سەرنووچە:

ئێن ئاڕ تی زانیاریێن گرنگ لسەر دۆسەیا پارەیێ بن عەردیێ هەردوو بنەمالەیێن تالەبانی و بارزانی ئەشکرا دکەت

PM:09:43:13/10/2024

172 جار خوێندراوەتەوە

+ -

زێدەباری ڕاگرتنا مووچە و سەدان قەیران و ئاریشە و نەهامەتیێن خەلکی خودانێ ملیاران دۆلارانە، هەتا حزبێن وان ژی هایداری دۆسەیا پارەیێ بن عەردی نینە و ب تنێ بۆ وان هەردوو بنەمالەیان و هژمارەکا کێم یا دەست و دارێن وانە.

لدویف زانیاریان، بنەمالەیێن بارزانی و تالەبانی خودانێ چەندین ملیار دۆلارانە کو پشت گرێدایە ب دزینا داهاتێ گشتی و برنا مووچەیێ خەلکی و داهاتێ ناڤخۆ و گازێ و پەترۆلا قاچاخ و بازرگانیا دەرمان و ماددەیێن کحولی و سەرانە وەرگرتن ژ بازرگانان.

بەری نها مەلا بەختیار بەرپرسێ دەستەیا کارگێریا مەکتەبا سیاسیا یەکێتی دان ب هەبوونا ژێر زەمینێ تژی پارە و دۆلار دانابوو، پشتی وێ یەکێ ژی ئەو بەرپرسێ یەکێتی هێدی هێدی ژ لایێ وێ حزبێ ڤە هاتە دویرئێخستن.

ژیدەرەکێ هایدار ڕاگەهاند، پارەیێ بنەمالەیا بارزانی ب هایداریا مەسعود بارزانی بخۆ ل چەند جهێن تایبەت دهێتە هەلگرتن ژ وان ژی سەرێ رەش ل پیرمام و چەند جهێن تایبەت و پێشتر ل بەنکا کوردستان کو سەر ب وێ بنەمالەیێ بوو. بنەمالەیا بارزانی دوو بەنک ژی بناڤێ بەنکا کوردستان و ئارتی بەنک دامەزراندینە بۆ ئێخستەنە کار و سپیکرنا وان پارەیان ژ وەلاتان ب رێکا کڕینا مولک و مالێن تایبەت.

بنەمالەیا تالەبانی ژی ب هەمان شێواز پارەی ل دوو جهێن تایبەت و ل جهێ ئاکنجیبوونا مالا تالەبانی ل دەباشان و ل قەلاچولان هەلدگرن و هێزێن تایبەت و نزیک ب خۆ داناینە بۆ پاراستنا وان پارەیان.

هەردووک بنەمالە پارەی ل بەنکان ب ترۆمبێلێن ئەمبولاس ڤەدگوهێزن بۆ بن عەردی و جهێن تایبەت و ب زۆری ب شەڤ کارێ ڤەگوهاستن و تالانکرنا بەنکان دکەن.

وەکی چەوا دەستپێکا ٢٠١٣ـێ ژی، پارەیێ بەنکان کو پارەیێ وەلاتیان و پرۆژە و پارەیێ لقێ بەنکێن عێراقێ بوو ل هەرێمێ، هەمی هاتە ڤەگوهاستن و بۆ بن عەردی و هاتە تالانکرن، ب وێ سەدەمێ ب دەهان وەبەرئینەر و سەرمایەدار کو پارە ل بەنکان دانابوون ئیفلاس بوون.

ئێکەم کوژمێ مەزنێ پارەی کو کەفتە دەستێ پارتی و یەکێتی ڤەدگەڕیت بۆ سالا ٢٠٠٣ـێ وی دەمێ ب چەند هەلیکۆپتەران سێ ملیار دۆلار ژ پۆل بریمەر حاکمێ ئەمریکا ل عێراقێ بناڤێ خەلکی وەرگرتن، لێ بنەمالەیێن بارزانی و تالەبانی دناڤبەرا خۆ دا دابەشکرن.

سالا ٢٠٠٧ـێ وی دەمێ کو گۆهڕینا پۆستێ سەرۆک وەزیران دناڤبەرا نێچێرڤان بارزانی و بەرهەم سالح دا هاتە کرن، ٥ ملیار دینار د قاسەیا حکومەتێ دابوون، لێ دگەل وێ گۆهڕینێ دا گسکەک ل وێ قاسەیێ دا و ئەو پارە ژی دناڤبەرا خۆ دا دابەش کرن.

ل دوماهیا سالا ٢٠١١ـێ ژی، کوژمێ چار ملیار دۆلاران پارەیێ شرینیا پەترۆلا کۆمپانیێن بیانی دناڤبەرا هەردوو بنەمالەیان دا هاتنە دابەشکرن.

جودا ژ وێ کو د سالا ٢٠٠٣ تا ٢٠١٤، بەغدا ١١٢ ملیار دۆلار بۆ هەرێمێ هنارتینە و بەشەکا زۆر وان جووت بنەمالەیان دەست بسەردا گرتیە و بەنک تالانکرینە و ڤەگوهاستینە بۆ بن عەردی.

نوکە ژی پشتی ٣٣ سالان ژ شکەستنا حکومرانیا پارتی و یەکێتی و دزینا ملیار دۆلارێن خەلکی، ٢٠ـێ ئۆکتۆبەرێ ل هەمبەر هەرفینەکا مەزنن و ب تنێ ب چوونا خەلکی بۆ دەنگدانێ دوماهی ب دەستهەلاتا تالانی و دزینا مووچەی و داهاتێ سەر عەردی و بن عەردیێ خەلکی دهێت و خەلک دشێت سزایا وان جووت بنەمالە و حزبان بدەت.

گەلەری