پاڵنەری دەرەکی کاریگەری دەبێت لەسەرمان؟
PM:05:16:01/08/2024
1440 جار خوێندراوەتەوە
دانا مستەفا
+
-
لە کۆنەوە مرۆڤ درکی بە جیاوازی کردووە لە نێوان دوو جۆر لە پاڵنەر، ویست و
هێزی کارکردندا، ویستێکیان هەڵقوڵاوی هێزێکی ناوەکییە و لە ناخ و دەروونی مرۆڤ خۆیەوە
سەرچاوە دەگرێت، ئەوی تریشیان زادەی کاریگەری دەرەوەیە و ویستی خودی مرۆڤ کەمتر
کاریگەری هەیە بەسەریەوە.
هەندێک خولیا و حەز و ویست لە ناوەوەی
مرۆڤ خۆیەوە سەرچاوە دەگرن و هێزی پاڵپێوەنەری ئەم خولایایانە تەنها و تەنها خۆشەویستی
و ئارەزوویەکی راستەقینەی روونە، بۆ نموونە، کاتێک هونەرمەندێکی نیگارکێش تابلۆیەک
دەکێشێت یان شاخەوانێک بە چیایەکدا سەردەکەوێت یان ئەدیبێک لە عیشقی ئەدەبدا چیرۆکێک
دەنوسێت و دەیان نموونەی تر.
لەم حاڵەتانەدا هێزی پاڵنەر ناوەکییە و لە خولیا و سەرگەرمبوونێکی راستگۆیانەوە
سەرچاوە دەگرێت، ئەم جۆرە لە سەرقاڵبوون بە ویست و خولیاکانەوە جیاوازە لەوانەی کە
سەرچاوەکانیان دەرەکین و کەمتر لە سوتان و تینوێتی ناوەوە ئیلهام وەردەگرن، نموونەیش
بۆ ئەمانە هەمو ئەو شتانەیەکە لە پێناوی بەدەستهێنانی پاداشتدا ئەنجام دەدرێن.
کاتێک هونەرمەندێک یان وەرزشکارێک کارەکەی دەبێتە هۆکارێک بۆ بەدەستهێنانی
پاداشت، پاڵنەری ناوەکی لاواز دەبێت و دینەمۆ و هێزی بزوێنەر لە عیشق و خۆشەویستیەوە
دەگۆڕێت بۆ بەدەستهێنانی پاداشت، بۆیە هونەرمەندەکە یان وەرزشەوانەکە بە هەمان گڕوتینەوە
کاری بۆ ناکرێت و ئەو کارەشی دەیکات، بۆ خودی خۆی، هەمان چێژ و لەزەتی نابێت.
رەنگە شتێکی نامۆ بێت لەلامان ئەگەر پێمان بوترێت پاداشتکردن و هاندان و تەحفیزی
دەرەکی، پاڵنەر و هێزی ناوەکیمان کەم دەکاتەوە بۆ خولیا و ئارەزووەکانمان.
لە راستیدا ئەمە جێگەی سەرسوڕمانە، چونکە تێگەیشتنی باو و سەرپێیانە پێچەوانەی
ئەمەمان پێ دەڵێت.
ئێمە هەر ئەوەمان بیستووە کە باو و باپیرانمان بۆ ئەوەی لە خوێندندا سەرکەوتوو بین بەڵێنی
پاداشت و کڕینی ئەو شتانەیان پێ داوین کە حەزمان لێی بووە، فەرمانبەر تەرقیە کراوە
و ئیمتیازی زیاتری وەرگرتووە.
بۆ وەڵامدانەوەی ئەو پرسیارەی کە ئایا پاداشت و پاڵنەری دەرەکی هێزی ناوەکی
کەم دەکاتەوە و دینەمۆی تین و تاوی مرۆڤ بۆ خولیا راستەقینەکانی خاو دەکاتەوە چەندین توێژینەوە و لێکۆڵینەوەی زانستی ئەنجام دراوە، ئەنجامی هەمو ئەو لێکۆڵینەوانەش
ئەوەیە کە بەڵێ، تەحفیز و هاندان دەبنە هۆی سستبوونی هێزی پاڵنەری ناوەوەی مرۆڤ.
یەکێک لە لێکدانەوەکانی ئەم دیاردەیە ئەوەیە، کاتێک کە داهێنانی مرۆڤ و سەرقاڵبوونی
بە خولیاکانیەوە دەبێتە ئامڕاز بۆ بەدیهێنانی ئامانجێک، داهێنەرەکە ئۆتۆنۆمی و سەربەستی
خۆی لەدەست دەدات، چونکە ئیتر هەموو هەنگاوێکی دەخرێتە بەر چاودێریکردن و شەپۆلێکی
گەورەی چاوەڕوانیکردن لە بەرهەمەکانیەوە، لێرەدا کەسی داهێنەر، هونەرمەند، یان نوسەر
ئازادی خۆی لەدەست دەدات و دەبێتە ئامڕازێک بۆ بەدیهێنانی ئامانجێک.
لێکدانەوەیەکی تریش ئەوەیە، مانای راستەقینەی سەرقاڵبوون و سەرگەرمبوون،
داهێنان و تامەزرۆیی و سوتانی مرۆڤ بۆ هەموو ئەو شتانەی حەزیان لێ دەکات، لە ناو
خودی خولیاکاندایە، نەک لەدەرەوەیاندا.
خاڵی جەوهەری ئەوەیە کە پاڵنەری راستەقینەی
مرۆڤ ناوەکییە و کاتێکیش ئەوانی تر لێی دەگەڕێن، بە قوڵیی دەچێتە ناو حەز و خولیاکانی
و ژیانەوە.
ئەمە بەو مانایە نیە کە بەرهەم و داهێنانی مرۆڤ خاڵی بێت لە ئامانج و دەستکەوت،
چونکە لە کۆتاییدا، پاڵنەر و تەحفیزی مرۆڤ هەرچییەک بێت، کارەکانی بە ئەنجامێک کۆتاییان
دێت.
جیاوازیەکە ئەوەیە، کاتێک مرۆڤ خۆی کارێک بکات و پاڵنەری کارەکەی خودی خۆی
و خۆشەویستی و سوتان بێت بۆ کارەکەی، بە هێز و تەوژمێکی زیاترەوە و راستگۆیانەتر و
نەفەس درێژتر کار دەکات لەوەی هێزێک لە دەرەوەی خۆی بۆ هەمان کار هانی بدات.
ژیانی کەسانی سیاسی و وەرزشەوان وەکو نموونە، باشترین بەڵگەمان بۆ ئەم جۆرە
تێڕوانینە لە ژیان نیشان دەدات.
زۆر جار دەبینین یاریزانێکی بەناوبانگ، دوای ئەوەی یانەیەک بە پارەیەکی زۆر
دەیگوازێتەوە ریزەکانی و مووچەیەکی خەیاڵی بۆ دەبڕێتەوە، لە پڕ دیار نامێنێت و هەرچی
توانا و بەهرەی هەیە لاواز دەبێت و دەپوکێتەوە.
خەڵکانی سیاسیش هەروەتر، دەبینین و بینویمانە، کەسانێک هەبوون تینووی سیاسەتکردن
و خزمەتکردنی نیشتمان بوون، بەڵام، کاتێک بە پارە و پلەوپۆست پاداشت کراون، وەک
کورد دەڵێت، لە هێلکە چوونەتەوە و ون بوون.