کورد و کولتوور

1000 جار خوێندراوەتەوە

کولتوور ژێرخانی نەتەوەیە و هێزی مانەوە و سەرکەوتن دەبەخشێت و کۆمەڵگە و سروشتی پێوەندییەکانی دیاری دەکات؛ کولتوور، کۆمەڵێک کاروکردەوە و بەها و بیروباوەڕی هاوبەشە لە ڕۆحی هەر نەتەوەیەکدا، وەک: دابونەریت و ڕێوڕەسمەکان و جلوبەرگ و خوردوخۆراک و مۆسیقا و گۆرانی و زمان و ڕەمزەکانی نەتەوە. ئەو ئاماژە و هێمایانەش کە مرۆڤەکان پێکەوە کارلێک دەکەن و ڕێگەی خۆیانی پێ دیاری دەکەن. لە هەمان کاتدا کۆمەڵە تایبەتمەندییەک بە هەموو نەتەوەیەک دەدات و لە نەتەوەکانی دیکەی جیا دەکاتەوە؛ بۆ ئەوەی کۆمەڵگەیەکی پێکگرێدراو و تۆکمە بێت پێویستە خاڵی هاوبەشیان هەبێت بۆ بیرکردنەوە و مشووری ژیانی شکۆمەندانە. دەبێ ڕێزی یەکتر بگرن. کولتوور وەک چەسپ وایە بۆ پێکەوەگرێدانی تاکەکانی هەر نەتەوەیەک. ئێمەی کورد لەبەرئەوەی دەوڵەتمان نەبووە و نییە و هەلومەرجی کولتووریمان ناجێگیرە و بەشێک لە نەزمێکی سیاسیی جیاوازتر یان کاریگەرترین، پێویستە گەشە و پەرە بە کولتووری خۆمان بدەین. بەداخەوە چەندە داگیرکەر کاری لەسەر سڕینەوەی کولتووری کورد کردووە، خۆیشمان بە ئاگایی یان نائاگاییەوەگورزی کوشندەمان لە کولتووری خۆمان داوە. هەر بۆیە ئەم لەرۆزکییە کۆمەڵایەتی و سیاسییە لەسەر ئاستی تاک و کۆمەڵ گیرۆدەی بووین لە لاوازبوونی کولتوورەکەمانە، کە ئەرکی هەموو لایەکە ببێتە بەشێک لە پەرۆشییەکانمان و کاری لەسەر بکەین لەپێناو بەهێزبوونی نەتەوەکەمان وەک ئەو نەتەوانەی کە بە پاراستنی کولتوورەکەیان کاریگەریی سیاسیشیان زیاتر دەکەن.کەژاپۆنییەکان یەکێک لە دەوڵەمەندترین کولتوورەکانی دنیایان هەیە و ڕەنگە جیاوازترین کولتووری دنیایشیان هەبێت کە هەر پێ بەپێی گەشەسەندنی مودێڕن نەریتەکانیشیان دەپارێزن. شیینتۆ و بوودا خوردوخۆراکی نەریتی، ئەوان ڕێچکە کۆنەکانی وەک سووشی وۆنیگیری و واشۆکو دەپارێزنواشۆکو لە لیستی میراتی کولتووری نا مەعنەویی یونسکۆد تۆمار کراوە.تەلارسازی، پاراستنی پەرستگا کۆنەکانی وەک ئاوەدانکردنەوەی خانوو و قەڵا مێژووییەکان بە بەکارهێنانی تەکنیکە کۆنەکان. جلوبەرگی نەریتی.

کیمۆنۆ و یوکاتا لەلایەن خەڵکی ژاپۆنییەوە لە بۆنە و فێستیڤاڵە تایبەتەکاندا لەبەر دەکرێن.

زمان و ئەدەبیات:

پاراستنی نووسینە کلاسیکەکانی وەک "حیکایەتی گنجی" و خوێندنی زمانی ژاپۆنی نەریتی.

ژاپۆنییەکان ئەم داب و نەریتە لەگەڵ گەشەسەندنی مۆدێرن تێکەڵ دەکەن، توانای خۆیان نیشاندەدەن کە ڕێز لە میراتەکانیان بگرن و لە هەمانکاتدا بەردەوام دەبن لە پێشکەوتن، لێرەدا پێویستە کورد ئەو پرسیارە لە خۆی بکات کە لە چ هەلومەرجێکی کولتووریداین؟ چی بکەین بۆ ئەوەی کولتووری کوردی لەم سەر گەردانییە ڕزگار کەین؟

سەرچاوەکان:
. ئەدەب و مەینەتی، نەجات نوری.

. وەهمی مەزن جۆن مێشایمەر.
. وەرگێڕانی پەروێز محمود.
. دیدارێکی تەلەفزیۆنی ، د. ڕێبوار سەعید لە Net