تیمێک بە سەرۆکایەتی چین، قووڵترین کۆمەڵگەی ژیانی کیمیایی دروستکراوی ناسراوی جیهانیان دۆزیەوە کە وزە لە کارلێکی کیمیایی لەناو شلە جیۆلۆجیەکاندا وەردەگرن.

بەپێی هەواڵێکی ماڵپەڕی "interesting engineering"، ئەم گەڕانە بە بەکارهێنانی ژێرئاوکەوتوویەکی سەرنشین ئەنجامدراوە، کە گەیشتووەتە قووڵایی زیاتر لە ٩٤٥٠ مەتر لە ژێر ڕووی دەریاوە، زاناکان دیمەنە سەرسوڕهێنەرەکانی قووڵایی ئەو زەریایەیان بینی.

ئەم دۆزینەوەیە هەنگاوێکی بەرچاوە لە بواری بایۆلۆجی دەریاییدا، کە ژمارەی پێوانەیی پێشووی تێپەڕاندووە بۆ گرتنی قووڵترین وێنەی دەریایی، کە پێشتر لە ساڵی ٢٠٢٣ بۆ ماسییەک دانراوە، کە لە قووڵایی ٨٣٣٧ مەتر لە کەناراوەکانی ژاپۆن گیراوە.

تیمەکە قووڵترین کۆمەڵگەی ژیانی کیمیایی دروستکراوی ناسراوی جیهانیان دۆزیەوە کە وزە لە کارلێکی کیمیایی لەناو شلە جیۆلۆجیەکاندا وەردەگرن، بە بەکارهێنانی شلەی دەوڵەمەند بە هایدرۆجین سەلفاید و میتان خۆیان دەپارێزن، دۆزینەوەکە ڕاستەوخۆ رووبەرووی ئەو باوەڕە کۆنانە دەبێتە کە ئیکۆسیستەمی کۆتایی بە پلەی یەکەم پشت بە تەنۆلکە ئۆرگانییەکان و پاشماوەی ئاژەڵان دەبەستێت کە لە ڕووی زەریاکانەوە نوقم دەبن، ئەمەش دیدێکی نوێ بۆ تێگەیشتن لە میکانیزمە ئاڵۆزەکانی خولی کاربۆنی قووڵایی دەریاکان دابین دەکات.

دۆزینەوە نوێیەکان دەریانخستووە کە ئەم ناوچە تاریک و سەختانە بەڕاستی میوانداری کۆمەڵگە بایۆلۆژییە زیندوو و خۆڕاگرەکان دەکەن، زانایان چاودێری سیستەمی گەشەسەندوویان کردووە و باس لەوە دەکەن کە ئەم ژینگە کیمیاییە دروستکردنانە دەگمەن نین، تەنانەت ڕەنگە فراوانتر بن لەوەی پێشتر بیری لێدەکرایەوە،لەگەڵ بەردەوامبوونی دۆزینەوەی ئەو کۆمەڵگایانەی کە پشت بەم جۆرە وزەیە دەبەستن، دەرفەتەکان گەشە دەکەن بۆ ناسینەوەی جۆرە نوێیەکان و لێکۆڵینەوە لە پەیوەندییە ئاڵۆزەکانیان لەگەڵ وردە زیندەوەران کە خۆیان لەگەڵ فشاری بەرز و بارودۆخە ناوازەکاندا گونجاندووە.

دکتۆر شیاوتۆنگ پێنگ، یەکێک لە سەرکردەکانی گەشتەکە ڕایگەیاندووە، ئەو گەشتە دەرفەتێکی دەگمەنی بۆ گەڕان بە ناوچە دەریاییە نەخشەکێشراوەکاندا ڕەخساندووە، جەختیشی لەوە کردەوە کە ئەوەی تیمەکە ڕووبەڕووی بووەتەوە "لە هەموو چاوەڕوانییەکان زیاترە". پلانەکانی داهاتوو بریتین لە تێگەیشتن لە چۆنیەتی گۆڕینی ئەم زیندەوەرە کیمیاییانە بۆ وزە، هەروەها لێکۆڵینەوە لە میکانیزمەکانی گونجانی فیزیۆلۆژی لەگەڵ فشاری زۆر.