ئاسکرێم و دۆندرمە وساردەمەنیەکانی تر یەکێکن لەو خواردنانەی کە لە کۆتایی وەرزی بەهار وبە تایبەت لە هاویندا خواستێکی زۆریان لە سەرە و منداڵ و گەورە رەنگە رۆژانە بیخۆن و بە تام وچێژی جیاواز و رەنگ و شێوازی هەمە جۆر هەیە.
لە هەندێک بارودۆخدا کێشەی بڕبڕەی پشت لە منداڵاندا رەنگە بەهۆی نەخۆشیەکانی ماسولکەوە بێت وەک لاوازی بۆماوەیی ماسولکەکان.
هەرچەندە زۆربەی دایک و باوکان ئایپاد بەکاردەهێنن بۆ ئارامکردنەوەی منداڵ پێش ئەوەی بخەوێت، بەڵام ئەم جۆرە شاشانە رووناکی دەردەکەن کە کاریگەری نەرێنی لەسەر سووڕی خەو لە مێشکی منداڵەکەدا هەیە، بەمەش دەبێتە هۆی کەمخەوی.
کاتێک باس لە شۆردنی جل و بەرگی کۆرپەکەت دەکرێت لەناو ئامێری جل شۆر، هەندێک ئامۆژگاری گرنگ هەیە کە پێویستە بیزانیت بۆ دڵنیابوون لە سەلامەتی و بۆ ئەوەی جلەکان بەباشی پارێزراو بێت، پێستی منداڵ ناسكە، هەربۆیە دەبێت گرنگی بە جلەكانی و شێوازی شۆردنی بدەیت.
منداڵەکان لە هەستی هاوبەشی کردن تێناگەن تا دەگەنە نزیک تەمەنی چوار ساڵان، جا رەنگە هاوبەشی کردن لە یارییەکاندا تا راددەیەک لایان ئاسانتر بێت، بەس کاتێک بابەتەکە دێتە سەر هاوبەشی کردنی دایک و باوکیان لەگەڵ منداڵێکی تر کەمێک بارودۆخەکە ئاڵۆز دەبێت.
دووگیانی دەبێتە هۆی گۆڕانکاری زۆر لە جەستەی ئافرەتدا، هەندێک گۆڕانکاری وەک زیادبوونی قەبارەی سک، تێکچوونی هۆڕمۆنەکان و ئازاری پشت، گۆڕانکارییە جەستەییەکانی تر دەتوانێت ئاماژە بێت بۆ کێشەیەک، زۆربەی گۆڕانکارییەکان دوای منداڵبوون نامێنێت.
تێکچوونی خەو یان خەوزڕانی منداڵان یەکێکە لەو کێشانەی بەشێکی زۆری دایک و باوکان پێوەی دەناڵێنن، کە چەندین دەرئەنجامی خراپی هەیه و زۆر گرنگه هۆکاره‌کانی ده‌ست نیشان بکرێن.
بە شێوەیەکی سروشتی خوێنبەرەکان لەگەڵ پیریدا تووشی کێشە دەبن بەڵام خۆراکی ناتەندروست دەتوانێت لە منداڵیدا دەستی پێبکات، توێژینەوەکان دەریدەخەن ئەو منداڵانەی بە خۆراکی بێسوود دەژین، دەتوانن لە تەمەنی ١٧ ساڵیدا تووشی رەقبوونی خوێنبەرەکانیان ببن.
هەر نەوەیەک ئارەزووی جۆرێ له خواردنی تایبەت بە سەردەمی خۆی هەیە و بەردەوام دەگۆڕێت، منداڵ و مێردمنداڵان زیاتر ئارەزووی خواردنی وەک پیتزا، هەمبەرگر و چپس دەکەن، بۆیە ئامادەکردنی ئەو خواردنانە نیوەی کێشەی کەم خواردن چارەسەر دەکات.
توندوتیژی جەستەیی یان لێدان لە منداڵان هۆکارە بۆ ئەوەی متمانەی بەخۆی و تواناکانی کەمببێتەوە.
لەکاتی دووگیانبووندا و لە سەرەتاکانییدا کۆمەڵێك نیشانە دەردەکەون کە ئاماژەن بۆ ئەو دۆخە و خانمان دەبێت بیناسنەوە، نیشانەکانی دووگیانی لە نێوان ژنان جیاوازە، رەنگە هەندێک لە خانمان لە هەفتەکانی یەکەمی پیتاندنی هێلکەدا نیشانەکانی دووگیانی زۆر زوو دەربکەون.
هەرچەندە گەورەکان سەرقاڵی ژیان و بەرپرسیارێتی کار و دایک و باوکایەتی بن، ناتوانن واز لە پەروەردەی منداڵەکان و فێرکردنیان بهێنن، ئەمەش کاتێک بەسوود دەبێت کە ماڵەوە بەجێدەهێڵن و ژیانی سەربەخۆی خۆیان دەست پێدەکەن.
توێژینەوەیەک دەریخستووە ئەو خووە ناشرینانەی کە منداڵان لە دایک و باوکیانەوە فێری دەبن بریتین لە گاڵتەجاڕی و بێ تاقەتی و مانەوە تا درەنگانی شەو.
گازگرتنی نینۆک یەکێکە لەو خووە خراپانەی منداڵان ئەنجامی دەدەن، لەوانەیە ببێتە هۆی تێکچوونی شانەکانی دەوروبەری نینۆک و پێست، هەروەها لەوانەیە منداڵەکەت تووشی هەندێک ئازار بێت و نینۆکەکانی نائاسایی بن.
کۆرپەلە لە نێوان هەفتەی ١٦ بۆ ٢٢ی دووگیانیدا دەست دەکات بە بیستنی دەنگی نزم لە ناو جەستەی دایکدا، وەک ئەو دەنگانەی کە بەهۆی هەناسەدان و لێدانی دڵ و هەرسکردنەوە دروست دەبن، ئەم دەنگانە لەگەڵ گەشەکردنی توانای بیستنی کۆرپەدا بەرزتر دەبنەوە.
پەتاتەی سوورکراوەی قوتوو لەلایەن خەڵکەوە بە چپس ناسراوە، یەکێکە لە خواردنە دڵخوازەکانی مرۆڤ بەتایبەتی منداڵانی بچووک، بە یەکێک لەو تەمەنان دادەنرێن کە زۆرترین خواردنی ئەم ماددە خۆراکیە بەکاردەهێنن.
هەموو منداڵێک بەبێ جیاوازی هەڵسوکەوتی خراپ دەکات، لە هاوارکردن و توڕەیی تا دەگاتە سەرپێچییەکی گشتی، ئەم رەفتارانەش هەندێک جار دایک و باوک شەرمیان لێدەکەن بەڵام ئاسایین و بەشێکن لە گەشەکردنیان.
منداڵان دەبێت بزانن چ هەنگاوێک بنێن ئەگەر لە دایک و باوکیان جیا ببنەوە، لە خواردنگەیەک بێت یان لە گەشتێکدا بۆ پارکێک، گرنگە منداڵ لە تەمەنێکی کەمەوە فێری خۆپاراستن بکرێت و چاو کراوە بێت.
سەندیکای پزیشکی منداڵانی سوید رێنمایی نوێی بڵاوکردەوە و تیایدا ئاماژە بەوە دەکات، هەرگیز نابێت رێگە بە منداڵانی خوار تەمەنی دوو ساڵ بدرێت مۆبایل و تابلێت و شاشەی تەلەفزیۆن بەکاربهێنن.
هەموو دایكێک ئارەزوو دەكات كەسایەتی منداڵەكەی بەهێز بێت، متمانەی بەخۆی هەبێت و كەسێک بێت پشت بە خۆی ببەستێت.