دەمەکی دا ٤٥ رۆژ دەرباز دبن کو فەرمانبەر و مووچەخۆرێن هەرێمێ مووچەیێ مەها هەشت نەوەرگرتیە، لێ مەسرور بارزانی کەنالەکێ نوێ ڤەکر ب بودجە و مەزاختیێن زەبەلاح لسەر حسابا خەلکێ هەرێمێ و مووچەخۆران.

نێزیکی دوو هزار وەلاتیێن هەرێما کوردستانێ کو بۆ ئەنجامدانا عومرێ سەرەدانا سعودیە کرینە، ژبەر ئاریشەیا هێلا بالەفڕڤانیا عێراقێ ئاسێ ماینە و نەشێن ڤەگەڕێن.

وەزارەتا کۆچ و کۆچبەرێن عێراقێ راگەهاند، 235 خێزانێن ئاوارە ل کەمپێن هەرێمێ ڤەگەریانا جهێن خۆ، دبێژیت ژی، کوژمێ چار ملیۆن دیناران ب وان خێزانان هاتیە دان.

سەرۆکێ لژنەیا دارایی ل پەرلەمانێ عێراقێ بۆ ئێن ئاڕ تی راگەهاند، حەفتیا بهێت پارەیێ مووچەیێ مەها هەشت دێ بۆ هەرێمێ هنێرین. دبێژیت ژی، "مووچەیێ هەرێمێ هاتییە بنەجهکرن".

وەزارەتا داراییا حکومەتا ڕێڤەبرنا کارێن هەرێمێ راگەهاند، ب چ ئاوایەکی ئەم ڕێگر نینە ل هەمبەر دابەشکرنا فۆرمێن عەردی لسەر فەرمانبەرێن ڕێکخراوان.

کۆمسیۆنا بلندا هەلبژارتنا عێراقێ ڕاگەهاند، بتنێ د ئێک حەفتی دا ل هەرێمێ ٢١ هزار وەلاتیان کارتا دەنگدانێ وەرگرتیە کو ١١ هزار ژوان ل هەولێرێ نە و حەفت هزار سلێمانیێ و ل دهۆکێ ژی سێ هزار کارتێن دەنگدانێ هاتینە وەرگرتن.

رێڤەبەرێ گشتی یێ بازرگانی و پیشەسازیا هەرێمێ بۆ دیجیتال میدیایا ئێن ئاڕ تی ڕاگەهاند، ل وەرزێ ب بازارکرنا گەنمێ جوتیارێن هەرێما کوردستانێ ڤە تا نها پێنج کوژمێن پارەی هاتینە و د ڤێ حەفتیێ دا کوژمێ شەشێ یا وی پارەی کو ١٥٠ ملیار دینارن بسەر جوتیارێن هەرێمێ دهێتە دابەشکرن.

پشتی کو بهایێ دۆلاری بۆ زێدەتری ١٥٠ هزار دیناران بلندبووی، ئەڤرۆ دگەل ئەشکراکرنا رێژەیا فرۆتنا بەنکا ناڤەندی بهایێ دۆلاری ٢٥٠ دیناران هاتە خار و پشترا ١٠٠ دیناران بلندبوو.

دەستهەلاتا دادوەریا عێراقێ تانەیەکا دی یا نەوەی نوێ قەبیل کر و بڕیار دا کو هەمی سندوقێن دەنگدانێ و لبەر چاڤێن نوێنەرێن ئالیێن سیاسی ژبلی هژمارتنا ئەلیکترۆنی، هژمارتنا دەستی بۆ بهێتە کرن.

وەزارەتا پێشمەرگەی ڕاگەهاند، ژبەر تەقینا مینەکا چاندی یا چەکدارێن داعش دناڤبەرا خورماتوو و کفری دا، پێشمەرگەیەک ب دژواری بریندار بوو و پێیەکێ خۆ ژدەستدا.

پەیڤدارێ وەزارەتا ڤەگوهاستنا هەرێمێ بۆ ئێن ئاڕ تی ڕاگەهاند، حەفتیا داهاتی ئێکەم بارانا پایزێ ل سەنتەرێ باژێران دباریت و ب ئاوایێ ناڤ ب ناڤ دبیت.

زێدەباری کو بڕیار بوو داویا حەفتیا دەربازبووی لیستا مووچەیێ مەها هەشت بهنێریت بۆ بەغدا دا کو بەغدا تەمامکرنا مووچەی بهنێریت، لێ حکومەتا رێڤەبرنا کاران هەر بینە و بەردەیێ پێ دکەت و ب مەرەم دڤێت مووچەخۆر خێرێ ژ وی مووچەی نەبینن کو وەردگرن و بۆ ئێشاندنا وان هنارتنا لیستا مووچەی بۆ حەفتیا بهێت پاشخست.

پشتی کو د هەیاما چەند رۆژێن دەربازبووی دا بهایێ پەترۆلێ گەهشتە نزمترین ئاستێ سێ سالێن دەربازبووی، د نها دا بهایێ وی زێرێ رەش دەست ب بلندبوونێ کریە.

پارتی کو خۆ ب هێزا ئێکەما هەلبژارتنێن بەرێ دزانی دەستهەلات نەبوو بەربژێرەکێ نەوەی نوێ دوویربێخیت، ئەڤەژی پشتی کو دەستهەلاتا دادوەریا عێراقێ بڕیارا دوویرخستنا مەلا شڤان سەعید بەربژێرێ نەوەی نوێ هەلوەشاند کو لسەر سکالایا پارتی کۆمسیۆنێ بڕیارا دوویرخستنا وی دابوو.

بەرپرسەکێ حکومەتا رێڤەبرنا کاران راگەهاند، رەنگە حەفتیا بهێت شاندەکێ حکومەتێ بچیتە بەغدا و لیستا مووچەی دگەل دا خۆ ببەت.

هەیاما سالەکێ یە لسەر داخازا ئەمریکا، عێراقێ دەست ب سیستەمێ ئەلکترۆنی و کۆنترۆلکرنا دەرازینکێن سنوری کریە، رێڤەبەریا گشتیا دەرازینکێن سنوریێن عێراقێ دبێژیت، ژ ئەڤرۆ پێدا پشت ب زیرەکیا دەستچێکری گرێددەن ل کۆنترۆلکرنا دەرازینکێن سنوریێن عێراق و هەرێمێ.

سیستەمێ خانەنشینیێ، کو پڕانیا وەلاتێن جیهانێ ب سەدەمێ بلندبوونا رێژەیا پیربوونێ توشی گڤاشتنان بوونە کو ئێک ژوان ولاتان چینە و دڤێت چارسەر بکەت دا زیان ب ئابووریێ وێ یێ زەبەلاح نەگەهینیت.

هەیڤا مەولودێ کو دکەتە هەیڤا رەبیعولئەوەل، ئێکە ژ هەیڤێن پیرۆز د جیهانا ئیسلامئ دا، د وێ هەیڤێ دا چەندین هەلکەفت و ئاهنگ بۆ سالڤەگەرا ژدایکبوونا پێغەمبەر (س.خ) برێڤەدچن.

پەیڤدارێ ئێکەتیا خانەنشینێن هەرێما کوردستانێ بۆ ئێن ئاڕ تی راگەهاند، حکومەتا رێڤەبرنا کاران یاسایا خانەنشینیا ئێکگرتیا عێراقێ وەک خۆ جێبەجێ نەکریە، دبێژیت ژی، تا نها بەشەکا وان خانەنشینێن کو بەری 2014ـێ خانەنشین بوون مووچەیێ وان دگەل بەغدا دا نەهاتیە هەڤئاواکرن.

جارەکادی بهایێ دۆلاری لهەمبەر دیناری د بازارێن هەرێمێ دا گۆهڕین بسەردا هات و زێدەتر بلند بوو.

بالیۆزا ئەمریکا ل عێراقێ ڕاگەهاند، بۆ چەسپاندنا دیموکراسیێ داخاز ژ وەلاتیێن هەرێمێ دکەت دەنگی بدەن.

ژێدەرەکی ژ حکومەتا عێراقێ بۆ ئێن ئاڕ تی ڕاگەهاند، هەیاما حەفتیەکێ یە چاڤەڕێی حکومەتا رێڤەبرنا کارێن هەرێمێ نە لیستا مووچەیێ مووچەخۆران بۆ وان بهنێرن.

رێڤەبەریا دەستەیا هەلبژارتنێن هەرێمێ ڕاگەهاند، هەمی دەنگدەران پشتراست دکەن کو کەس نزانیت لسەر سندوقێن دەنگدانێ دەنگ ب کێ هاتیە دان.

لدویف داتایێن کارگێریا زانیاریێن ئێنرژیا ئەمریکا، د حەفتیا دەربازبووی دا هناردەیا پەترۆلا عێراقێ بۆ ئەمریکا زێدە کریە و ب تێکڕا ٢٢٢ هزار بەرمیل د رۆژەکێ دا هاتینە هناردە کرن.

پشتی کو د هەیاما چەند رۆژێن دەربازبووی دا بهایێ پەترۆلێ گەهشتە نزمترین ئاستێ سێ سالێن دەربازبووی، د نها دا بهایێ وی زێرێ رەش دەست ب بلندبوونێ کریە.

سەرۆکێ دەستەیا رێڤەبەریا کۆمەلەیا هناردەکارێن فێقی و کەسکاتیێن نووی ل دەریایا ناڤەراست ڕاگەهاند، د مەها دەربازبووی دا ب بهایێ 35 ملیۆن دۆلاران فێقی و کەسکاتی ل تورکیا بۆ عێراقێ هاتینە هناردەکرن.

رێک و پر؛ سێکتەرەکە کو کابینەیا مەسرور بارزانی و قوباد تالەبانی شکەستن تێدا ئینایە، ب ئاوایەکی د کابینەیا نەهێ دا ژبەر خرابیا رێک و پران زێدەتری سێ هزار کەسان ژیانا خۆ ژدەستداینە.

د پێنگاڤەکا بێ وێنە دا، سالا 2025ـێ بالەفرخانەیا ئەبوزەبی ل ئیمارات ئەزمونەکا نووی دبیاڤێ گەشتیاری دا پەیرەو دکەت، تێدا کار ب بەلگەنامەیێن گەشتیاران ناهێتەکرن و ئەو پرۆسەیە ژی ب رێکا زەیرەکیا دەستچێکری دبیت و ب چەند چرکەیان برێڤەدچیت.

پشتی 24 سالان ل جێبەجێکرنا سزایێ سێدارەدانی لسەر وی، حکومەتا کوەیت ب مەرسومەکێ رەگەزنامەیا وی ولاتی ژ عەلا حسێن خەفاجی وەرگرت، کو سەرۆکێ حکومەتا دەمیا کوەیت بوو ل پشتی داگیرکرنا وێ ژلایێ ئارتێشا عێراقێ ڤە ل ئابا سالا 1990ـێ.

د بەرسڤا پارێزگارێ هەولێرێ دا کو گۆتبوو، "نەوەی نوێ چ نینە و شارەزایێ تاخێ هەولێرێ نینە، دهێن پرۆژەیێن ستراتیژیێن مە و حکومەتێ کێم دکەن". سەرۆکێ فراکسیۆنا نەوەی نوێ ل گەرا پێنجێ یا پەرلەمانێ کوردستانێ ڕاگەهاند، نەوەی نوێ گەلەک باش شارەزایی تاخێن هەولێرێ یە، لدویف وێ یەکێ د چار سالێن دەربازبووی دا ب بەردەوامی ئاڤ بسەر خەلکێ وی باژێڕی دا دابەش کریە، د دەمەکی دا ئەو بێ منەت بوون ل رەوشا خەلکی د بێ ئاڤیێ دا.