پاڵپشتیكردن و ئاراستەكردن لەكوێدا جیاوان

3260 جار خوێندراوەتەوە

پاڵپشتیكردن، واتە كۆمەڵێك داواكاری بوونی هەیە و تۆش وەك پێشمەرجی ئەخلاقی و ئینسانی و ڕۆشنبیری، لەپشتیان دەوەستیت و هاوخەمیان دەبیت، چونكە ئەخلاقییەن مرۆڤ لەبەرامبەر خراپە بێدەنگبێ، خراپی كردووە و خراپیش پێچەوانەیە لەگەڵ ئەخلاقی درووست، لەوشوێنەدا ئینسانییە كە تۆ دەزانی كۆمەڵگە بەدەست چینایەتییەكی گەورەوە دەناڵێنێ، تاقمێك بەبێ ماندووبوون چوونە سەری هەڕەمەكە و كوڕی هەژاری خەڵكیش کراون بە سواڵكەر و تێکدەر.

بەشێكیان لە نیشتمان ئەپڵیشێنرێنەوە و بەشێكی تریان بەشەق لەسەریان دەدرێت، ئەوسەرەی كە قەرارە سەری سەربەرزی وڵات و نەوەی داهاتووی وڵاتبێت، پاڵپشتیكردن لە مەزڵوم و دژوەستانەوە بەرامبەر دەسەڵاتی سەرکوتکەر،مەرجێكی سەرەكی ئینسانی بوونە.

هەرچی پەیوەستە بە ڕۆشنبیرییە، پەیوەستە بەهەڵوێست وەرگرتن، مرۆڤ كاتێ هەڵوێست لەشتێك وەردەگرێ، بەو مانایەیە كە بەئاگایە، ئاگاییش پێشمەرجی مرۆڤی هۆشیارو ڕۆشنبیرە، لێرەوە قسەكەی فەیلەسوفی زمان( نوام چۆمسكی) دێتە بەردیدەی ئێمە كە لەپێناسەو جیاكاری ڕۆشنبیردا دەڵێت( ڕۆشنبیر واتە دەربڕینی هەڵوێست بەرامبەر دەسەڵات.

تۆ لەدۆخی پاڵپشتیكردن لەشەقام و گەنج و دەنگی ناڕازی و كەیسی ئەخلاقی و ئینسانییدا، هێندەی گوزارشت لەخۆت دەكەی بۆ نەدۆڕاندنی ئەو چەمكانە، هێندە بیرت لای ئەوەنییە كێ دەڵێن( نەزەریەیی موئامەرە نییە) لێرەدا مرۆڤ كاتێ شتەكان بەو پێوەرە سەیر دەكات، ناتوانێ هیچ جوڵەیەك بكات، چونكە دەشێ هێندە بچێتەوە ناوخۆی و توشی وەهمی ئەوەبێت كە جیهان بۆئەوە دروستبووە كە دوژمنی ئەوبێ، ئەمە زۆرجار مرۆڤێكی(پاسیڤ) و لەكاركەوتوو دەخوڵقێنێت.

ئاراستەكردن هەمیشە نێگەتیڤ نییە، چونكە دروست ئەوانەی شیعارو دروشمەكان دەڵێن، ئاراستەكەر و ڕاگر و پایەی خۆپیشاندەرانن، وەك ئەو ئیمامەوان كە پێشنوژی ئەكەن، وەك ئەو سەركردە وایە كە سەركردایەتی دەكا، لێرەوە هەموو ئاراستەكردنێك ناتەندروست نییە، بەڵكو لەهەندێ شوێن ئاراستەكردن ئەخلاقی بوونە و پێشگرتنە لە دروستبوونی كێشە.

ئاراستەكردن لەكوێدا نێگەتیڤەو گونجاو نییە، لەو شوێنەدا كە تۆ بزانی داواكاریەكانی خەڵك لە خۆپیشانداندا دیاركراون و لەپاڵ ئەواندا دروشمەكان گشتینین و شەڕی بەرژەوەندی تایبەت ناكرێ، تۆ لەوكاتەدا كۆمەڵێك داواكاری بخەیتە ناو خۆپیشاندانەوە بەمەبەستی تایبەت و بەبی لەبەرچاوگرتنی داواكاری ئەوان.

زۆرجار شاردنەوەی دروشمی ئەوان و ئاراستەكردنیان بۆئەوەی خەڵكی خۆپیشاندەر دەست لە داوای خۆی هەڵگرێت و شوێن داواكاری تۆ بكەوێت، لێرەدا كەسی ئاراستەكەری، وەك ئەو سەربازە وایە كە شەق لەسەری خۆپیشاندەر دەدات، چونكە ئەویش بەهەمان شێوە شەق دەدات لەداواكاریە سەرەكیەكان.

ئیشی ئۆپۆزسیۆن بەرگریکردن و پاڵپشتیكردن و گەیاندنی داواکارییەکانیانە، ئۆپۆزسیۆن ئەوكاتە ئیشی خراپ دەكات كە بەشداری ناڕەزایەتی نەكات دژی دەسەڵاتی گەندەڵ، نەك بەپێچەوانەوە، چونكە ئەمە پێشمەرجێكی تری كایەیی دیموكراسییە، بەڵام ئەوەی گرنگە لێرەدا یەك شتە، ئۆپۆزسیۆن تەنها بەرەكە نەچنێتەوە، بەڵكو خۆشی ببێتە بەشێك لەشەقام و لەپاڵ ئەواندا قوربانی بدات، لەشوێن ئەوەی زۆرجار داخڵی خۆپیشاندانبێت.

پێویستە زۆرجار خۆی هەڵوێستی توند وەرگرێت، تەنانەت گەر پێویست بكات، سەرۆكی ئۆپۆزسیۆن لەشوێن مایك، شیعار هەڵگرێت، خۆی بچێتە ناو خۆپێشاندەران و گوێ بە ئەو چەند دەنگە نەشازە نەدات کە دژی دەوەستنەوە، چونکە سەرۆکی ئۆپۆزسیۆن جارێک وەک هاونیشتمانی و جارێک وەک سەرۆکی ئۆپۆزسیۆن بەرپرسیارە کە بەشداری خۆپێشاندان بکات و بەپێ لەپێش شەقامەوە بڕوات، وەك ئەمەی لەم ساڵانەی دوایدا لەتوركیا ڕویدا، لەسەر دەستگیركردنی ئەندامێكی پارتی(جەهەپە) سەرۆكی پارتەكە بە دروشمێك لەئەنقەرەوە لەپێش خۆپیشاندەرانی حیزبەكەوە ڕۆیشت تاگەیشتنە ئەستەنبووڵ، لێرەوە خۆپیشاندان لە خۆ نمایشكردن جیادەكرێتەوە.

بەڵام ئەوەی لەكۆی خۆپیشاندانی كوریدا غیابە، چینی ڕۆشنبیرانن كە بەهەڵوێست جیادەكرێنەوە نەك بە نووسین، چینی مەلاكانن كە دژی سوڵتە و نادادین وەك جەوهەری ئاین كە وادەخوازێت و دەیكاتە واجب لەسەریان، چینی مافخوراویشە كە بەمانەوەی لەماڵ، زیاتر شەرعیەت دەدات بە مافخورانەكەی.

سەیرە کۆمەڵێک لە پەیج و ئەکاونتی ساختەی دەسەڵات و ڕاگەیاندنە چاواشەکارییەکان، دژی بەرەی خەڵک و ئۆپۆزسیۆن کاری نائەخلاقی دەکەن، بۆ پەرتەوازەکردنی ئۆپۆزسۆن و بەرەی خەڵکی ناڕازی، چونکە هەمیشە دەسەڵات کار لە سەر ( پەرتکەو زاڵبە) دەکات، لە پێناو مانەوەی خۆی. بەڵام پێویستە خەڵک سوپاسی بەرەی ئۆپۆزسۆن بکات کە پشتوانی داواکارییە ڕەواکانیانە.