سەرنووچە:

چین چەوا دێ ئاریشەیا زۆریا خانەنشینان چارەسەر کەت؟

PM:08:44:15/09/2024

76 جار خوێندراوەتەوە

+ -

سیستەمێ خانەنشینیێ، کو پڕانیا وەلاتێن جیهانێ ب سەدەمێ بلندبوونا رێژەیا پیربوونێ توشی گڤاشتنان بوونە کو ئێک ژوان ولاتان چینە و دڤێت چارسەر بکەت دا زیان ب ئابووریێ وێ یێ زەبەلاح نەگەهینیت.

چین پلان هەیە قۆناغ ب قۆناغ ب چەند سالەکا، ژیێ خانەنشینیێ بلند بکەت دا کو رویبرووی ئاستەنگێن دیمۆگرافی و ئابووری نە بیت.

سەرکردەیێن پارتی کۆمۆنیست، کو بلندترین دەستەیا یاسادانانێ یە ل وی ولاتی چەند بڕیارەک دەرکرینە، ب ئاوایەکێ بەرنامە دارێشتیە کو چاکسازی د سیستەمێ خانەنشینیێ دا دهێتە کرن.

ل پشتی چاکسازیێ ژی ژیێ خانەنشینیێ بۆ زەلامان ل 60 سالیێ دبیتە 63 سال و ل هندەک حالەتان ژی دا بۆ 65 سالیێ، بۆ ئافرەتان ژی ژ 55 سالیێ دکەنە 58 سال. ل سالا 1978ئێڤە ئەڤە ئێکەم گۆهرینە د سیستەمێ خانەشینیێ دا بهێتە کرن ل چین.

بنێرینا چاڤدێران، پاشخستنا خانەنشێنیێ ل وی ولاتی مفا دبیت کو قەیرانا کێمیا هێزا کاری سڤک دکەت ب سەدەمێ زێدەبوونا رێژەیا دانعەمران.

د نها دا تێکڕایا "ژی" ل چین گەهشتیە 78 سالیێ، کو ل سالا 1949 بتنێ 63 سالی بوو، هەروەسا دوو سالن لسەر ئێک رێژەیا ئاکنجیێن وێ داکەفتی یە، ئەڤە ژی ب سەدەمێ بەردەوامیا کێمیا ژدایک بوونێ.

ل داویا سالا 2023ـێ ڤە ژی ئەو وەلاتیێن ل چین ژیێ وان زێدەتری 60 سالیێ یە گەهشتیە نێزیکی 300 ملیۆن کەسان، کو ئەڤە ژی رێژەیا 21٪ـێ یا کۆما ئاکنجیێن چین پێکدئینیت و ئەگەر بازارێ کاری بجهـ بهێلن زیانەکا مەزن ب ئابووریێ ولاتێ وان دگەهینیت.

ئەو پێنگاڤێن نوی یێن حکومەتا پەکین ژی د دەمەکێدانە، ئەو ولاتە رویبروی ئاستەنگێن مەزن بوویە یێن گڕیدای ب پیربوونا ئاکنجیێن وێ و داکەفتنا رێژەیا ژدایک بوونێ، هەر چ رێکارێن بەرێ نە ژی وەکی هەلوەشاندنا سیاسەتا ئێک زاورکی و رێکارێن هاندانا هاڤژینیێ و نیبوونا دیمۆگرافی، سەرکەفتی نەبوون ژ چارەسەرکرنا وان ئاستەنگان.

ئەڤە د دەمەکێدایە، لدویف پیڤەرێ خودان باشترین سیستەمێ خانەنشینیێ د جیهانێ دا کو سالانە کۆمپانیا ( مێرسێر ) ئەنجام ددەت، هۆلەندا د پلا ئێکێ دایە، هەروەسا چین ئێکە ژوان ولاتێن کێشوەرێ ئاسیا کو خودان باشترین سیستەمە و لسەر ئاستێ ولاتێن عەرەبی ژی ئیمارات د پلا ئێکێ دایە.

گەلەری