ڕاگەیەندراوەکەی سەرۆکی حکومەت و ڕەگی قوڵی کێشەکان

5592 جار خوێندراوەتەوە

لە ڕاگەیەندراوەکەی ئەمڕۆی سەرۆکی حکومەتدا، لێپرسراوێتی قۆناغەکەو دۆخی ئێستای سلێمانی خراوەتە ئەستۆی یەکێتیەوە. ناڕوونی سەرچاوەکانی داھاتی زۆنی سەوز و نەگەڕانەوەی بەگوێرەی پێویست بۆ خەزێنەی حوکمەت و کەیسی تیرۆرکردنی عەقید ھاوکار جافیشی بە کۆسپی سەرەکی سەرەڕێی چارەسەری کێشەکان لەگەڵ یەکێتی دیاریکردبوو.

(٥) خاڵەکەی ڕاگەیەندراوەکەی سەرۆکی حکومەت، ئەگەر وەك بنەماش، زۆر قسە ھەڵنەگرن، چونکە، ھەرێم پێویستی بە: سەروەری یاسا، ھێزێکی نیشتیمانی یەکگرتوو، ڕوونی سەرچاوەکانی داھات و گەڕانەوەیان بۆ خەزێنەی حکومەت و ئەنجامدانی ھەڵبژاردن ھەیەو پێشمەرجی ھەر چاکسازییەکی ڕاستەقینەش لە دام و دەزگاکانی حکومەتی ھەرێم و بەگشتی سیستمە سیاسییەکەی پێکدەھێنن،
ئەوا لەڕووی دیاریکردنی ھۆکارە سەرەکی وڕاستەقینەکان و لەئەستۆگرتنی لێپرسراوێتیەکان و ئاستی ئامادەیی لایەنەکانی حکومەت بۆ بەکرداریکردنیان، قسە ھەڵگرە. لەو سۆنگەوەی کە کێشەکانی ھەرێم لە دوو ساڵی ڕابردووەوە دەستپێناکەن بەڵکو ڕەگ و ڕیشەیان بە مێژووی ھاوچەرخی کوردی باشوور و سەرەتای داڕشتنی پایەکانی حوکومڕانیەکەیدا ڕۆچووە. بۆیە دەبێت لە کاتی خستنە ڕوویان ئەم قوڵاییەی کێشەکان و ڕەھەندە جیاوازەکانییان فەرامۆش نەکرێت، دەنا ھەرچی ئەوەی بە چارەسەر ناودەبرێت، لە ھەندێ ھەنگاوی کاتی تێپەڕناکات.
ھەڵبەت ئەوە ڕاستە کە نەخۆشییە موزمینەکەی حوکمڕانی کوردی کەماکەکەی لە ناکۆکی و گەندەڵی و نادامەزراوەیی دەسەڵاتدا شاراوەتەوە، بەسەر جەستەی سلێمانییەوە زۆرتر دیارە، چونکە جەستەیەکی ئازاردراوتر و لاوازترە. ئەوە شاراوە نییە کە سلێمانی گەر لە ڕوویەکەوە، وەك ھەر شار و ناوچەیەکی تری ھەرێم قوربانیی قەیرانەکانی حوکمرانی ھەرێم و ئەو بنبەستە سیاسییە بێت لەسەر ئاستی قەوارە دەستورییەکەو ئەزموونە حوکومڕانییەکە لەئارادایە، لەڕوویەکی ترەوە، قوربانی سروشتی یەکێتی و کێشەکانی ناوی و بەگشتی فەزا سیاسی و لە ھەندێ ڕووشەوە فیکرییەکەشییەتی.
پێشترو لە ھەندێ بۆنەشدا ڕای خۆم دەربارەی ئەم دۆخە بە ھەندێ لە کاربەدەستە پلە یەکەکانی ناوچەکەو بنەماڵەی حوکمڕان گەیاندووە. باسی ئەوەم لەگەڵ کردوون کە:

١-  دام و دەزگا حکومییەکان لە ناوچەکەدا بەرەو پووکانەوە چوون!

٢- یەکێتی وەك پارتی فەرمانڕەوای زۆنی سەوز کێشەی دیدگای ھەیەو لای ڕوون نییە کوت و مت ئەو ڕۆڵە چییە دەبێت بیگێڕێت؟ ئامانجی ناوەندی چییەو چۆن کاری بۆ دەکات و بەدیدەھێنێ؟ میکانیزمەکانی بۆ لەخۆگرتنی جیاوازی و شەبەنگەکانی ناوی چییەو کێشەکانی چۆن چارەسەری درێژمەودا دەکات و سەقامگیری ناوخۆی حیزبیی بەدەست دەھێنێت؟

٣- یەکێتی و سلێمانی وەك چوارچێوەیەکی گەورەتر لەو بە ئاست و چەشنی جیاواز وەك بەرەنجامی خاڵەکانی پێشوو بەدەست جۆرێك لە قەیرانی ناسنامەوە دەناڵێنن.
وێناو پێناسەیەکی تاڕاددەیەك ڕوون و چەسپاویان بۆ کەسێتی مەعنەوی و تایبەتمەندییەکانیان نییە یاوخود وەك ئەوەی پێویستە ڕوون نییە.

٤- یەکێتی و بەگشتی قوتابخانەی جەلالیزم (گەر دەربڕینەکە گونجاو بێت) لە سۆنگەی ئەو سروشتی تاڕاددەیەك ھیولامی و قەیرانی ناسنامەیەی باسم کرد، زۆر جیاوازی لە نێوان ستراتیژ و تاکتیکدا ناکەن! بەوەش زۆر جارستراتیژ دەکرێت بەقوربانی تاکتیك و وێنایان دەشێوێت و وێنایەك لەخۆیان نیشان دەدەن، ھێزێکن کەمتر چەسپاویان ھەیەو ھەموو شتێك وەك ئامرازی ململانێی حیزبی سەیردەکەن وبەکار دەھێنن؟

بەڵام ئەمە تەنھا بەشێکی چیرۆکەکەیە، چونکە پارتی و یەکێتی پێکەوە ئیدارەی سی ساڵی رابردووی ھەرێمیان کردووەو لێپرسراوێتی ھاوبەشی دۆخەکەیان دەکەوێتە ئەستۆ:

١- گەندەڵی و ناڕوونی سەرچاوەی داھاتوو دەوڵەمەندبوونی ناڕەوا.

٢- نەبوونی حوکمی دامەزراوەکان و سەروەری یاسا.

٣- بوونی چەکی حیزبی و ھەژموونی حیزب بەسەر دام و دەزگا ئەمنییەکان و قۆرخکردنیان.

٤- بوونی زۆنی حیزبی نیمچە کۆنتڕۆڵ کراو و لاوازکردنی دام و دەزگا نیشتیمانییەکان.

٥- نەبوونی ژێرخان پێشمەرجەکانی ھەڵبژاردنی ئازاد، خەمڵینی چەمکی ھاووڵاتی، شکستی پرۆسەی نیشتیمان و گەلسازی، بەگشتی چاکسازی ھەمەلایەنەو ڕاستەقینە.

٦- نائومێدبوونی زۆرینەی کۆمەڵگە لە پرۆسەی سیاسی و بایکۆتکردنی ھەڵبژاردن و باوەرنەبوون بەوەی لە ڕێی ئەوەو چاکسازی و گۆڕانکاری بێتەدی و چەندین شتی تر، تایبەتمەندی و خەسڵەتی کۆی سیستمە سیاسییەکەن لە ئاستی ھەرێمدا نەك تەنھا ناوچەیەکی دیاریکراو.

ئەگەر ھۆکاری ئەم گەرەی ئێستای ناکۆکییەکانیش تیرۆری عەقید ھاوکار جاف و دوای ئەویش، نەگەڕانەوەی بەشێ لە داھاتی زۆنی سەوز بۆ خەزێنەی گشتی بێت، بەو جۆرەی سەرۆکی حکومەت دەیڵێت، ئەوا ھەموو لایەك دەیزانێ کە ڕەگی قوڵی کێشەکان وا لەو ناکۆکییە نەفرەتی و عەبەسییەی لە ناوەڕاستی شەستەکانی ڕابردووە دەستی پێکردووەو تاکو ئێستاش بەردەوامە.