هەرچەندە ژیان و مردن ناتواندرێت کۆنتڕۆڵ بکرێت بەڵام پزیشکێک ئاماژە بە چەند ئامۆژگارییەکی سادە دەکات کە رەنگە ژیانمان باشتر بکات و تەمەنمان درێژ بکاتەوە.
لە توێژینەوەیەکی پزیشکی پسپۆڕ دکتۆر دەیڤید کاتزدا ئاماژە بە چەند ئامۆژگارییەک دەکات کە هۆکارە بۆ باشتربوونی تەندروستی و تەمەن درێژی.
دکتۆر کاتز ڕوونی کردەوە کە ئەم ئامۆژگارییانەی بە پشت بەست لە توێژینەوەکانی
بووە لە " ناوچە شینەکان" کە پێنج ناوچەی جیهانن کە بریتین نیکۆیا لە کۆستاریکا،
سەردینیا لە ئیتاڵیا، ئیکاریا لە یۆنان، ئۆکینیا لە ژاپۆن، لۆما لیندا لە کالیفۆرنیا،
دانیشتوانی ئەو ناوچانە تەمەنێکی درێژیان هەیە و بە تەندروستییەکی باشەوە دەژین کە
زۆرینەی خەڵکی لەو شوێنانەدا زیاتر لە ١٠٠ ساڵ دەژین و بە دەگمەن تووشی نەخۆشی درێژخایەن
یان بیرچوونەوە دەبن ئەوەی لە نێوانیاندا هاوبەشە، پشتبەستنیان بە خۆراکی ڕووەکییە.
گرنگترین ئەو هەنگاوانەی ئەو دکتۆرە باسی لێوە دەکات بۆ تەمەن درێژی
بریتییە لە:
١. بڕێکی زۆر سەوزە و میوە و دانەوێڵەی
تەواو بخورێت.
٢. بڕێکی پێویست
ئاو بخورێتەوە.
٣. گرنگیدان بە
وەرزشکردنی رۆژانە.
٤. دوورکەوتنەوە
لە فشارە دەروونییەکان.
٥. نەخواردنی خواردنە چەور و ناتەندروستەکان.