ساڵانە لە ١٧ی ١٢دا، لە دامودەزگاکانی هەرێم ئاڵای کوردستان هەڵدەکرێت و لە خوێندنگەکانیشدا خوێندکاران چەندین چالاکی بۆ بەرز راگرتنی ئەو رۆژە ئەنجامدەدەن.

ئەمساڵ بەهۆی پێنەدانی مووچە و شایستە داراییەکانیان بەشێکی مامۆستایان و فەرمانبەران دەوام ناکەن و لە چەندان قوتابخانەی سنووری سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەی گەرمیان و راپەڕین خوێندن ماوەی زیاتر لە سێ مانگە پەکی کەوتووە و حکومەتی کاربەڕێکەیش بێباکە بەرامبەریان و هیچ هەنگاوێکی کرداریان بۆ چارەسەری کێشەکان نەگرتووەتەبەر.

هەر بۆیە جیاواز لە ساڵانی رابردوو، ئەمساڵ لە زۆرینەی ناوەندەکانی خوێندن و فەرمانگەکان، نە ئاڵا هەڵدەکرێ و نە خوێندکاران جلی کوردی دەپۆشن و گۆرانی بۆ رۆژی ئاڵا دەڵێن، نە هیچ چالاکییەکیش بەڕێوەدەبەن.

مێژووی رۆژی ئاڵای کوردستان:

لە ١٧ی ١٢ی ساڵی ١٩٤٥ی زاینیدا، کە بە ساڵی کوردی دەکاتە ٢٦ی سەرماوەزی ٢٦٤٥، لە مەراسمێكدا و بە ئامادەبوونی قازی محەمەد و چەند هاوکارێکی دیکەی لە پارچە جیاوازەکانی كوردستان ئاڵای كوردستان لە مەهاباد بە فەرمی هەڵكرا، ئاڵاكە لە مەیدانی چوارچرا لەسەر شانی كەریمی نازمی بە ئامادەبوونی چەندین کەس بەرەو باڵەخانەیەکی مەهاباد برا و لەسەر باڵەخانەکە هەڵکرا، کە دواتریش ئاڵای کوردستان لە سەرجەم ئەو شار و شارۆچکانەدا هەڵکرا کە لە دەرەوەی دەسەڵاتی شای ئەوکاتەی ئێراندا بوون.

ئاڵای کوردستان:

لەبارەی شێوەی ئاڵای کوردستانەوە د. قاسملۆ سکرتێری پێشووی حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران نووسیویەتی، "ئاڵای كوردستان سێ رەنگ بوو، رەنگی سوور لە سەرەوە، رەنگی سپی لە ناوەڕاست ‌و رەنگی سەوز لە خوارەوە، هێمای كوردستان لە ناوەڕاستی ئاڵاكەدا بوو كە بریتی بوو لە قەڵەمێك لە نێوان دوو گوڵە گەنمدا، قەڵەم بایەخدانی حزبی دیموكرات ‌و كۆماری كوردستان بە فەرهەنگ ‌و زانستی دەنواند و گوڵە گەنمیش نیشانەی بەرهەم ‌و كار بوو، هەتاویش لە لای سەرەوەی ئارمەكە هەڵاتبوو كە سیمبولی ئازادی بوو."

دواتر لە ساڵی ١٩٩٩دا پەرلەمانی كوردستان یاسایەكی دەركرد لە بارەی ئاڵای كوردستان و شێوازی ئاڵاكە و مامەڵەكردن لەگەڵیدا بە یاسا رێكخست، کە تیایدا هاتبوو:

هەرێمی كوردستانی عێراق ئاڵایەكی شێوە لاكێشەیی دەبێت، پانیەكەی سێ یەكی درێژیەكەی دەبێت و بەسەر سێ لاكێشەی ئاسۆیی یەكسان لە درێژی ‌و پانی دابەشكراوە، بەم شێوەیە:

یەکەم:لاكێشەی سەرەوە رەنگی سوورە، هێمایە بۆ شەهیدانی بزووتنەوەی رزگاریخوازی كورد.

دووەم:لاكێشەی ناوەڕاست سپیە، هێمایە بۆ ئاشتی ‌و ئازادی‌ و دیموكراتی‌ و لێبوردەیی كە گەلی كوردستان دەیەوێت.

سێیەم:لاكێشەی خوارەوە رەنگی سەوزە، هێمایە بۆ كشتوكاڵ‌ و سروشت‌ و ژینگەی كوردستان.

چوارەم:لە ناوەراستی لاكێشە سپیەكەدا خۆرێك هەیە رەنگی زەردە، دەكەوێتە خاڵی یەكتربڕی رووبەری لاكێشەكە، ٢١ تیشكی سێگۆشەی یەكسانی لێ دەردەچێت، بەرزی تیشكەكان دەگاتە ناوەڕاستی هەردوو لاكێشەی سوور و سەوز، خۆرەكە هێمایە بۆ بەردەوامبوونی ژیان‌ و مەعریفە و هیوا و گەشبینی، ٢١ تیشكەكەش هێمایە بۆ بۆنەی نەتەوەیی نەورۆز، رۆژی بەرەنگاربوونەوە و راپەرین‌ و شۆڕش‌ و رزگاری دژی زوڵم‌ و ستەم‌ و چەوسانەوە.