رێککەوتننامەی "ئەبراهام" ئەزموونی "سایکس بیکۆ" بۆ کورد دووبارە دەکاتەوە؟

836 جار خوێندراوەتەوە

تا دێت رێککەوتننامەی ئەبراهام لە هاوکێشەی سیاسی ووڵاتان و داڕشتنەوەی نەخشە و دەرکەوتنی هێزی نوێ، رۆڵی خێرا دەبینێت لەو گۆڕانکاریانەی لە دیدگا و ستراتیژی ووڵاتان ڕوودەدات، نەخشەی "سایکس بیکۆ" تێکدەدات، سەرلەنوێ ناوچەکە بەدیزاینی نوێ رێکدەخاتەوە، ئەم رێککەوتنە بۆ یەکەم جار لە ٢٠٢٠ـدا لەکۆشکی سپی بەئامادەبوونی "دۆناڵد ترامپ" سەرۆکی ئەمریکا لەنێوان ئیسرائیل و هەریەکە لە ئیمارات و بەحرەین مۆرکرا و بڕیارە ووڵاتانیتری عەرەبیش بگرێتەوە، لانیکەم تا سەدەی داهاتوو حوکمی جیهان دەکات، ڕێککەوتننامەی ئەبراهام بە ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکان و دەستپێکی سەردەمی ئاشتی (عەرەب_ئیسرائیل) دادەنرێت.

هەرچەندە ڕێککەوتننامەی "ئەبراهام" پرۆژەیەکی (ئەمریکی_ئیسرائیلیە) بۆ ئاشتەوایی نێوان (عەرەب_ ئیسرائیل)، بەڵام کاریگەرییەکانی ئەم ڕێککەوتنەو لێکەوتەکانی ئەو دیزاینە نوێیەی بەسەرجیهاندا دەیهێنێت لە ڕێککەوتننامەی(سایکس بیکۆ) زیاتر و کاریگەرتردەبێت.

لەسەرەتاکانی سەدەی ڕابردوو زەرەرمەندی یەکەم لە ڕێککەوتننامەی "سایکس بیکۆ" کوردبوو، بەپێی پیلانەکان فێڵ لەکورد کراو دابەشکرا بەسەر چوار دەوڵەتدا، دەرئەنجامەکەشی بۆ یەک سەدە کوردی لە دەرەوەی مێژوو هێشتەوە، ئێستا جیهان لە چەقی سەرەتای کۆتایی هاتنی "سایکس بیکۆ" و دەستپێکی ڕێککەوتننامەی "ئەبراهام"دایە، بۆ دیاریکردنی چارەنوسی کورد لە داهاتووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست پێویستە کورد لەسەرئاستی گشتی بەگوێرەی واقعی ئەمڕۆی جیهان و گۆڕانکاریە خێراکان هەنگاوبنێت، وەنابێت ڕێگە بدەن "ڕێککەوتننامەی ئەبراهام ئەزمونی سایکس بیکۆ بۆ کورد دووبارە بکاتەوە.

لەئێستا بەدواوە گۆڕانکاریەکان لە هەڵوێستی ووڵاتان لەدیدو بۆچونیان ئەو پاشەکشەیەی بەرامبەر یەکتردەیکەن خێرا و کاریگەردەبن، دید و تێگەیشتن و هاوپەیمانێتی نوێ دروست دەبێت هاوکات لەپەراوێزی ڕێککەوتننامەی "ئەبراهام" لەهەندێ شوێن کۆتایی بەشەڕ و ململانێ دێت و ئەگەر زۆرە لەهەندێک ناوچەش بەرەی شەڕی نوێ هەڵگیرسێت، ئەوەی لەسەر کوردە دەرفەتەکان لەدەست نەدات، ئەمڕۆ کورد لە باشوور و ڕۆژئاوای کوردستان پەیوەندی بەهێزی لەگەڵ جیهان هەیە، هێزی پێشمەرگە و شەڕڤان مەشقپێکراو و تاڕادەیەک چەکی بەهێزیان لەبەردەستە، پێویستە هەموو ئامادەکاریەک بۆ لێکەوتەی پێشهاتە نوێیەکان بکرێت و وەکو سەدەی ڕابردوو "نابێت کورد تەماشاکار و حەپەساوبێت".

ئاساییکردنەوەی بارودۆخی (تورکیا لەگەڵ کورد) لەباکوری کوردستان وەک ئامادەکاری بۆ ئاشتی، گۆڕانکاریەکانی سوریا و بەهێزبوونی پێگەی حکومەتی خۆسەری ڕۆژئاوای کوردستان و دەستپێکردنی گفتوگۆی نێوان حکومەتی تورکیا و هێزەکانی هەسەدە بەمەبەستی گەیشتن بەڕێککەوتن، چەندان گۆڕانکاریتری خێرا کە پێدەچێت تورکیا بەیەکجاری سوپاکەی لە باشوور و ڕۆژئاوای کوردستان بکشێنێتەوە، لەهەرێمی کوردستانیش یەکگرتنەوەی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەژێر چەتری وەزارەتی پێشمەرگە لە مانگی ئەیلولی ٢٠٢٦ ئەمانە هەمووی بۆ کورد ئەو خاڵە بەهێزانەن دەتوانرێت ئایندەی ڕووناکی لێ بەدی بێت.

هەربۆیە ئەم سەردەمە بۆ کورد (هاوچەرخە_ جەوهەریە) هێزی کوردی بەجۆرێکی هێندە باش بەهێزە کە ووڵاتانی جیهان ناتوانن نادیدەی بگرن، بۆیە دەبێت سەرکردایەتی کورد سیاسەتی کلاسیک لەچواچێوەی "سایکس بیکۆ" تێپەڕێنێت، دیدگای نوێی بۆ داهاتووهەبێت، هەلومەرجە ناوخۆیی و دەرەکیەکان بەگوێرەی ڕۆژگاری ئەمڕۆ ئامادەبکات.