێنن.

سکرتێری گشتی ناتۆ رایگەیاند، کەسێکی دیکە وەک جێنشینی پۆستەکەی هەڵبژێردراوە و لە یەکی تشرینی یەکەمەوە دەستبەرداری پۆستەکەی دەبێت.

حکومەتى یۆنان رایگەیاند، بەهۆی بەرزبوونەوەى پلەکانى گەرماوە لە ناوچە گەشتیارییەکانی یۆنان شەش گەشتیار گیانیان لەدەستداوە.

بۆ بینینى شاخی فوجی، ژاپۆن چەند شوقەیەکى نیشتەجێبوونى ژمارەیەک باڵەخانەی لابرد، بۆ ئەوەى هاوڵاتییان هەموو کات دیمەنى شاخەکە ببین. بەپێچەوانەى دەسەڵاتى هەرێمەوە، کە لە سلێمانى شاخەکان تەخت دەکەن بۆ ئەوەى بیکەن بە شوقە و ڤێلا بۆ حزب.

دامەزرێنەری سایتی ویکلیکس دوای پێنج ساڵ لە دەستگیرکردنی لەلایەن بەریتانیاوە ئازاد کرا و گەڕێندرایەوە ئوسترالیا.

دوای ئەوەی رۆژی ٢٣ـی ئەم مانگە بەهۆی هێرشی مووشەکییەوە بۆ سەر شاری سیڤاستۆپۆل لە نیمچە دورگەی کریمیا، چوار کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ١٥٠ کەسیش بریندار بوون، وەزیری دەرەوەی روسیا رایگەیاند، گومانیان نیە لە تێوەگلانی ئەمریکا و ئۆکرانیا لەو هێرشە.

وەزارەتی ناوخۆی روسیا بە میدیاکانی وڵاتەکەی راگەیاند، لە ئەنجامی هێرشێکی چەکداریدا بۆ سەر کەنیسەیەک و دوو کڵێسا و بازگەیەکی پۆلیس لە هەرێمی داغستانی روسیا نۆ کەس گیانیان لەدەستدا و ٢٥ کەسی دیەکش بریندار بوون.

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، هێرشێکیان بۆ سەر تیمی هێزی ئاسمانی ئۆکرانیا لە ناوچەکانی دۆنتیسک و خارکیڤ و لوگانسک ئەنجامداوە و لەو هێرشەدا زیاتر لە ٥٠٠ سەربازی ئۆکرانیا گیانیان لەدەستداوە.

ئەنجومەنی وەزیرانی میسر رایگەیاند، بەهۆى گیانلەدەستدانی ژمارەیەکى زۆر لە حاجییان، مۆڵەتى کارکردن لە ١٦ کۆمپانیای گەشتیاری ئەو وڵاتە وەرگیراوەتەوە بەهۆى ئەوەى گەشتیان بۆ حەج رێکخستووە و خزمەتگوزارى پێویستیان دابین نەکردووە.

ئەمریکا کەشتییەکی فڕۆکەهەڵگری جەنگی رەوانەی کۆریای باشوور کرد و بڕیارە لەگەڵ هێزەکانی ئەو وڵاتە مانۆڕێکی سەربازیی هاوبەش ئەنجام بدەن، ئەوەش وەک هەوڵێک بۆ بەرەنگاربونەوەی هەڕەشەکانی کۆریای باکوور.

سەرۆکی روسیا رایگەیاند، وڵاتەکەی بیر لە گۆڕانکاری لە بیروباوەڕی ئەتۆمی خۆیدا دەکاتەوە و ئاماژەی بەوەشدا کە لە بیرۆکە نوێیەکەدا، پێویست بە ئەنجامدانی ھێرشی پێشوەختە ناکات.

یەکێتی گواستنەوەی ئاسمانیی نێودەوڵەتی رایگەیاند، پێشبینی دەکەن ساڵی ٢٠٢٤ کۆمپانیاکانی فڕۆکەوانیی لە سەرتاسەری جیهاندا ژمارەیەکی پێوانەیی لە ژمارەی سەرنشین و داهات تۆماربکەن و ئەو ریکۆردانە بشکێنن کە ساڵی ٢٠١٩ و بەر لە تەشەنەکردنی ڤایرۆسی کۆرۆنا بەدیهاتبوون.

نوسینگەی فیدڕاڵی سویسرا رایگەیاندووە، رێژەی لەدایکبوون لە دوو ساڵی رابردوودا لە سویسرا بەشێوەیەکی بەرچاو کەمی کردووە، بەجۆرێک لە ساڵی رابردوودا تەنها ٨٠ هەزار منداڵ لە کۆی گشتی وڵاتەکەدا لەدایک بوون.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا بە بەرپرسانی ئیسرائیلی ڕاگەیاندووە، پێویستە دووربکەونەوە لە زیادکردنى گرژییەکان لەگەڵ لوبنان و بەدواى چارەسەرى دیپلۆماسیدا بگەڕێن.

دوای تێپەڕبوونی ٨٤٧ رۆژ بەسەر جەنگی ئۆکرانیا و روسیا، جارێکی دیکە کۆشکی سپی پاڵپشتی خۆی بۆ دابینکردنی سیستمی بەرگری بۆ کیڤ دوپاتکردووە و رایگەیاند، کاری لە پێشینەیان دابینکردنی سیستمی بەرگری و دژە مووشەکدەبێت بۆ کیڤ.

لە نیوەگۆى باکوورى زەوى، وەرزی هاوین دەستی پێ کرد و لە یەکەم رۆژیشیدا نۆ پارێزگای عێراق نیوەی پلەی کوڵانیان تۆمار کرد، شارەزایانی کەشناسیش هۆکاری گەرمای لەڕادەبەر لە هاویندا دەگەڕێننەوە بۆ ئەو وەرزەبایەی ساڵانە لە زەریای هیندییەوە هەڵدەکات.

سەرۆکی کۆریای باشوور بەهۆی کەمبوونەوەی ژمارەی دانیشتوان و رێژەی لەدایکبوون لە وڵاتەکەیدا باری نائاسایی دیمۆگرافی راگەیاند.

دوای ئەوەی سەرۆکی کۆریای باکور سەردانی روسیای کرد و دوای تێپەڕبوونی چەند مانگێک، ئەمڕۆ سەرۆکی روسیا لەمیانەی سەردانەکەی بۆ کۆریای باکوور، ئۆتۆمبێل و چای بە دیاری لەگەڵ خۆیدا بۆ سەرۆکی کۆریای باکوور بردووە.

پۆلیسی دەریاوانی ئیتاڵیا رایگەیاند، حەوت تەرمی بەلەمە ژێرئاوکەوتووەکەی کۆچبەران دۆزرایەوە. دەشڵێت، " زۆربەی کۆچبەرە بێسەروشوێنەکانی بەلەمە ژێرئاوکەوتووەکە منداڵن".

وەزارەتی بەرگریی ئۆکرانیا رایگەیاند، شەوی رابردوو ١٩ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئۆکرانیایان خستووەتە خوارەوە کە لەلایەن روسیاوە ئاڕاستەی ناوچەکانی ئۆکرانیا کرابوون.

ئاژەڵداریی سێکتەرێکى گرنگى ئابوورى زۆرێک لە وڵاتانە، بەتایبەتى بەهۆى گۆڕانى کەشوهەوا و کەمبوونەوەى خۆراکەوە خواست لەسەر گۆشتى سور زیاتر بووە و نرخەکەشى گرانتر بووە، بەپێی ماڵپەڕێکی ئەمریکیش لە ئێستادا چین خاوەنی زۆرترین سەر مەڕ و بزنە لە جیهاندا و پلەی یەکەمی گرتووە. عێراقیش لە پلەی دەیەمی وڵاتانی عەرەبیدایە.

بەمەبەستی دیاریکردنی بەهێزترین و لاوازترین پاسپۆرتەکانی جیهان، کۆمپانیایەکی راوێژکاریی بەریتانی پاسپۆرتی سەرجەم وڵاتانی جیهانی پۆلێن کردووە، بەپێی پۆڵێنکردنەکەش سەنگاپور و ژاپۆن و فەڕەنسا و ئەڵمانیا و ئیتاڵیا و ئیسپانیا خاوەنی بەهێزترین پاسپۆرتی جیهانن بۆ ساڵی ٢٠٢٤.

گەرمبوونى زەوى تینى بۆ مرۆڤایەتى هێناوە، لە ڤەنزوێلا دوایین رووبارى سەهۆڵین توایەوە، بەوەش ئەو وڵاتە رووبەڕووى مەترسییەکانى گۆڕانى کەشوهەوا دەبێتەوە.

ساڵانە لە جەژنی قورباندا موسوڵمانان لە ناوچە جیاوازەکانی جیهانەوە قوربانی دەکەن و لە هەندێک ماڵدا گۆشتێکی زۆر کۆدەبێتەوە. چۆن ئەو گۆشتە بە تەندروستی هەڵدەگیرێت تاوەکو کاتی ئامادەکردنی؟

دوای ئەوەی ٤٣ ساڵ بە تۆمەتی کوشتن لە زینداندا بوو، دادوەرێک سزای هێمی تەمەن ٦٣ ساڵی هەڵوەشاندەوە و بێتاوان دەرچوو.

توێژینەوەیەک لە ئەمریکا دەریخستووە، هەنگەکان توانایەکی بەهێزیان هەیە لە دەستنیشانکردنی نەخۆشی شێرپەنجەی سییەکان، لەڕێگەی جیاکردنەوەی هەناسەی مرۆڤێکی تەندروست لە مرۆڤێکی تووشبووی نەخۆشیەکە.

بۆ گفتوگۆکردن لەسەر چەند دۆسیەیەکی جیاواز کە گرنگترینیان جەنگی ئۆکرانیا و کۆچبەرانە؛ ماوەی دوو رۆژە لوتکەی وڵاتانی حەوت لە شارێکی باشووری ئیتاڵیا بەڕێوەدەچێت، لە یەکەم رۆژی لوتکەکەشدا ئەمریکا و ئۆکرانیا رێککەوتنێکی ئەمنی دوو قۆڵییان واژۆکرد کە رێگە بۆ ئۆکرانیا خۆش دەکات لە داهاتوودا ببێتە ئەندامی ناتۆ.

دەزگای نیشتیمانی چاودێری بومەلەرزەی بەریتانیا رایگەیاند، کۆنسێرتی گۆرانیبێژێکی ئەمریکی لە پایتەختی سکۆتلەندا چالاکی بومەلەرزەیی دروست کردووە و تا دووری شەش کیلۆمەتر هەستی پێکراوە.

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، شەوی رابردوو ٨٧ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئۆکرانیایان خستووەتە خوارەوە کە ٧٠ فڕۆکەیان لە ناوچەی رۆستۆڤ بووە و کە بارەگای ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی دژی ئۆکرانیای تێدایە.

لە وەشانی IOS 18ـدا ، ئایفۆن چەند تایبەتمەندییەک بۆ پاراستنی زانیاری تاکەکەسی بەکارهێنەرانی زیاد دەکات.

نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، ژمارەی ئاوارەبوون بەراورد بە ساڵی رابردوو ٧٪ زیادی کردووە و تاوەکو کۆتایی مانگی نیسانی ئەمساڵ گەیشتە ١٢٠ ملیۆن کەس.

سەرۆکی ئۆکرانیا رایگەیاند، بۆ پاراستنی شارە گەورەکانی ئۆکرانیا لانیکەم پێویستیان بە حەوت سیستەمی بەر�