دواکەوتنی خوێندن و بێباکی حکومەت

3104 جار خوێندراوەتەوە

لەدوای ساڵی ٢٠١٤ هەرێمی کوردستان توشی خۆپیشاندان وناڕەزایەتی چین وتوێژەکانی کۆمەڵگەکەی بۆتەوە، زۆربەی ئەو ناڕەزایی وخۆپیشاندانانە بەهۆی نەدانی مافەکانی خەڵک بووە بەتایبەت موچە، جگە لە خۆپیشاندانەکانی ١٧ی شوباتی ٢٠١١ کە زیاترهاندانی ئۆپۆزیسیۆنی ئەوکاتەو گۆڕانکاری ناوچەیی وشەپۆلەکانی بەهاری عەرەبی بوو، ئەو ناڕەزایەتیە، تاقە ناڕەزایەتی بوو کە لایەنی پەیوەندیدار بەپەرلەمان و حکومەتەوە بێنە سەرخەت ووەڵامبدەنەوە، لەدانیشتنێکی پەرلەماندا کرا بەپاکێجێکی ١٧ خاڵی و ئاراستەی دەسەڵاتی جێبەجێکردن کرا، بەڵام هیچ لەو خاڵانە نەچوونە بواری پڕاکتیکیەوە، هەربۆیە خەڵک بێهیواو بی ئومێدە لە حکومەت داوا ڕەواکانی بسەلمێنێت.

زۆربەی ناڕەزایەتیەکان توێژی مامۆستایان پێی هەستاون، ئەو شەپۆلی ناڕەزایەتیەش بەرناوچەیەک لەهەرێم کەوتوە، ئەویش سلێمانی و گەرمیان وڕاپەڕین وهەڵەبجەیە، ئەوەش سەلماندنی دوو زۆنی و دوو ئیدارەیی دەسەلمێنێت، لەبەرئەوە حکومەت یەک سیستەمی کارگێڕی وبەڕێوەبردنی هەیە، ناکرێت لەوکاتەی هەموو مامۆستایان وفەرمانبەران بێبەشبکرێن، تەنها بەشێکیان لەناوچەیەکی دیاریکراو ناڕازیبن، بۆئەمەش کۆمەڵێ فەکتەربوونیان هەیە، گرنگترینیان شێوازی مامەڵەی دەسەڵاتی ئەوزۆنە نیشان دەدات، کەتاچەند قبوڵی ناڕەزایەتی دەکات، لەگەڵ ئەوەشدا لەمێژوودا هەندێ شوێن واناسراوون کە هەمیشە سرک و یاخین، سلێمانی لە سەرەتای دروستبونیەوە ئەم ناسنامەیەی هەبوە، بۆیە شاعیری ناودار(کامەران موکری) نازناوی(شاری هەڵمەت وقوربانی) بەمشارە دەبەخشێت، بەڵام من مەبەستم ئەوە نیە لە خەبات وقوربانی وجوامێری و ئاست بەرزی شارەکانی تر کەمبکەمەوە، زیاترتیشک خستنە سەر ئەوەی زۆربەی ناڕەزایی و خۆپیشاندان وبایکۆت لەو سنوورە بوە.

لەم کاتەشدا وانزیکی هەفتەیەکە بایکۆتی خوێندن ونەکردنەوەی دەرگاکانی قوتابخانەوخوێندنگەکانی سنووری سلێمانی بەردەوامە، لەگەڵ ئەوەی لەناوچەکانی تردەرگاکانی قوتابخانەو خوێندنگەکان کراونەتەوە بەڕووی قوتابیان وخوێندکاراندا، لەهیچ شوێنێکی دنیا نیەونەبوە حکومەت خەمی پرسێکی لەوجۆرە نەخوات ولێی بێدەنگ بێت، مەگەر ووڵاتە دکتاتۆروخۆسەپێنەکان.

لەهەرشوێنێکی دنیا پرۆسەی پەروەردە پەکبخرێت وپەراوێز بکرێت، ئەوە نیشانەی کەوتن و وێرانی ئەو کۆمەڵگەیەیە، لەسەر ئەم وتەیە پیرەمێردی گەورە دەڵێ:

ڕێی ڕاست ئەمەیە گەر ڕاستت ئەوێ

کە دیوار ڕووخا، بانیش ئەکەوێ

بەڕای من لەم پەندەدا دیواری کایەکانی کۆمەڵگە پەروەردەیە، جا ئەگەر دەسەڵاتدارانی ئەم هەرێمە بیرنەکەنەوەوهەست بە مەزنی پەروەردە نەکەن، وابزانن کێشە نابێت بۆیان، زۆر بەهەڵەداچوون، چونکە لەدنیادا بان (سەقف)ی هیچ بینایەک بەبێ دیوار ناوەستێت.

ئەم شێوازی بەڕێوەبردن وکارگێڕییەی هەرێم تاسەر بەمجۆرە بڕناکات، کەوادەڵیم لەدڵەوە نیگەرانم، بەڵام حوکمڕانیەک نەتوانێ دڵی مامۆستاو موچەخۆرانی خۆی ڕازی بکات، ئەوە چ حوکمڕانیەکە؟ لەکاتێکدا لەووڵاتێکی پڕساماندا بیت، گومان و دوودڵی ونامۆیی هەموو کۆمەڵگەی باشوری کوردستانی گرتۆتەوە، کە ئەم دەسەڵاتە جگە لەخۆیان هیچ خەمێکی تریان نیە، (عومەرموختار) تێکۆشەری لیبیا وسەرکردەی قوربانی مافەکانی خەڵکی ئەو ووڵاتە، لەسەر دوودڵی وگومان وتوێتی: (دوودڵی گەورەترین بەربەستە لەبەردەم سەرکەوتن).

لەسەروو هەموو شتێکەوە دەبوایە حکومەت ببوایە جێی ڕەزامەندی خەڵک ومتمانەی ببەخشییایە، نەک بەجۆرێک بێت کەس دانی خێری پێدانەنێت، پێموایە ئەمەش زۆرخراپە بۆی.

(گۆتە ١٧٤٩ – ١٨٣٢)ی نوسەردەڵیت: (ئەگەر متمانەت بە خۆت هەبێت، ئەوا متمانە بە کەسانی تر دەبەخشیت).

دۆخی ناڕوون وناڕێک و نادادی هەرێمی کوردستان بەرەو ئاقارێکی پر لەمەترسی وناخۆشی ودڵەڕاوکێ و ڕوولەچاڵی تاریکی و وون بوون دەکات، بەدەست کۆمەڵێ حزب وبەناو سەرکردەی بێخەم و بێئاگا لەخەڵکی ئەم هەرێمە.

ناچارم، خەمساردی وبێ منەتی وبێباکی بەرپرسانی کورد وایکردوە کە لەگەڵ شاعیری جوانەمەرگ وخەمخۆری کورد(ئەحــمەد مـختار جــاف) دا پڕبەدەم هاواربکەم و بڵێم:

لادە شــاعیــر تۆ لە بـــاسـی عشــقبـازی و ســەیـرکە

چـــۆن خـەریـکن چـەنـد کەســـێ ئێـــستا وەتەن وێـران ئەکەن

جـاھـیـلان بـۆ ئیسـتیفادەی زاتی خـۆیان ڕۆژ و شـەو

لـەم مـوحـیـطە مەنـعی عیــلم و ســنعەت و عیـرفــان ئەکەن

ڕوو ڕەشــی دوونـیا و قیــامەت ئەو نەفــامانەن کـەوا

ھەجــووی قەوم و میــللەتـی خۆیان بە پــارە و نان ئەکەن

ئـاسـمان ئێسـتا وەھــا چەرخــاوە جــاھـل غـــالیــبە

گــوربــە و ڕێــوی خــەیـــاڵـــی مـەرتەبەی شـــێران ئەکەن

چــەن کەسێــکی تــازە پیـا کەوتوو لە کــوورە دەرچـــوون

پیــاو کە چـــوو بـۆ ئیـش لە پێــــشـدا یـوقــلمـەی گیرفان ئەکەن

خەڵــکە ، بەعــزێ کەس لـە ئینــسانیەت چیــان دیــوە زەرەر

وا ھەمیــــشە مـەشــقی وەحـــشی و پەیـــڕەوی حـەیــوان ئەکەن.

لەم دۆخە هەستیارەدا دڵنیام هەموو تاکێکی ئەم کۆمەڵگەیە، ئەو هەستەی کە ئەحمەد موختار بەگی جاف دەریبڕیوە، هەیەتی وئەم دەسەڵاتە بەو شێوازە دەبینێت.