لە لێدوانێکیدا بۆ ماڵپەڕی حوڕەی ئەمریکی عەبدولزەهرە هەنداوی وتەبێژی وەزارەتی پلاندانانی عێراق رایگەیاند، ئاستی بێکاری بەراورد بە چەند ساڵی رابردوو بەشێوەیەکی بەرچاو بەرزبووەتەوە، پەتای کۆرۆنا و ئەو تەنگژە ئابورییانەی بەدوای خۆیدا هێناویەتی لە کەمبوونەوەی داهات و لاوازبونی جموجوڵی بازرگانی هۆکاربوون بۆ بەرزبوونەوەی ئاستی بێکاری و هەژاری لە وڵاتدا.

ئەوەشی خستەڕوو، رێژەی هەژاری لە عێراقدا لە ساڵی رابردوودا گەیشتووەتە ٣١.٧٪، بەڵام ئەمساڵ گۆڕانێکی بەسەردا هاتووە و دابەزیوە بۆ ٣٠٪.

بەگوێرەی ئامارێکی فەرمی حکومەتی عێراق کە ساڵی رابردوو ئامادەیکردووە، لە پارێزگای ئەنبار رێژەی بێکاری ٣٢.٤٪ بووە و لە کەرکوکیش کە دەوڵەمەندە بە سامانی سروشتی نەوت و گاز رێژەی بێکاری ٦.٣٪ بەمەش کەمترین ئاستی بە بەراورد بە پارێزگاکانی دیکە تۆمارکردووە.

هەر بەگوێرەی ئامارەکەی حکومەتی عێراق، ناوچە گوندنشینەکان بە رێژەی ١٤٪ و ناوچە شارنشینەکان بە رێژەی ١٣.٢٪ رێژەی بێکارییان تۆمارکردووە.

بەگوێرەی راپۆرتەکەی بانکی نێودەوڵەتی توێژی گەنجان زۆرترین زیانیان بەرکەوتووە لە ئەنجامی ئەو پاشەکشەیەیەی لە ئابوری عێراقدا روویداوە و ئاستی بێکاری لە نێویاندا بەشێوەیەکی بەرچاو و بەڕێژەی ٣٦٪ بەرزبووەتەوە و ئەمەش تەنانەت کاریگەری لەسەر دۆخی ئاسایشی عێراق داناوە.

بانکی نێودەوڵەتی جەختی لەوەکردووەتەوە، عێراق یەکێکە لەو وڵاتانەی رێژەی گەنجان تیایدا بەرزە و لە ساڵی ٢٠١٨ ژمارەی گەنجانی نزیکەی ٣٨ ملیۆن و ٥٠٠ هەزار گەنج دەبن و بەمەش نزیکەی نیوەی دانیشتوانی عێراق گەنجن کە تەمەنییان لە خوار ١٩ ساڵییەوە و یەک لەسەر سێشیان تەمەنیان لە نێوان ١٥ بۆ ٢٩ ساڵیدایە.

باسم جەمیل شارەزا لە بواری ئابوریدا بە مەڵپەڕی حوڕەی ئەمریکی راگەیاندووە، ساڵانە ١٦٠ هەزار بۆ ١٧٠ هەزار گەنج لە زانکۆ و پەیمانگاکاندا دەردەچن و هیچ هەلی کاریشیان دەستناکەوێت.

ئەمەش لەکاتێکدایە، لە ساڵی ٢٠٠٣ و دوای کۆتاییهاتنی دەسەڵاتی سەدام حسێن کێشە سیاسی و ئابوری و بازرگانی و دارایی و کۆمەڵایەتی و بێکاری خزمەتگوزارییەکانی عێراق روویان لە هەڵکشان کردووە و لەبەرامبەریشدا حکومەت و کابینە یەک لەدوا یەکەکانی عێراق هەنگاوی بەرچاو و جدییان بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان نەگرتووەتەبەر، لەکاتێکدا عێراق دەوڵەمەندە بە سامانی سروشتی نەوت و گازی سروشتی و سامانی مرۆیی و دەستی کار.

کـ. ئـ