بۆ بڵاوكردنەوەی هۆشیاری بەرامبەر مەترسییەكانی مین، رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان لە ساڵی ٢٠٠٥ـەوە رۆژێكی جیهانیی بۆ دیاریكرووە كە لە چواری نیساندا یاد دەكرێتەوە، مەبەستیش لە دیاریكردنی بەرەنگاربوونەوەی ئەو چەكە و پاكردنەوەی ئەو ناوچانەیە كە مینڕێژكراون.
هەرێمی كوردستانیش یەكێك لەو ناوچانەی بەشێكی خاكەكەی مینڕێژكراوە، بەهۆی داگیركاری بەردەوامی خاكی كوردستان و كێشە و ململانێی نێوان هێزە كوردییەكان و حكومەتی عێراق، هەروەها جەنگی هەشت ساڵەی عێراق و ئێران، بەو پێیەی هەرێمی کوردستان رووبەرێكی درێژی سنووری لەگەڵ ئێران هەیە.
ئەو ملیۆنان مینەی لەهەرێمی كوردستان چێندراوە قوربانییەكی زۆری لێكەوتووە، بەجۆرێك بەپێی ئامارەكانی دەزگای مین زیاتر لە ١٣ هەزار و ٥٠٠كەس بوونەتە قوربانی، لەو ژمارەیەش دوو هەزار و ٦٥٠ كەسیان گیانیان لەدەستداوە و نزیكەی ١١ هەزار كەسی دیكەش برینداربوون كەبەشێكیان كەسانی مەدەنی و بەشێكی دیكەشیان كارمەندانی دەزگای مین و رێكخراوە ناوخۆی و نێودەوڵەتییەكان بوون كە كاریان پاكردنەوەی ناوچە مینڕێژكراوەكان بووە.
ئەو ئامارانە لە دوای راپەڕینەكەی ساڵی ١٩٩١ەوە تۆماركراون، بێگومان لە سەردەمی رژێمی بەعسیشدا، سەدان پێشمەرگە و كەسانی مەدەنی بوونەتە قوربانی ئەو چەكە.
هەر لەدوای راپەڕینەوە زیاتر لە ٥٠٠ هەزار كیلۆمەتر لە كێڵگەكانی مین لە باشووری كوردستان، لەلایەن دەزگای مین و رێكخراوەكانەوە پاك كراونەتەوە و توانراوە دووبارە سوود لەو خاك و زەوییانە وەربگیرێتەوە.